Bài giảng Tài chính công: Bài 5 - Phân cấp tài khóa

Bài giảng Tài chính công: Bài 5 - Phân cấp tài khóa bao gồm những nội dung về vai trò của phân cấp ngân sách nhà nước; phân định nguồn thu giữa các cấp ngân sách nhà nước; phân định nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách nhà nước; tỉ lệ phân chia khoản thu giữa trung ương và địa phương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tài chính công: Bài 5 - Phân cấp tài khóa PHÂN CẤP TÀI KHÓA Những tư tưởng cốt lõi Ngân sách nhà nước là một… Khu vực công là một bộ máy sản xuất…. Khu vực công phải hợp tác với….để…. Nội dung I. Tổng quan II. Vai trò của phân cấp ngân sách nhà nước III. Phân định nguồn thu giữa các cấp ngân sách nhà nước IV. Phân định nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách nhà nước V. Tỉ lệ phân chia khoản thu giữa trung ương và địa phương; Phân cấp là gì?  Quá trình phân chia quyền, trách nhiệm cũng như  nguồn lực giữa các cấp chính quyền và đơn vị sự  nghiệp trong việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ công.  Quá trình trao quyền quyết định cho các đơn vị gần  với khách hàng nhất.  Không chỉ diễn ra nội bộ khu vực công mà còn diễn ra  trên phạm vi toàn xã hội giữa khu vực công và khu  vực tư trong việc cung cấp hàng hóa cho xã hội.   Có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau ở các  quốc gia khác nhau.  Là một thách thức đối với nhiều quốc gia. Hai hình thức phân cấp cơ bản Hai hình thức phân cấp chính  trong một quốc gia Phân cấp hành chính Phân cấp tài khóa Tản  Ủy  Trao  Phân định  Chia nhiệm  quyền quyền quyền nguồn thu vụ chi Chuyển giao  trách nhiệm  ra Phân chia chức  quyết định cho Trao một số quyền   Chuyển các  năng hành chính  các đơn vị bán   hành chính và   chức năng  tửứ khu  giữa các ủoọc laọp không bị  nguồn tài chính cho  vửùc công   đơn vị cấp  chính phủ kiểm  chính quyền  sang khu vực tư trung ương soát nhưng phải  địa phương nhân chịu trách nhiệm  trước chính phủ. THẤP CAO Tản quyền Thị trường  Uỷ quyền Trao quyền quyết định * trách nhiệm CHI TIÊU * quyền hạn * chức năng THU NHẬP * giải trình LỰA CHỌN PHÂN CẤP HÀNH CHÍNH Hình thức phân cấp hành chính                                         PHÂN CẤP Tản quyền Ủy quyền  Trao quyền  (Decentralization)  (Delegation)  (Devolution)  Phân chia  Chuyển quyền  Chuyển giao  quyền hạn,  quyết định có hạn  quyền, trách  trách nhiệm  định cho đại diện.  VD: Chính phủ VN  nhiệm  giữa  giữa các đơn  ủy quyền cho BQL  trung ương và  vị trung ương  KCN, KCX thu hồi  địa phương với nhau giấy phép đầu tư  Tản quyền và trao quyền  • Tản quyền (Decentralization or Deconcentration): Phân chia quyền hạn và trách nhiệm giữa chính quyền trung ương, cơ quan trung ương đóng ở thủ đô với các đại diện của trung ương đóng ở địa phương trong quản lý hành chính và trong quá trình thực hiện các chính sách do trung ương ban hành. • Trao quyền (Devolution): Chuyển giao quyền lực giữa chính quyền trung ương và chính quyền địa phương trong việc cung cấp hàng hóa, dịch vụ công. Tản quyền và trao quyền • Ưu điểm của tản quyền: – Bảo đảm sự công bằng trong thực thi chính sách công ở khắp mọi miền trên phạm vi toàn lãnh thổ. – Tiếp xúc của dân chúng đối với trung ương dễ dàng hơn. – Tránh nạn tập quyền ví nó sẽ dẫn đến tình trạng cửa quyền, quan liêu. Tản quyền và trao quyền • Nhược điểm của tản quyền: – Chế độ bình quân chủ nghĩa được áp dụng trên phạm vi toàn quốc. – Địa phương trở nên thụ động và ỷ lại vào trung ương và các cơ quan đại diện của trung ương. – Tính đặc thù của các địa phương dễ bị xóa tan. – Trung ương và địa phương không hiểu nhau. – Trung ương và các đại diện của mình ở địa phương quá tải. Tản quyền và trao quyền • Ưu điểm của trao quyền: – Việc địa phương cung cấp hàng hóa công sẽ phù hợp với những đặc điểm của địa phương → cung cấp hàng hóa công sẽ  gần với người thụ hưởng nhất. – Phát huy tính chủ động và dân chủ của địa phương. – Giảm áp lực cho chính phủ và các cơ quan trung ương. Tản quyền và trao quyền • Nhược điểm của trao quyền: – Hàng hóa, dịch vụ công có thể sẽ khác nhau giữa các vùng, miền trên phạm vi cả nước. – Tính tập trung và thống nhất bị chia xẻ. – Có thể nảy sinh những chênh lệch giữa các địa phương. – Trình độ quản lý ở các địa phương có thể khác nhau. – Chính phủ và cơ quan trung ương có thể không kiểm soát kịp thời những diễn biễn của các đại lượng kinh tế vĩ mô như: chi ngân sách, nợ công, … Tản quyền và trao quyền • Nếu chỉ tản quyền mà không trao quyền thì thực chất chỉ là sự chia xẻ quyền lực trong nội bộ trung ương mà không có sự chuyển giao quyền hạn, trách nhiệm cung cấp hàng hóa công cho địa phương: – Tình trạng cửa quyền vẫn xảy ra; – Hh, dv công chưa thể gần người thụ hưởng; – Sự tham gia của người dân vào quá trình phát triển của đất nước còn hạn chế. • Tản quyền và trao quyền luôn có những ưu điểm nhất định. Nghệ thuật lãnh đạo đất nước là quá trình kết hợp hài hòa giữa tập quyền, tản quyền, trao quyền và hợp tác công-tư. Nguyên tắc phân cấp • Nguyên tắc hiệu quả – Khai thác triệt để nguồn lực   – Lợi ích và chi phí – Linh hoạt  • Nguyên tắc chính trị – Dân tộc  – Truyền thống, phong tục, tập quán – Tín ngưỡng (tôn giáo)   Tại sao phải phân cấp ?  Kinh tế phát triển   Nhu cầu về hàng hóa tư và công  cũng phát triển.  Tăng tính dân chủ và sáng tạo cho các đơn vị công  quyền.   Người dân thấy rõ và sẵn sàng chi trả các dịc ...