Bài giảng Tác dụng phụ của thuốc lên hệ hô hấp - TS. Trần Văn Ngọc

Bài giảng Tác dụng phụ của thuốc lên hệ hô hấp trình bày phương pháp tiếp cận bệnh nhân nghi ngờ tác dụng phụ hô hấp do thuốc, các hội chứng lâm sàng của bệnh phổi do thuốc, các thuốc điều trị ung thư, thuốc điều trị bệnh tim mạch, thuốc dùng trong nhãn khoa, kháng sinh, thuốc chống động kinh, các hội chứng lâm sàng kết hợp với độc tính phổi do thuốc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tác dụng phụ của thuốc lên hệ hô hấp - TS. Trần Văn NgọcTAÙC DUÏNG PHUÏ CUÛA THUOÁC TREÂN HEÄ HOÂ HAÁP TS TRAÀN VAÊN NGOÏC BOÄ MOÂN NOÄI ÑHYDI. PHÖÔNG PHAÙP TIEÁP CAÄN BN NGHI NGÔØ TAÙC DUÏNG PHUÏ HOÂ HAÁP DO THUOÁC: 100 thuoác coù theå coù taùc duïng phuï treân heä hoâ haáp Chaån ñoùan baèng phöông phaùp loïai tröø Soi pheá quaûn vaø sinh thieát xuyeân pheá quaûnII. CAÙC HOÄI CHÖÙNG LAÂM SAØNG CUÛA BEÄNH PHOÅI DO THUOÁC:  Beänh phoåi moâ keõ :  Beänh moâ keõ baùn caáp- maïn tính  Beänh phoåi do taêng maãn caûm.  Phuø phoåi khoâng do tim : opiates, aspirin , amiodaron ...  Giaûm thoâng khí pheá nang :  Co thaét pheá quaûn :  Lupus do thuoác :  Vieâm tieåu PQ taéc ngheõn  Xuaát huyeát pheá nang  Thaâm nhieãm phoåi taêng eosinophile• III. CAÙC THUOÁC ÑIEÀU TRÒ UNG THÖ :• 1. THUOÁC ÑOÄC TEÁ BAØO :( Bleomycin,...)• Beänh sinh :• + Bleomycin gaây toån thöông phoåi qua trung gian oxidant.• + Sinh ra superoxide vaø caùc goác hydroxyl gaây toån thöông DNA , peroxid hoùa lipid, bieán ñoåi STH vaø thoùai bieán PG , taêng STH collagen ôû phoåi• + Vò trí toån thöông : TB pheá nang Type I vaø TB noäi moâ mao maïch phoåi. Sau söï phaù huõy TB Type I  taêng sinh vaø dò saûn TB Type II.• + Xuaát hieän caùc TB vieâm : L, E, plasma cells  vieâm vaø taïo cytokine ( IL-1; IL-5; IL-6...) gaây toån thöông phoåi, hoïat hoùa fibroblast, taêng sx & giaûm thoùai hoùa collagen  vieâm vaø xô moâ keõ phoåi• III. CAÙC THUOÁC ÑIEÀU TRÒ UNG THÖ :• 1. THUOÁC ÑOÄC TEÁ BAØO :( Bleomycin,...)• Yeáu toá nguy cô :• + Lieàu : nguy cô ñoäc lieân quan ñeán söï tích tuï lieàu. Nguy cô cao: toång lieàu > 400 ñv. Coù tröôøng hôïp 20 ñv ñaõ coù toån thöông phoåi• + Oxy :goùp phaàn nhö laø ñoäc toá treân BN ñaõ duøng bleomycin• + Tia xaï : xaï tröôùc , trong , sau Bleomycin --> taêng nguy cô ñoäc tính• + Suy thaän --> taêng nguy cô . T1/2 taêng khi Clcr < 35ML/P• + Tuoåi :> 70 t .• + Söû duïng ñoàng thôøi ñoäc teá baøo khaùc.: doxorubicin, cyclophosphamide, vicristine, metrotrexate.