Bài giảng Tin học Đại cương: Chương 4 - PGS.TS. Lê Văn Năm

Bài giảng Tin học Đại cương: Chương 4 - Lập trình bằng Pascal trình bày các kiến thức tổng quan về lập trình cho máy tính điện tử, hướng dẫn sử dụng cơ bản ngôn ngữ lập trình Pascal, lập trình tuần tự và các nội dung khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Tin học Đại cương: Chương 4 - PGS.TS. Lê Văn Năm 4.1 TỔNG QUAN VỀ LẬP TRÌNH CHO MÁY TÍNH ĐIỆN TỬ• 4.1.1 Giới thiệu về thuật toán• a. Khái niệm Thuật toán là một bảng hướng dẫn gồm hữu hạn các mệnh lệnh, quy định chính xác các thao tác hay phép toán mà máy tính điện tử cần thực hiện một cách máy móc theo trình tự vạch sẵn để giải quyết bài toán hay nhiệm vụ nào đó.• Ví dụ để giải bài toán ax2 + bx + c = 0. Dù a, b, c nhận giá trị như thế nào, có thể là các hằng số, biểu thức hay đa thức thì người giải chỉ cần thực hiện theo 3 bước sau:1/ Tính giá trị delta2/ Xét giá trị delta : nếu delta âm thì kết luận bài toán vô nghiệm ngược lại bài toán có 02 nghiệm3/ Tính nghiệm của bài toán theo công thức Với 3 bước thao tác trên, người ta gọi đó là thuật toán giải phương trình bậc 2.• b. Tính chất của thuật toán Thuật toán có nhiều tính chất nhưng để xây dựng một thuật toán cần phải tuân thủ 03 tính chất cơ bản của thuật toán sau :- Tính chính xác: Một thao tác của thuật toán phải rõ ràng, không gây nhầm lẫn làm hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau. Hay nói cách khác là trong cùng một điều kiện nếu thực hiện cùng một thao tác thì phải cho ra cùng một kết quả- Tính phổ dụng: Thuật toán được xây dựng đảm bảo dùng để giải quyết một lớp bài toán chứ không xây dựng để giải quyết một bài toán cụ thểTính kết thúc: Các thao tác của thuậttoán phải đảm bảo dừng lại và cho rakết quả sau một số hữu hạn các bướcthực hiệnc. Biểu diễn thuật toán bằng sơ đồkhốiSơ đồ khối là công cụ để biểu diễnthuật toán một cách trực quan, chophép tiện theo dõi các tiến trình vàtránh các sai sót nhầm lẫn.Để biểu diễn thuật toán bằng sơ đồkhối người ta sử dụng các ký phápsau:- Đường mũi tên: Để chỉ hướng tiến trình của thuật toán- Khối bắt đầu hay kết thúc: Chỉ ra điểm bắt đầu hay kết thúc thuật toánVí dụ về lập sơ đồ khối thuật toán.Bài toán : Cho dãy số a1,a2,..,anHãy lập sơ đồ khối thuật toán tìm và in ra giá trị Max và Min trong dãy.Trang bên là sơ đồ khối thuật toán tìm và in Max, Min của dãy số.Sơ đồ khối thuật toán tìm Max và Min4.1.2 Giới thiệu về ngôn ngữ lập trìnhNgôn ngữ lập trình (ProgramingLanguage)Ngôn ngữ lập trình là một hệ thống được kýhiệu hóa để miêu tả những tính toán (quamáy tính) trong một dạng mà cả con ngườivà máy đều có thể đọc và hiểu được.• Theo khái niệm ở trên thì một ngôn ngữ lập trình phải thỏa mãn được hai điều kiện cơ bản là:- phải dễ hiểu và dễ sử dụng đối vớingười lập trình, để con người có thểdùng nó giải quyết các bài toán khácnhau- phải miêu tả một cách đầy đủ và rõràng các tiến trình (tiếng Anh: process),để có thể chạy được trên các máy tínhkhác nhau• Một tập hợp các chỉ thị được biểu thị nhờ ngôn ngữ lập trình để thực hiện các thao tác máy tính nào đó thông qua một chương trình.• Như vậy, theo khái niệm, mỗi ngôn ngữ lập trình cũng chính là một chương trình, nhưng có thể được dùng để tạo nên các chương trình khác. Một chương trình máy tính được viết bằng một ngôn ngữ lập trình thì những chỉ thị (của riêng ngôn ngữ ấy) góp phần tạo nên chương trình được gọi là mã nguồn của chương trình ấy.