Bài giảng Vai trò giám sát của Quốc hội: Tổng quan và thách thức - PGS.TS. Đặng Văn Thanh

Bài giảng Vai trò giám sát của Quốc hội: Tổng quan và thách thức do PGS.TS. Đặng Văn Thanh biên soạn bao gồm những nội dung về quan niệm giám sát; sự cần thiết giám sát quốc hội; thẩm quyền giám sát; vai trò của các chủ thể trong hoạt động giám sát; mục tiêu của giám sát; nội dung giám sát; giám sát của Quốc hội; các họat động giám sát và một số nội dung khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Vai trò giám sát của Quốc hội: Tổng quan và thách thức - PGS.TS. Đặng Văn ThanhVAITRỀGIÁMSÁTCỦAQUỐCHỘI TỔNGQUANVÀTHÁCHTHỨCPGS.TS.ĐẶNGVĂNTHANH ĐẶT VẤN ĐỀQUỐC HỘI - cơ quan có quyền:• Lập hiến, lập pháp;• Quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước;• Giám sát tối cao.LàđạibiểuQuốchộiAnh(Chị)nghĩgỡvàhiểunhưthếnàovềchứcnănggiỏmsỏtcủaQuốchội QUAN NIỆM VỀ GIÁM SÁTGIÁM SÁT CỦA QUỐC HỘI1- Đánh giá tình hình thực thị luật, chính sách2- Đánh giá hoạt động và xem xét trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân• Bày tỏ sự tín nhiệm hoặc bất tín nhiệm• Quyết định bãi bỏ các văn bản vi phạm pháp luậtSỰ CẦN THIẾTGIÁM SÁT QUỐC HỘI- Bản chất của dân chủ. nhà nước dânchủ;- Quốc hội là cơ quan dân cử và cácđại biểu Quốc hội là đại biểu dân cử,đại diện cho dân;- Quốc hội phải chịu trách nhiệm trướcdân;- Tính chất công khai của Quốc hội. THẨM QUYỀN GIÁM SÁTThẩm quyền Đối tượng• Quốc hội • Chủ tịch nước• Uỷ ban TV Quốc hội • Uỷ ban TV Quốc hội• Hội đồng Dân tộc & • Chính phủ, Thủ tướng Các Uỷ ban CP, Thành viên của CP• Đoàn Đại biểu Quốc hội • Viện kiểm sát, Toà án• Đại biểu Quốc hội • HĐND, UBND VAI TRÒ CỦA CÁC CHỦ THỂ TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT• Quốc hội : Giám sát thi hành Hiến pháp, pháp luật, Nghị quyết Quốc hội, văn bản quy phạm pháp luật.• Uỷ ban TV Quốc hội : Giám sát hoạt động cúa Chính phủ, Thủ tướng CP, các Bộ trưởng, Toà án, Viện kiểm sát, HĐND.• HĐDT, các Uỷ ban của QH, trong phạm vi nhiệm vụ , quyền hạn giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước. VAI TRÒ CỦA CÁC CHỦ THỂ TRONG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT• Đoàn Đại biểu Quốc hội: Giám sát việc thi hành luật pháp ở địa phương, giám sát văn bản quy phạm pháp luật, giám sát giải quyết khiếu nại.• Đai biểu Quốc hội: Chất vấn, giám sát thi hành luật, văn bản quy phạm, giám sát giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân; tham gia đoàn giám sát của QH, của các Uỷ ban. Mục tiêu của giám sátBảo đảm hoạt động của các nhà nước thỏa mãnnguyên tắc, thủ tục và lợi ích của nhân dân đượcbảo đảm. Ba loại mục tiêu1-về nội dung: Đánh giá tình hình thực hiệncác quyết định của Quốc hội.2- Về pháp lý : Kiểm soát và hạn chế sự độcđoán và không công bằng . Sự tuân thủ cácnguyên tắc pháp quyền và các quy trình, thủ tục3-về kinh tế: chống lãng phí, gian dối và bảođảm tính hiệu quả. Nội dung Giám sát1-Việc thi hành Hiến pháp, Luật, Nghị quyết của Q.hội2-Văn bản Quy phạm pháp luật3-Hoạt động của Thủ tướng, của Chính phủ, Bộu trưởng & Thành viên CP, Việ Kiểm sát, Toà án, HĐND, Uỷ ban nhân dân4-Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dânGIÁM SÁT CỦA QUỐC HỘICó thể : - Một quyết định cụ thể; - Toàn bộ một lĩnh vực chính sách. Quá trình xây dựng chính sách Việc thực hiện chính sách CÁC HÌNH THỨC GIÁM SÁT1- Xem xét và đánh giá báo cáo2- Chất vấn và nghe trả lời chất vấn3- Thành lập Uỷ ban lâm thời4- Bỏ phiếu tín nhiệm5- Giám sát thực tế CÁC HỌAT ĐỘNG GIÁM SÁT1-Xem xét báo cáo công tác2-Xem xét báo cáo thi hành Hiến pháp, Luật , Nghị quyết3-Xem xét văn bản quy phạm pháp luật4-Xem xét trả lời chất vấn5-Thành lập uỷ ban lâm thời để điều tra Giải quyêt yêu cầu kiến nghị của giám sát Quy trìnhXem xét báocáo và đánh Giám sát của Phân tích, Xây dựng, quyết giá kết quả định chương giám sát QUỐC HỘI trình Giám sát Triển khai các hoạt động giám sát Các công cụ hỗ trợ giám sát• - Các báo cáo, thông tin chính thức• -Thông tin không chính thức• - Ý kiến chuyên gia tư vấn• -Ý kiến của cử tri• -Kế quả thanh tra, kiểm tra, Điều tra• các báo cáo và ý kiến của kiểm toánKHÓ KHĂN, THÁCH THỨC • Nhận thức • Năng lực, trình độ • Vị thế • Thông tin • Sự phối hợp • Thời gian NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT• Thống nhất nhận thức về Nhà nước pháp quyền, về hoạt động giỏm sỏt• Hoàn chỉnh và công khai hóa quy trình giám sát• Cập nhật luật pháp, chính sách, chế độ, định mức và các thông tin cần thiết NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT (TT)• Phân tích và chọn lựa những vấn đề trọng yếu để giám sát• Nâng cao năng lực và tăng cường các điều kiện cần thiết cho các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội• Tăng cường tính minh bạch và độ tin cậy của thông tin NÂNG CAO CHẤT LƯỢNGHOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT (TIẾP)• Nâng cao chất lượng hoạt động và độ tin cậy của báo cáo Kiểm toán Nhà nước• Sử dụng có hiệu quả tư vấn và phân tích của các chuyên gia• Đề cao trách nhiệm và nâng cao năng lực của các Đại biểu Quốc hội• Bảo đảm thực hiện các kiến nghị sau giám sát Tình huống• Chọn một trong hai : - Chương trình Kiên cố hóa trường học - Nợ đọng thuế Th 1- 19-5-2003 Vay 4000tỷ đ, thời hạn 5 năm, lãi suất 8% /năm 2008 trả 5600tỷ đ ( 4000+1600) Giải ngân đến cuối 2007 chưa xong, chỉ bắt đầu giải ngân từ 2004 Chi tiêu sai mục đích So mục tiêu : Số lượng trường lớp, ...