Bài giảng Tai biến mạch máu não - PGS.TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng

Tai biến mạch máu não là hiện tượng bị tổn thương các chức năng thần kinh xảy ra đột ngột do nguyên nhân mạch máu não, các tổn thương thần kinh thường khu trú hơn là lan tỏa, tồn tại quá 24 giờ và diễn biến có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng. Và để hiểu rõ hơn về căn bệnh này mời các bạn tham khảo bài giảng Tai biến mạch máu não sau đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tai biến mạch máu não - PGS.TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO PGS TS BS Nguyễn Trọng Hưng  Bệnh Viện Lão Khoa TW Bộ môn Thần kinh ­ Đại học Y Hà nội Người cao tuổi ở Việt nam Năm 2000: NCT ≥60 tuổi = 7,98% Năm 2014, dù b¸o  VN lµ n­íc  c ã  Năm 2004: 8,82% d©n s è  g iµ  (NCT ≥60 : >10%) Các bệnh hay gặp  TAI BIẾN MẠCH NÃO   TĂNG HUYẾT ÁP   ĐÁI THÁO ĐƯỜNG   TĂNG CHOLESTEROL MÁU  PHÌ ĐẠI LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT  BỆNH PARKINSON  SA SÚT TRÍ TUỆ VÀ BỆNH ALZHEIMER  LOÃNG XƯƠNG   BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH  THOÁI HOÁ KHỚP  TAI BIẾN MẠCH NÃO  Tổn thương các chức năng thần kinh xảy ra đột ngột  do nguyên nhân mạch máu não   Các tổn thương thần kinh thường khu trú hơn là lan  tỏa, tồn tại quá 24 giờ và diễn biến có thể dẫn đến tử  vong hoặc để lại di chứng Warlow C et al. Stroke. Lancet 2003  Tỷ lệ mắc   Tỷ lệ mới mắc tại Hoa kỳ (2005): 700.000/năm   Tỷ lệ tử vong160.000/năm   Ước tính 1phút/1 người bị TBMN   Chụp cộng hưưởng từ hạt nhân (MRI)  phát  hiện khoảng 22 triệu ngưười TBMN chưưa có  triệu chứng trên lâm sàng      American Heart Association.Heart disease and stroke statistics, 2005 update      Leary MC (2001) Gánh nặng kinh tế xã hội  Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử  vong và tàn phế trên thế giới Tử vong thứ ba sau ung thưư và tim mạch  Chủ yếu gây tàn phế ở các nưước phát triển  Gánh nặng cho nền kinh tế – xã hội (+++) (Hoa kỳ chi phí 45 tỷ USD/năm)  Dự kiến tử vong tăng gấp đôi vào 2020  Gánh nặng kinh tế xã hội  1 triệu người mắc mới/năm ở châu Âu   200,000 tử vong /năm ở châu Âu  Khoảng 1.9 triệu người bị TBMN năm 2008  (Hoa kỳ, châu Âu, Nhật bản) Các yếu tố nguy cơ  BN nào có nguy cơ ?  Bệnh lý đặc biệt _ Hẹp động mạch cảnh _ Rung nhĩ _ Mảng xơ vữa ở quai ĐM chủ  Huyết áp động mạch   Cholesterol  Thuốc lá, đái tháo đường, béo phì, vận  động thể lực, tăng huyết áp, rượu, nhiễm  trùng, viêm nhiễm v.v… Các yếu tố nguy cơ cao Biểu hiện LS TB thoáng qua TBMN Hẹp ĐM  cảnh Triệu chứng  Mảng xơ vữa Dày nội­trung mạc THA/ĐTĐ/Cholesterol/Thuốc lá/ Béo phì/Rượu  Yếu tố nguy cơ Gen Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi  được và nguy cơ TBMN Tăng huyết áp Bệnh tim*  Đái tháo đường Hút thuốc lá Cholesterol cao 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Nguy cơ tương đối * Nhất là rung nhĩ.                                                                             Warlow C et al. Stroke. Lancet 2003      Lưu lượng máu não  Không  dự  trữ  glycogen  để  tạo  glucose,  phải  lấy  glucose và oxy trực tiếp từ máu   Não là cơ  quan tiêu thụ nhiều glucose và oxy (50­ 55ml máu/100gam/phút)  Khi lưu lượng máu não giảm 25ml/100gam/phút    thiếu máu não, xuất hiện các triệu chứng thần  kinh khu trú  Tai biến mạch não  (TBMN) Tuổi càng cao mắc càng nhiều : Sau 45 tuổi,  cứ sau 10 năm, tỷ lệ TBMN  tăng gấp đ«i Ph©n lo¹i: - CHẢY MÁU NÃO (25%) - NHỒI MÁU NÃO (75%) Hai nhóm chính TTắắc m c mạạch  ch  Chảy mỏu  não não nóo 80% 20% Nguyên nhân  80% TBMN 20% Tắc mạch não Chảy máu não Xơ vữa Nguồn gèc  Bệnh   Bóc tách ĐM  Không rõ  ĐM lớn từ tim ĐM nhỏ  những NN khác  nguyên nhân 20% 15% 25% 2-3% 18-40% Tắc mạch não  Sự giảm đột ngột lưu lượng tuần hoàn não do tắc một  phần hay toàn bộ một động mạch não  Lâm sàng xuất hiện đột ngột của các triệu chứng thần  kinh khu trú, nhất là liệt nửa người Fatahzadeh M. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2006 Tắc mạch não Vùng tranh tối tranh sáng Thời gian là não! Nguyên nhân  Xơ vữa động mạch não  Các huyết khối từ tim (20%)  Các nguyên nhân khác Nguyên nhân  Xơ vữa động mạch não  Sau 45 tuổi, cứ 10 năm tần số mắc tăng gấp đôi  Trước tuổi 40 ít gặp; thường kèm theo các yếu tố nguy  cơ (tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút  thuốc lá và di truyền v.v...)  Vị trí ở hệ cảnh: Xoang cảnh, đoạn trong xương đá­ xoang hang,1/3 dưới động mạch não giữa  Vị trí  ở hệ sống nền: Động mạch đốt sống, thân nền,  các nhánh động mạch não sau ...