• III. CAÙC THUOÁC ÑIEÀU TRÒ UNG THÖ :• 1. THUOÁC ÑOÄC TEÁ BAØO :( Bleomycin,...)• Laâm saøng :• + Thöôøng baùn caáp vaø aâm ó, xaõy ra sau vaøi tuaàn – 6 thaùng ñieàu trò. Hieám khi caáp vôùi SHH caáp, hoäi chöùng hoâ haáp : ho, khoù thôû , rash ngay sau khi duøng thuoác do taêng maãn caûm.• + Khoù thôû , ho khan, soát nheï. Hieám : ñau ngöïc kieåu maøng phoåi.• + 20% BN khoâng coù trieäu chöùng• + Tæ leä töû vong 1-2%• + XQ : thaâm nhieãm löôùi hay noát nhoû chuû yeáu 2 ñaùy, thöôøng baét ñaàu ôû goùc söôøn hoøanh. Coù theå gaêp : thaâm nhieãm pheá nang , ñoâng ñaëc , toån thöông khoâng ñoái xöùng, noát lôùn.• + CT scan : toát hôn XQ ñaëc bieät nhöõng ca nghi ngôø treân LS vaø CNHH nhöng XQ khoâng coù toån thöông.• Ñieàu trò : ngöng thuoác. Corticoids daønh cho BN coù trieäu chöùng LSVIEÂM MOÂ KEÕ VIEÂM MOÂ KEÕ• TOÅN THÖÔNG DANG KÍNH MÔØ TREÂN CTSCAN NGÖÏCXÔ HOÙA MOÂ KEÕXÔ HOÙA MOÂ KEÕ• III. CAÙC THUOÁC ÑIEÀU TRÒ UNG THÖ :2. THUOÁC NHOÙM ANKYL : Cyclophosphamide, chlorambucil, melphalan, ifosfamide. Ít gaây ñoäc phoåi nhaát trong nhoùm thuoác hoùa trò Cyclophosphamide ñöôïc chuyeån hoùa thaønh 2 chaát coù hoïat tính : phosphamide mustard vaø acrolein  giaûm kho döï tröõ glutathione ôû gan vaø laøm teá baøo deã bò toån thöông do oxidant Cyclophosphamide cho vaøo KQ / maøng buïng coù theå gaây toån thöông TB type II ôû phoåi gaây vieâm vaø xô phoåi tieán trieån. LS : thöôøng aâm ó vôùi ho , khoù thôû taêng daàn keøm theo soát thöôøng sau khi duøng thuoác ( coù theå töø 2 tuaàn – 13 naêm ). khoâng coù söï lieân quan lieàu löôïng vaø toân thöông phoåi. XQ :Toån thöông moâ keõ chuû yeáu 2 ñaùy.• III. CAÙC THUOÁC ÑIEÀU TRÒ UNG THÖ :3. THUOÁC CHOÁNG CHUYEÅN HOÙA :Metrotrexate, cytosine arabinoside, fludarabin, azathioprine Ñoäc tính phoåi # 7%, khoâng lieân quan lieàu maø laø taàn soá söû duïng. Cô cheá gaây ñoäc chöa roõ LS :ho soát, khoù thôû , suy nhöôïc vaø ñau cô xaõy ra trong nhöõng tuaàn ñaàu söû duïng. Rash da # 17% XQ : thaâm nhieãm moâ keõ lan toûa. Ñoái khi coù TDMP 1 hay 2 beân hay noát, haïch roán phoåi Taêêng BC aùi toan # 40%• III. CAÙC THUOÁC ÑIEÀU TRÒ UNG THÖ :4. NITROSOUREAS : carmustine( BCNU) ,lomostine ( CCNU), semustine... Tieâm BCNU trong oå buïng coù theå gaây vieâm moâ haït hay xô hoùa moâ keõ tieán trieån keå caû khi ngöng thuoác. BCNU gaây öùc cheá glutathion reductase ôû ÑTB phoåi  giaûm döï tröõ glutathion ôû phoåi.Coù söï taêng sinh vaø dò saõn TB type II, taêng sinh ...