Bài giảng Sinh lý nơron - BS.TS. Lê Đình Tùng

Bài giảng Sinh lý nơron được trình bày các nội dung chính như sau: Tổ chức - chức năng của hệ thần kinh; Đặc điểm - hình thái chức năng sinh lý nơron; Đặc điểm hưng phấn của nơron; sự dẫn truyền xung động qua synap;.... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sinh lý nơron - BS.TS. Lê Đình TùngSINH LÝ NƠRON BS.TS. LÊ ĐÌNH TÙNG Bộ môn: Sinh lýNội dung học tập chủ yếu1. Tổ chức - chức năng của hệ thần kinh - Thần kinh trung ương và thần kinh ngoại vi - Các tầng của hệ thần kinh trung ương - Hệ thần kinh thân và thần kinh tự chủ2. Sinh lý nơron 2.1. Đặc điểm - hình thái chức năng (thân, đuôi gai, sợi trục, synap). 2.2. Đặc điểm hưng phấn của nơron 2.3. Biểu hiện điện của nơron 2.4. Sự dẫn truyền xung động trên sợi trục 2.5. Sự dẫn truyền xung động qua synap 2.5.1. Giải phóng chất TĐTK, 2.5.2. Chất TĐTK khuếch tán qua khe synap 2.5.3. Tác dụng lên màng sau synáp (kích thích, ức chế, điều chỉnh)1. Tổ chức – chứcnăng Hệ thần kinhØ Là một mạng lưới gồm hành tỷ nơronliên hệ với nhau theo mô hình có tổ chứcở mức cao, tạo thành một trung tâm kiểmsoát nhanh của cơ thể.Ø Chức năng: trung tâm tích hợp, kiểmsoát hằng tính nội môi, vận động, và hầuhết các chức năng của cơ thể. HỆ THẦN KINH Cấu trúc-chức năng của hệ thần kinh Hệ thần kinh Hệ TK ngoại vi Hệ TK trung ương Hệ TK tự chủ Hệ TK thân Não Tủy sống Divisisons of Nervous SystemHệ TK giao cảm Hệ TK phó giao cảm Não trước Não giữa Não sau Bán cầu não Đồi thị Cuống não Cầu não Củ não sinh tư Hành não Hạch nhân nền Dưới đồi Tiểu não Hồi hải mã Hạnh nhân 1.1. Thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên Hệ thống thần kinh Hệ thần kinh TƯ Hệ thống thần kinh ngoại vi Não Tủy sống Hệ TK thân Hệ TK tự chủNão trước Não giữa Não sau Đồi thị Dưới đồi Hệ TK giao cảm Hệ TK phó giao cảm Vỏ Não Hệ viền Vách trong suốtSách giáo khoa Sinh lý học, NXB Y học 2005Tủy sống Dịch não tủy Tủysống&Màngcứng Khoang ngoài màng cứng Tủy sống Dịch não tủy 1.1.1. Hệ thống thần kinh trung ương Central Nervous System (CNS)• Chứa các sợi thần kinh của não và tủy sống. • Chức năng = trung tâm phối hợp thông tin đến/đi ra khỏi hệ thống thần kinh trung ương. Chất xám và chất trắng• Chất xám (Grey Matter) • Thân nơron, các sợi thần kinh trong não và tủy sống (CNS) không có myelin và lớp vỏ.• Chất trắng (White matter) • Các sợi thần kinh trong não và tủy sống (CNS) được bao bọc bằng lớp vỏ có myelin.Ø Não nằm trong hộp sọ, trung tâm kiểm soát toàn bộ hệ thống thần kinh.Ø Tủy sống được bao bọc bởi ống sống, kéo dài từ trên xuống dưới, nằm phía sau cổ, ngực, bụng. üTrung tâm của nhiều phản xạ üTạo ra đường liên hệ giữa các sợi cảm giác và vận động.Ø Não và tủy sống được bao bọc bảo vệ bởi 3 lớp màng gọi là màng não (meninge)Ø Khoang giữa các lớp màng chứa dịch não tủy (cerebrospinal fluid) có tác dụng bảo vệ và dinh dưỡng cho hệ thống thần kinh trung ương (CNS). 1.1.2.Hệthốngthầnkinhngoạivi• ToànPeripheralNervousSystem(PNS) bộ hệ thần kinh nằm ngoài não và tủy sống.• Các nơron cảm giác và vận động kết nối với hệ thần kinh trung ương • Chức năng: “truyền đạt” thông tin qua lại giữa các cơ quan của cơ thể với hệ thống thần kinh trung ương.• Cơ thể người có: • 12 đôi dây thần kinh sọ (cranial nerves) (cảm giác đơn thuần/ vận động đơn thuần/hỗn hợp) chi phối đầu, mặt, cổ, vai. •DâythầnkinhsọDâyTKsống Hệ thống thần kinh ngoại vi• Cảm giác• Vận động Thần kinh ngoại vi• Hai loại nơron • Rễ sau (phần lưng) • Rễ trước (phần bụng) Thần kinh ngoại viDây thần kinh Sợi trục (Axons) Tất cả các dây thầnThần kinh ngoại vi kinh thuộc hệ thống thần kinh ngoại vi (PNS) đều có một lớp vỏ bao bọc là vỏ TK (Neurilemma) Dây TK sống Vỏ dây TK Vỏ bó sợi TK Tủy sống Mạch máu Vỏ sợi TKDây thần kinh được tạo thành từ nhiều sợi tế bào thần kinh (neurons), được bao bọc lại bằngtổ chức liên kết. - Vỏ dây thần kinh - Epineurium (Connective Tissue of Nerve). - Vỏ bó sợi thần kinh - Perineurium ( Connective Tissue of Bundle of Nerve Fibers). - Vỏ sợi thần kinh - Endoneurium (Connective Tissue of Nerve Fiber), tham gia tái tạo sợiTK sau khi tổn thương. Hạch thần kinh (Ganglia)• Các nhóm thân nơron thần kinh nằm ở hệ thống thần kinh ngoại vi (PNS).• Không bao gồm các sợi thần kinh. Hình ảnh cắt ngang qua hạch TK tự chủ (autonomic ganglion). Rất nhiều thân nơron cùng với nhân (mũi tên trắng) được bao bọc không hoàn toàn bởi các TB vệ tinh (lemmocyte satellite cells) (mũi tên màu đỏ). Có thể nhìn thấy sợi trục ...