Bài giảng Sự tổ chức cơ thể động vật

Bài giảng Sự tổ chức cơ thể động vật nêu lên học thuyết tế bào, sự đa dạng của tế bào, mô động vật, biểu mô, phân loại biểu mô, chức năng của biểu mô, mô liên kết, mô máu, mô thần kinh và một số nội dung khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sự tổ chức cơ thể động vật10/17/2011Dẫn nhậpSự tổ chức cơ thể động vật••17/10/2011 6:29 CH1Nguyễn Hữu TríSống là quá trình tự điều chỉnh để thích nghi, tồn tại và phát triển ở các mứcđộ sống khác nhau- từ phân tử , tế bào, mô đến cơ quan , cơ thể và quần thể.Tế bào là đơn vị cấu trúc ở mức độ hiển vi của sự sống, nó gốm một khốinguyên sinh chất (protoplasma) được bao bọc trong một màng sinh chất.17/10/2011 6:29 CH2Nguyễn Hữu TríHọc thuyết tế́ bàoHọc thuyế tê bàoTế́ bào là đơn vị trung tâm của các tổ̉ chức sinh học: Tế́ bào là đơnTê bàocủa các tô chứhọc Tê bàovị cơ bản của sự̣ sống. Tất cả các sinh vật sống đều được cấu tạobản của sưng.cácđều ượctạobởi tế́ bào. Chỉ tế́ bào sống mới có thể̉ sinh sản và̀ tạo ra tế́ bàotê bàotê bàothêsản va tạotê bàomới.Tế bàoThể tích của tế bào thường cố định và không phụ thuộc vào kích thước của cơ thểMatthias Schleiden 1838: Thực vật được cấu tạo bởi tế bàoTheodor Schwann 1839: Động vật được cấu tạo bởi tế bàoRudolf Virchow 1858: Mỗi tế́ bào đều bắt nguồn từ̀ một tế́ bào khác.1858:tê bào đềunguồ tưtê bào khác17/10/2011 6:29 CH3Nguyễn Hữu Trí17/10/2011 6:29 CH4Nguyễn Hữu TríMô động vậtSự đa dạng của tế bàoTế bào trong các cơ quan khác nhau của cơ thể có sự khác nhauvề hình dạng, kích thước và chức năng: hồng cầu hình cầu; tếbào thần kinh có nhiều nhánh; tế bào biểu bì hình khối, dẹt…Một số tế bào hình dáng luôn thay đổi (bạch cầu, một số tế bàoliên kết). Có tế bào kích thước rất lớn (như trứng gà, trứng vịt…), có loại rất nhỏ như tinh trùng của người.Tuy hình dạng, kích thước và chức năng của các tế bào ở các cơquan khác nhau cũng khác nhau, song các tế bào đều có nhữngthành phần cơ bản: màng tế bào, tế bào chất, nhân tế bào.17/10/2011 6:29 CH5Nguyễn Hữu TríMô là một tập hợp yếu tố có cấu trúc tế bào đã đượcchuyển hoá và các yếu tố không có cấu trúc tế bào đểthực hiện các chức năng nhất định.17/10/2011 6:29 CH6Nguyễn Hữu Trí110/17/2011I. Biểu môMô động vật (Tissues)• Mô là nguyên liệu để xây dựng nên các cơ quancủa cơ thể đa bào.• Có 4 loại mô••••Biểu mô (Epithelial)Mô liên kết (Connective)Mô cơ (Muscle)Mô thần kinh (Nerve)17/10/2011 6:29 CH7Nguyễn Hữu TríBiểu Mô (Epithelial Tissue)Đặc điểm cấu tạo1.2.3.4.5.6.Tế bào thường phân cực, có cực ngọn và cực gốc, liên kếtchặt chẽ với nhau, khe gian bào hẹp.Mặt dưới của biểu mô thường dựa vào màng nền là màngđược biệt hóa từ mô liên kết kế cận.Không có mạch máu đi vào (trừ mệ lộ ở màng tai trong),không có dây thần kinh đi vào (trừ niêm mạc khứu giác).Chất dinh dưỡng được thấm qua màng nền để nuôi biểumô.Có khả năng tái sinh mạnh nhờ phân bào nhanh để hàngắn vết thương (biểu bì da, biểu mô dạ con)Bề mặt biểu mô bài xuất hoặc hấp thụ thường được biệthóa cao (lông rung- vi nhung)Tế bào biểu mô phủ được chuyển hóa để trở thành tế bàoque, tế bào nón, thủy tinh thể ở mắt – tế bào có lông rung ởtai trong – sừng – móng – tóc – răng – sắc bào.17/10/2011 6:29 CH9Biểu mô là loại mô xếp thànhlớp dày bao phủ mặt ngoài haymặt trong của các cơ quan, ngoàira biểu mô còn tạo thành cáctuyến nội tiết hay ngoại tiết. Vềmặt cấu tạo, biểu mô do một haynhiều lớp tế bào xếp khít nhautạo thành, tế bào là thành phầncấu tạo chủ yếu, còn chất gianbào thì không đáng kể.Nguyễn Hữu TríPhân loại biểu mô theo cấu tạoDựa vào số lượng lớp tế bàoPhân loại biểu mô theo cấu tạoDựa vào hình dạng của lớp tế bào trên cùng• Biểu mô dẹt (Squamous)• Biểu mô khối (Cuboidal)• Biểu mô trụ (Columnar)17/10/2011 6:29 CH10Nguyễn Hữu TríPhân loại biểu mô theo cấu tạoHai loại biểu mô khácBiểu mô đơn (Simple): một lớp tế bàoBiểu mô biến dạng (Transitional)Biểu mô tầng (Stratified): Có hơn một lớp tế bào17/10/2011 6:29 CH11Nguyễn Hữu TríBiểu mô giả tầng (Pseudostratified)17/10/2011 6:29 CH12Nguyễn Hữu Trí210/17/2011Phân loại biểu mô theo chức năngChức năng của biểu mô1.2.3.4.• Dựa vào chức năng biểu mô được chia thànhhai loại là biểu mô phủ và biểu mô tuyến• Biểu mô phủ: là những tế bào phủ mặt ngoàihay lót mặt trong của cơ quan rỗng, lót mặtthành, mặt tạng của cơ thể.• Biểu mô tuyến là những nhóm tế bào đượcchuyển hóa cao để thích nghi với chức năngchế tiết và bài xuất.Bảo vệ: Biểu mô có chức năng bảo vệ, chống các tácnhân vật lý, hóa học và chống nhiễm khuẩn.Hấp thụ: Biểu mô phủ lót mặt trong ruột và các ốngthận có khả năng hấp thụ.Chế tiết: Biểu mô của các tuyến nội tiết và ngoại tiết cókhả năng chế tiết một số chất giúp cho quá trình traođổi chất – tăng trưởng, sinh sản.Ở một số nơi, biểu mô được biệt hóa cao độ để thu nhậncác kích thích (các tế bào biểu mô cảm giác của chồi vịgiác trên mặt lưỡi; tế bào thính giác của cơ quan Corti ởtai trong)17/10/2011 6:29 CH13Nguyễn Hữu Trí17/10/2011 6:29 CHBiểu mô dẹt đơn(Simple Squamous Epithelium)14Nguyễn Hữu Trí ...