Bài giảng Sinh thái học - TS. Trần Thị Thúy Nhàn

Bài giảng Sinh thái học trình bày các nội dung về sinh thái học cá thể, quần thể sinh vật, quần xã sinh vật, hệ sinh thái. Đây là tài liệu tham khảo dành cho sinh viên ngành Sinh học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sinh thái học - TS. Trần Thị Thúy Nhàn 2/23/2014 TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP. HỒ CHÍ MINH KHOA CÔNG NGHỆ SINH HỌC & KĨ THUẬT MÔI TRƢỜNG SINH THÁI HỌC TS. TRẦN THỊ THÚY NHÀN tranthuynhan@gmail.com Copyright © Wondershare Software NỘI DUNG MÔN HỌC Chương 1: Mở đầu; Chương 2: Sinh thái học cá thể; Chương 3: Quần thể sinh vật; Chương 4: Quần xã sinh vật; Chương 5: Hệ sinh thái. Copyright © Wondershare Software Độ đa dạngSự phong phú về số lượng loài trong quần xã Copyright © Wondershare Software 1 2/23/2014 Độ đa dạng Vd (sgk, 112) Bài tập** Copyright © Wondershare Software Độ nhiềuSố lượng cá thể loài trên 1 đv diện tích hoặc thể tích Copyright © Wondershare Software Độ nhiều Quy ước bậc độ nhiều 1. 0 : không có 2. - : rất ít 3. + : ít 4. ++ : trung bình 5. +++: nhiều 6. * : rất nhiều Copyright © Wondershare Software 2 2/23/2014 Độ thường gặp• Tỷ lệ % số địa điểm lấy mẫu có loài được xét so với tổng số địa điểm lấy mẫu trong vùng nghiên cứu. Copyright © Wondershare Software Độ thường gặp C=p*100/P p: số lần lấy mẫu của loài được xét; P: tổng số địa điểm lấy mẫu Loài thường gặp : C> 50% Loài ít gặp : 25% 2/23/2014 Loài ưu thế• Loài hoặc nhóm loài quyết định số lượng, kích thước, năng suất của QX;• Loài ưu thế sinh thái;• Loài tích cực tham gia vào qt trao đổi vật chất năng lượng giữa QX với MT xung quanh. Copyright © Wondershare Software Loài ưu thế• Loài bò rừng Bison trong QX đồng cỏ Copyright © Wondershare Software Loài ưu thếỞ các QX trên cạn TV có hạt thường là loài ưu thế: – SV tự dưỡng; – Nguồn thức ăn cho SVTT1; – Nơi trú ngụ cho nhiều loài động vật. Xem Vd khảo sát QX đồng cỏ (sgk, 110) Copyright © Wondershare Software 4 2/23/2014 Độ ưa thích Biểu thị cường độ gắn bó của loài với QX  Loài đặc trưng: chỉ có ở 1 QX, là loài thường gặp, có độ nhiều cao, thường là các loài cây có giới han ST hẹp;  Loài ưa thích: có mặt ở nhiều QX, nhưng ưa thích nhất 1 trong các QX trên;  Loài lạc lõng: ngẫu nhiên có mặt trong 1 QX  Loài ngẫu nhiên: có mặt ở nhiều QX, giới hạn ST rộng. Copyright © Wondershare SoftwareCấu trúc và những tính chất cơ bản của QX (tt)• Một số khái niệm (tt): –Loài ngoại lai, bản địa, đặc hữu –Cấu trúc của sự phân bố cá thể và sự biến động phân bố theo chu kì của QX Copyright © Wondershare Software ??? Loài ngoại lai, bản địa, đặc hữu là gì? Copyright © Wondershare Software 5 2/23/2014 Đặc trưng về cấu trúc của sự phân bố trong QX • Đặc điểm sự phân tầng • Đặc điểm phân đới • Đặc điểm hoạt động • Đặc điểm quan hệ dinh dưỡng • Đặc điểm sinh sản • ……… Copyright © Wondershare Software ??? Cho ví dụ về sự phân tầng, phân đới? Copyright © Wondershare Software Đặc trưng về cấu trúc của sự phân bố trong QX• Sự phân tầng ở các thủy vực, biển, đại dương, sự phân tầng ở rừng nhiệt đới…• Rừng nhiệt đới có 5 tầng: 2-3 tầng cây gỗ lớn, tầng cây bụi, tầng cỏ và dương xỉ• Ở thủy vực: tầng mặt-tầng tạo sinh, tầng nước sâu – tầng phân hủy… Copyright © Wondershare Software 6 2/23/2014 Đặc trưng về biến đổi cấu trúc phân bố trong QX theo chu kì • Chu kì ngày đêm (ở hầu hết các QX) • Chu kì mùa: ảnh hưởng của nhiệt độ (mùa mưa-mùa khô thay đổi cấu trúc, chức năng QX) • Vùng ôn đới 6 thời kỳ/năm: ngủ đông (mùa Đông), bắt đầu thức dậy (đầu Xuân), thức dậy (giữa Xuân), ngủ hè (đầu Hè), kết thúc mùa hoạt động (cuối Hè) và mùa thu. Copyright © Wondershare Software Sự biến động số lượng cá thể trong QX• + Nguyên nhân: – Yếu tố môi trường – Tương tác nội tại xảy ra trong quần thể – Tương tác giữa các cá thể thuộc các loài khác nhau• + Biến động theo chu kì – Sự biến động theo chu kì mùa: sự biến động này tương ứng với sự biến đổi các yếu tố môi trường theo mùa. Copyright © Wondershare Software Sự biến động số lượng cá thể trong QX • + Biến động theo chu kỳ nhiều năm: – Ví dụ ở cây rừng • + Biến động không theo chu kỳ: – Sự tăng hoặc giảm số lượng cá thể một cách đột ngột – Nguyên nhân: • Thiên tai • Bệnh ...