Bài giảng Sổ rau thường và hậu sản thường

Bài giảng Sổ rau thường và hậu sản thường sẽ giúp các bạn sinh viên nắm được một số vấn đề cơ bản về cơ chế bong rau và màng rau; đặc điểm của các giai đoạn trong thời kỳ sổ rau; 2 cách làm nghiệm pháp bong rau;... Hy vọng tài liệu là nguồn thông tin hữu ích cho quá trình học tập và nghiên cứu của các bạn. Cùng tham khảo để nắm bắt nội dung thông tin vấn đề.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sổ rau thường và hậu sản thường1. Tên bài: SỔ RAU THƯỜNG VÀ HẬU SẢN THƯỜNG2. Bài giảng: Lý thuyết3. Thời gian giảng: 02 tiết4. Địa điểm giảng bài: giảng đường5. Mục tiêu học tập: Sau khi học xong bài này, sinh viên phải: 5.1. Nêu được cơ chế bong rau và màng rau. 5.2. Nói được đặc điểm của các giai đoạn trong thời kỳ sổ rau. 5.3. Nêu 2 cách làm nghiệm pháp bong rau. 5.4. Kể ra được những thay đổi giải phẫu và sinh lý thời kỳ hậu sản. 5.5. Nêu các hiện tượng lâm sàng trong thời kỳ hậu sản. 5.6. Trình bày cách chăm sóc sản phụ thời kỳ hậu sản.6. Nội dung chính: 6.1. Đại cương sổ rau thường - Sổ rau là giai đoạn thứ 3 của cuộc chuyển dạ, tiếp theo sau giai đoạn mở cổ tử cung và giaiđoạn sổ thai. Nếu 2 giai đoạn trước diễn ra bình thường thì tiên lượng của sản phụ lúc này phụ thuộcvào diễn biến của giai đoạn này. 6.2. Một số đặc điểm giải phẫu của tử cung và bánh rau. - Thân tử cung có 3 lớp: cơ vòng, cơ dọc và cơ đan. Lớp cơ đan dầy và có nhiều mạch máu.Cơ đan có khả năng co bóp và co rút, có tính đàn hồi. - Bánh rau không có tổ chức cơ và sợi chun nêu không có tính chất đàn hồi. - Ngoại sản mạc ở vị trí rau bám có 3 lớp: lớp đặc ở trên, lớp xốp ở giữa, có nhiều mạch máunên tổ chức rất lỏng lẻo, rau bong sẽ bong ở lớp này. Lớp đáy ở dưới cùng sát cơ tử cung. - Trung sản mạc và ngoại sản mạc gắn với nhau nhờ các gai rau bám vào đáy các hồ huyết vàcách vách ngăn trong hồ huyết ở lớp đặc.6.3. Cơ chế bong rau: - Sau khi sổ thai, tử cung co nhỏ lại, diện bám của rau cũng bị co nhỏ lại, nhưng bánh raukhông có tính chất đàn hồi như cơ tử cung nên bánh rau rúm lại, dầy lên, lớp rau chờm ra ngoài vùngrau bám. Tử cung càng nhỏ lại, bánh rau càng bị co rúm và dầy lên, tử cung càng co bóp nhiều làmcho bánh rau càng bị thu nhỏ lại kéo mạnh vào lớp xốp, mạch máu ở lớp xốp bị rách và dứt ra gâychảy máu và tạo thành cục huyết sau rau, cục huyết ngày càng to lên, trọng lượng của cục huyết saurau làm bong nốt phần xốp còn lại của bánh rau. 6.4. Cơ chế bong các màng rau: Bong màng rau trước tiên là do cơ tử cung co bóp và co rút làm bong các màng rau, tiếp theodo trọng lượng của cục huyết sau rau và máu loãng, trọng lượng của bánh rau làm bong nốt phầnmàng rau còn lại.6.5. Những hiện tượng lâm sàng trong thời kỳ sổ rau: Thời kỳ nghỉ ngơi sinh lý: Rau chuẩn bị bong hay đang bong, sản phụ cảm thấy thoải mái, dễ chịu. Mạch không thay đổihay hơi chậm lại, huyết áp ổn định, tử cung co ngang rốn, khoảng 15 cm trên vệ, mật độ tử cung chắc.Sau 10 - 15 phút, tử cung co bóp mạnh hơn, sản phụ cảm thấy đau trở lại. - Thời kỳ rau bong và rau xuống. Sản phụ thấy đau gần như lúc đẻ, cơ chế bong rau xuất hiện và cơn co tử cung đẩy rau vàmàng rau xuống đoạn dưới. Tình trạng sản phụ ổn định, gần như không thay đổi. Âm hộ có thể chảy ít máu, số lượng máuchảy tuỳ theo kiểu sổ rau (sổ kiểu múi chảy nhiều hơn kiểu màng). Tử cung cao lên, lên tới 18 - 20 cmnhưng hẹp bề ngang lại, mật độ rắn hơn thời kỳ nghỉ ngơi sinh lý. Dây rau sẽ tụt ra ngoài âm hộ. Thờikỳ này kéo dài 5-10 phút. - Thời kỳ sổ rau: Rau xuống đoạn dưới tử cung làm đoạn dưới phồng lên đẩy đáy tử cung cao lên, rau xuốngđến âm đạo thì màng rau ở đoạn dưới sẽ tiếp tục bong. Tử cung rỗng, sẽ co bóp chặt để thực hiện tắcmạch sinh lý. Sau khi tạo thành khối an toàn, cơn co hết tác dụng, sản phụ không cảm thấy đau nữa.Tử cung trên vệ khoảng 13 cm. Âm đạo phồng to, âm hộ hé mở có thể nhìn thấy rau. Nếu sản phụ mót rặn sẽ làm cho rau tụtra ngoài. Đó là kiểu sổ rau tự động. 6.6. Các kiểu sổ rau: - Bong rau kiểu màng (kiểu Baudeloque). Rau bắt đầu bong từ trung tâm ra rìa bánh rau, cục máu sau rau tụ lại hoàn toàn ở sau bánhrau. Rau bong hoàn toàn và xuống tới âm đạo thì mặt màng rau sẽ lộn ngược và sổ ra ngoài trước vàchỉ thấy máu chảy ra ngoài sau khi rau đã sổ hoàn toàn. Bong và sổ kiểu này chiếm 75% và ít gây sótrau. - Bong rau kiểu múi (kiểu Duncan) Rau bắt đầu bong từ mép bánh rau vào trung tâm, máu chảy tụ lại sau rau, một phần tách cácmàng rau để chảy ra ngoài, nên trong quá trình bong rau thấy có nhiều máu chảy qua đường âm đạo.Khi rau sổ ra ngoài, mặt ngoại sản mạc ra trước rồi cục máu sau rau và bánh rau ra cùng một lúc.Bong và sổ rau kiểu này khoảng 25%. - Tình trạng sản phụ và biến chứng sau sổ rau:Toàn trạng sản phụ bình thường, mạch chậm lại hoặc không thay đổi, đều rõ. Huyết áp ổn định. Máuqua đường âm đạo rất ít hoặc không có. Tử cung co nhỏ lại thành khối an toàn.Sau sổ rau, nếu máu chảy ra nhiều hơn bình thường thì tìm những nguyên nhân: + Đờ tử cung: tử cung mềm, nhão, to lên, không tạo thành khối an toàn. + Vỡ tử cung, rách cổ tử cung + Rách âm đạo + Sót rau6.7. Các cách sổ rau: có 3 cách sổ rau - Sổ rau tự động: cả 3 thời kỳ sổ ra ...