Bài giảng Tiền lâm sàng về kỹ năng lâm sàng - Chương 6: Kỹ năng hỏi khám lâm sàng và các thủ thuật cơ bản về tiêu hóa

Nội dung bài giảng của ThS. BS Nguyễn Phúc Học trình bày về triệu chứng cơ năng thường gặp của bệnh lý hệ tiêu hóa, các bước trong thăm khám thực thể hệ tiêu hóa và một số quy trình, kỹ năng, thủ thuật cơ bản của chuyên ngành tiêu hóa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tiền lâm sàng về kỹ năng lâm sàng - Chương 6: Kỹ năng hỏi khám lâm sàng và các thủ thuật cơ bản về tiêu hóaB ỘT R Ư Ờ N GG I Á O D Ụ C – Đ À O T Ạ OĐ Ạ I H Ọ C D U Y T Â N - K H O AYCHƯƠNG 6KỸ NĂNG HỎI-KHÁM LÂM SÀNG &CÁC THỦ THUẬT CƠ BẢN VỀ TIÊU HÓAMục tiêu: Sau khi học xong bài này sinh viên có khả năng:1. Khai thác được triệu chứng cơ năng thường gặp của bệnh l{ hệ tiêu hóa2. Thực hiện đúng các bước trong thăm khám thực thể hệ tiêu hóa3. Biết một số qui trình, kỹ năng, thủ thuật cơ bản của chuyên ngành tiêu hóaNội dung6.1 Kỹ năng hỏi & khám chuyên khoa tiêu hóa6.1.1 Cách tiếp cận, khai thác & đặt câu hỏi trong khám tiêu hóa6.1.2 Các bước trong thăm khám thực thể hệ tiêu hóaA. Khám đường tiêu hóa trênB. Khám bụngC. Khám hậu mônD. Khám trực tràng6.2 Các thủ thuật , kỹ năng lâm sàng cơ bản về tiêu hóa6.2.1 Thủ thuật thông dạ dày-tá tràng6.2.2 Thủ thuật – kỹ thuật chọc hút dịch màng bụng6.2.3 Chọc - dẫn lưu dịch màng bụng dưới hướng dẫn siêu âm6.2.4 Các qui trình kỹ thuật chuyên ngành tiêu hóaBÀI GiẢNG TIỀN LÂM SÀNG VỀ CÁC KỸ NĂNG LÂM SÀNG - ĐÀO TẠO BÁC SĨ Y KHOA – GiẢNG VIÊN: THẠC SĨ BS NGUYỄN PHÚC HỌC – PHÓ TRƯỞNG KHOA Y / ĐẠI HỌC DUY TÂN (DTU)6.1 Kỹ năng hỏi & khám chuyên khoa tiêu hóa6.1.1 Cách tiếp cận, khai thác & đặt câu hỏi trong khám Tiêu hóaĐể có cách tiếp cận có hệ thống, đảm bảo không bỏ lỡ bất kz thông tin quantrọng nào. Qui trình với các bước dưới đây cung cấp một khuôn khổ để siinhviên/bác sĩ có cách tiếp cận, khai thác & đặt câu hỏi để đạt được một bệnhsử tiêu hóa tương đối đầy đủ & toàn diện.Giới thiệu (introduction)‒ Tự giới thiệu - tên / vai trò‒ Xác nhận chi tiết về bệnh nhân - tên / tuổi (DOB- Date Of Birth)‒ Giải thích nhu cầu phải có một bệnh sử - Nhận được sự đồng {‒ Đảm bảo bệnh nhân được thoải máiTrình bày diễn biến của bệnh sử (history of presenting complaint)‒ Điều quan trọng là sử dụng câu hỏi mở để gợi ra vấn đề phàn nàn, khiếunại, than phiền của bệnh nhân.+ Vậy hôm nay bác thấy gì nào?‒ Cho phép bệnh nhân đủ thời gian trả lời, cố gắng không làm gián đoạnhoặc hướng cuộc trò chuyện.‒ Tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân mở rộng sự than phiền, phàn nàn& kể lại các triệu chứng bệnh hiện tại của họ nếu cần.+ Vâng, vậy hãy cho tôi biết thêm về điều đó ?2Trình bày diễn biến các khó chịu‒ Khởi đầu (Onset) - Khi nào triệu chứng bắt đầu? / Khởi phát cấp tínhhoặc dần dần?‒ Thời lượng - phút / giờ / ngày / tuần / tháng / năm‒ Mức độ nghiêm trọng - ví dụ: nếu triệu chứng là khó thở:+Cô có thể nói đủ câu mà không bị ngắt quãng không?‒ Diễn biến - là triệu chứng xấu đi, cải thiện, hoặc tiếp tục dao động?‒ Không liên tục hoặc liên tục? - là triệu chứng luôn luôn hiện diện hay cứđến và đi?‒ Yếu tố gây ra - có bất kz yếu tố khởi phát nào rõ ràng cho các triệuchứng?‒ Các yếu tố làm giảm - có bất cứ điều gì để cải thiện các triệu chứng, ví dụnhư khi dùng một ống hít chống hen...‒ Các tính năng liên quan - có các triệu chứng khác xuất hiện liên quan nhưsốt / khó chịu?‒ Các đợt trước:+Chị có trải qua các triệu chứng này trước đây?3Các triệu chứng tiêu hóa chính: Hỏi về các điểm sau đây: (TK tài liệu 6) Khó thở / chứng đau nửa đầu - chất rắn và chất lỏng Buồn nôn / nôn – khởi phát / màu nôn / ói mửa Giảm cảm giác thèm ăn / giảm cân Trào ngược dạ dày thực quản Đau bụng - SOCRATES Rối loạn tiêu hóa - táo bón / tiêu chảy / máu tươi / Triệu chứng toàn thân - vàng da / sốt / mệt mỏi / mệt mỏiTriệu chứng đường tiêu hóa trên Miệng - Đau / Loét / Khối u Khó nuốt - khởi phát / tiến triển/ chất lỏng/chất rắn Chứng buồn nôn (Odynophagia) - đau khi nuốt – nấm candida thực quản Khó nuốt tiến triển (khó nuốt chất rắn lúc đầu, sau đó cuối cùng gặp khókhăn với chất lỏng) cho thấy sự hiện diện của một bệnh ác tính nghiêmtrọng. Đặc biệt ở bệnh nhân cao tuổi có liên quan giảm cân và thiếu máuthiếu sắt.4Buồn nôn và nôn Tần suất và thể tích - tần số và khối lượng cao làm tăng nguy cơ mấtnước Nôn vọt - tắc nghẽn? Chất nôn mửa trông như thế nào?+ Thức ăn không tiêu hóa - túi thừa / bệnh co thắt tâm vị (achalasia)+ Ói mửa liên tục - tắc nghẽn (pyloric stenosis)+ Ói mửa từng đợt/ có phân – tắc nghẽn thấp (ví dụ: táo bón nặng)Nôn ra máu Màu:+ Máu đỏ tươi - không bị tiêu hóa - chảy máu cấp – hội chứng malloryWeiss , rách thực quản+ Máu cà phê – đã bị tiêu hóa – chảy máu dạ dày/ loét tá tràng Trước một biến cố mạnh mẽ? – rách mallory weissChứng chán ăn / Giảm cân Giảm trọng bao nhiêu trong bao lâu? - luôn nghi ngờ bệnh ác tính - đặcbiệt ở người cao tuổi. Giảm sự thèm ăn - có thể đề phòng bệnh ác tính, hoặc ở những bệnh5nhân trẻ tuổi có thể là biếng ăn tâm thần ...