Bài giảng triết học 2

1.1. GIỚI THIỆU CHUNG Triết học là gì? Có gì khác nhau giữa quan niệm truyền thống trong lịch sử với quan niệm hiện đại về triết học. Nghiên cứu triết học thực chất là nghiên cứu cuộc đấu tranh trong lịch sử giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm, giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình để từ đó giúp chúng ta hiểu rõ hơn vai trò của triết học Mác Lênin với việc xây dựng thế giới quan và phương pháp luận cho mỗi con người...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng triết học 2 Chương 1: Triết học và vai trò của nó trong đời sống xã hội CHƯƠNG 1: TRIẾT HỌC VÀ VAI TRÒ CỦA NÓ TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI 1.1. GIỚI THIỆU CHUNG Triết học là gì? Có gì khác nhau giữa quan niệm truyền thống trong lịch sử với quan niệm hiện đại về triết học. Nghiên cứu triết học thực chất là nghiên cứu cuộc đấu tranh trong lịch sử giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm, giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình để từ đó giúp chúng ta hiểu rõ hơn vai trò của triết học Mác Lênin với việc xây dựng thế giới quan và phương pháp luận cho mỗi con người. 1.2. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU SINH VIÊN CẦN NẮM VỮNG 1. Khái niệm và đối tượng của triết học; Đặc điểm của triết học so với các hình thái ý thức xã hội khác. 2. Nội dung và ý nghĩa của vấn đề cơ bản của triết học; các hình thức lịch sử cơ bản của chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm và những đặc trưng của chúng. 3. Sự đối lập giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình, các giai đoạn phát triển cơ bản của phép biện chứng. 4. Vai trò thế giới quan và phương pháp luận triết học. Vai trò của triết học Mác-Lênin. 1.3. NỘI DUNG 1. Triết học là gì ? - Khái niệm và đối tượng của triết học. - Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan 2. Vấn đề cơ bản của triết học - Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm triết học. - Vấn đề cơ bản của triết học - Chủ nghĩa duy vật và duy tâm 7 Chương 1: Triết học và vai trò của nó trong đời sống xã hội 3. Siêu hình và biện chứng. - Sự đối lập giữa phương pháp siêu hình và phương pháp biện chứng. - Các giai đoạn phát triển cơ bản của phép biện chứng. 4. Vai trò của triết học trong đời sống xã hội - Vai trò thế giới quan và phương pháp luận. - Vai trò của triết học Mác - Lênin 1.4. CÂU HỎI ÔN TẬP 1. Hãy trình bày nhận thức của Anh (Chị ) về triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan? Gợi ý nghiên cứu: + Triết học là gì? + Nguồn gốc nhận thức và nguồn gốc xã hội của triết học. + Vì sao triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan? - Thế giới quan là gì? Các loại thế giới quan trong lịch sử? - Tại sao triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan? 2. Hãy trình bày nhận thức của anh (chị) về vấn đề cơ bản của triết học. Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm trong triết học. Gợi ý nghiên cứu: + Vấn đề cơ bản của triết học là gì? + Tại sao mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại lại là vấn đề cơ bản của triết học. + Mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học. Cần làm rõ những nội dung sau: - Chủ nghĩa duy vật giải quyết mặt thứ nhất vấn đề cơ bản của triết học như thế nào? Các hình thức cơ bản của chủ nghĩa duy vật. - Chủ nghĩa duy tâm giải quyết mặt thứ nhất vấn đề cơ bản của triết học như thế nào? Các hình thức cơ bản của chủ nghĩa duy tâm? Nguồn gốc nhận thức và nguồn gốc xã hội của chủ nghĩa duy tâm. + Mặt thứ hai của vấn đề cơ bản của triết học: - Thuyết khả tri (có thể biết) - Hoài nghi luận. - Thuyết bất khả tri (không thể biết). 8 Chương 1: Triết học và vai trò của nó trong đời sống xã hội 3. Hai phương pháp nhận thức đối lập nhau: Biện chứng và siêu hình. Gợi ý nghiên cứu: + Trình bày tóm tắt sự đối lập nhau giữa hai phương pháp: biện chứng và siêu hình. + Các giai đoạn phát triển cơ bản của phép biện chứng: - Phép biện chứng tự phát thời cổ đại- đặc trưng của nó. - Phép biện chứng trong triết học cổ điển Đức- đặc trưng của nó. - Phép biện chứng duy vật 4. Vai trò của triết học trong đời sống xã hội? Gợi ý nghiên cứu: + Vai trò thế giới quan của triết học: - Định hướng cho quá trình hoạt động sống của con người. - Trình độ phát triển của thế giới quan là tiêu chí quan trọng về sự trưởng thành của mỗi cá nhân cũng như của một cộng đồng xã hội nhất định. - Triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan, làm cho thế giới quan phát triển như một quá trình tự giác dựa trên sự tổng kết thực tiễn và tri thức do các khoa học đưa lại. - Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm là cơ sở lý luận của hai thế giới quan cơ bản đối lập nhau. - Thế giới quan đúng đắn là tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực. + Vai trò phương pháp luận của triết học: - Phương pháp luận là gì? - Triết học thực hiện phương phấp luận chung nhất như thế nào? + Vai trò của triết học Mác-Lênin đối với hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn: - Với tư cách là hệ thống nhận thức khoa học có sự thống nhất hữu cơ giữa lý luận và phương pháp triết học Triết học Mác-Lênin là cơ sở triết học của một thế giới quan khoa học, là ...