Bài giảng Tài chính công: Chương 1 - ThS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh

Bài giảng Tài chính công - Chương 1: Khu vực công và tài chính công, cung cấp cho người học những kiến thức như Khu vực công; Khái niệm và đặc điểm tài chính công; Sự phát triển tài chính công; Bản chất và chức năng tài chính công. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tài chính công: Chương 1 - ThS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh 1.1 Khu vực công 1.2 Khái niệm và đặc điểm tài chính côngKHU VỰC CÔNG VÀTÀI CHÍNH CÔNG 1.3 Sự phát triển tài chính công 1.4 Bản chất và chức năng tài chính công PREPARED BY NGUYỄN THỊ MỸ HẠNH KHU VỰC CÔNG Nền kinh tế chia ra thành 2 khu vực: khu vực công và khu vực tư. Theo Stiglitz, khu vực công:  Hệ thống các cơ quan công quyền: - Hệ thống cơ quan quyền lực: Hành pháp, tư pháp và lập pháp. - Hệ thống quốc phòng, an ninh - Hệ thống đơn vị công ích/dịch vụ công  Hệ thống các đơn vị kinh tế của nhà nước: Các doanh nghiệp nhà nước, định chế05/10/24 2 tài chính, NHTW… KHU VỰC CÔNG Ở Việt Nam, khu vực công bao gồm: - Hệ thống các cơ quan quyền lực: Hành pháp, tư pháp và lập pháp. - Hệ thống các đơn vị kinh tế của nhà nước: Các doanh nghiệp nhà nước - Các đơn vị hành chính sự nghiệp.05/10/24 3 Khu vực công Khu vực tưKhu vực công là khu vực phản Khu vực tư là khu vực phản ánh cácánh hoạt động kinh tế chính trị, hoạt động do tư nhân quyết định.xã hội do nhà nước quyết định.Bao gồm: Bao gồm:  Hệ thống các cơ quan -Doanh nghiệp tư nhân công quyền -Các đơn vị dịch vụ tư nhân  Hệ thống các đơn vị kinh -Cá thể và hộ gia đình tế của nhà nước -Các tổ chức tôn giáo, xã hội khác…Sự cưỡng chế là nền tảng hoạt Nguyên tắc làm nền tảng cho sự vậnđộng của chính phủ hành của khu vực tư là trao đổi tự nguyện 05/10/24 4Đặc điểm khu vực công- Người trực tiếp chịu trách nhiệm các cơ quan công lập được công chúng bầu ra trực tiếp hay gián tiếp hoặc bổ nhiệm- Các đơn vị trong khu vực công được giao 1 số quyền hạn nhất định có tính bắt buộc, cưỡng chế mà cơ quan tư nhân không thể có được KHU VỰC CÔNG VÀ CÁC VẤN ĐỀ KINH TẾ CƠ BẢN Sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào ? Cung cấp cho ai? Tại sao phải giải quyết các vấn đề đó?05/10/24 6 KHU VỰC CÔNG VÀ CÁC VẤN ĐỀ KINH TẾ CƠ BẢN Khu vực tư giải quyết các vấn đề cơ bản chủ yếu dựa vào cơ chế thị trường. Khu vực công giải quyết các vấn đề cơ bản chủ yếu dựa vào chính sách lựa chọn công .05/10/24 7 KHU VỰC CÔNG VÀ VAI TRÒ CHÍNH PHỦ Kinh tế thị trường tự do cạnh tranh: chủ trương “bàn tay vô hình” điều tiết nền kinh tế.  Nhà nước và thị trường: “Laissez – faire”  Thực hiện các chức năng cơ bản của xã hội Kinh tế hỗn hợp  Can thiệp và điều tiết các hoạt động kinh tế05/10/24 8 KHU VỰC CÔNG VÀ VAI TRÒ CHÍNH PHỦ Can thiệp và điều tiết kinh tế- Giai đoạn 1950 – 1970: chính phủ đóng vai trò quan trọng và quyết định  mô hình kinh tế kế hoạch tập trung- Giai đoạn 1970 – 1990: thu hẹp sự can thiệp của CP  chính sách tự do hóa kinh tế- Giai đoạn 1990 – nay: khu vực công và khu vực tư có vai trò quan trọng như nhau05/10/24 9 KHÁI NIỆM TÀI CHÍNH CÔNG GSư Harvey Rosen: (ĐH Princeton Hoa Kỳ)  Tài chính công thuộc lĩnh vực kinh tế học phân tích chính sách thuế và chính sách chi tiêu của chính phủ Tài chính công, Bộ Tài chính, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 2005 (tr.8) Tài chính công là tổng thể các hoạt động thu, chi bằng tiền do Nhà nước tiến hành, nó phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ công nhằm phục vụ thực hiện các chức năng của Nhà nước và đáp ứng các nhu cầu, lợi ích chung của toàn xã hội 05/10/24 10 ĐẶC ĐIỂM TÀI CHÍNH CÔNG TCC thuộc quyền sở hữu nhà nước: Quốc hội là cơ quan quyền lực tối cao của một quốc gia có quyền áp đặt mọi khoản thu chi của quốc gia; Chính phủ - được quốc hội trao quyền điều hành chính sách tài khóa. Cung cấp hàng hóa công cho xã hội trong điều kiện khu vực tư chưa thể hoặc không thể thỏa mãn đầy đủ nhu cầu về các loại hàng hóa này. Quản lý TCC phải trên cơ sở công khai, minh bạch và có sự tham gia của công chúng05/10/24 11 SỰ PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH CÔNG Tài chính công cổ điển ( từ cuối thế kỷ 19 trở về trước): hoạt động trong bối cảnh nền kinh tế tự cung – tự cấp, kinh tế hàng hóa giản đơn và kinh tế thị trường tự do cạnh tranh.  Quy mô tài chính công nhỏ  Tính trung lập: không can thiệp vào kinh tế, hoạt động độc lập với quá trình kinh tế (Kế hoạch ngân sách độc lập với kế hoạch kinh tế- xã hội)  Thuế là nguồn thu quan trọng của tài chính công Nguyên tắc quan trọng của tài chính cổ điển là phải luôn cân bằng thu chi. 05/10/24 12 SỰ PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH CÔNG Tài chính công hiện đại hoạt động trong bối cảnh:  Kinh tế không ổn định  Sự can thiệp của chính phủ  Hội nhập kinh tế và liên kết05/10/24 13 SỰ PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH CÔNG Đặc trưng của tài chính công hiện đại : hoạt động trong bối cảnh nền kinh tế cơ chế thị trường có sự can thiệp của nhà nước.  Quy mô tăng  Phi trung lập (can thiệp và độc lập tương đối)  Đa dạng các nguồn thu  Mang đặc tính toàn cầu và tương đồn ...