Bài giảng về KIỂM ĐỊNH GIẢ THIẾT THỐNG KÊ

Dựa trên các số liệu thu được từ các mẫu, chúng ta thiết lập một giả thiết thống kê mà chúng ta muốn nghiên cứu, giả thiết thống kê là một giả thiết được đặc trưng bởi các tham số của tổng thể ( ví dụ : trung bình tổng thể, tỷ lệ tổng thể, phương sai tổng thể) giả sử là tham số của tổng thể mà chúng ta cần kiểm định và 0 là giá trị của tham số biết được dựa trên một nguồn tin nào đó. lập giả thiếT...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng về KIỂM ĐỊNH GIẢ THIẾT THỐNG KÊKIỂM ĐỊNH GIẢ THIẾT THỐNG KÊ 1CHÖÔNG : KIEÅM ÑÒNH GIAÛ THIEÁT THOÁNG KEÂ1.KHAÙI NIEÄMDöïa treân caùc soá lieäu thu ñöôïc töø caùc maãu, chuùng ta thieát laäp moät giaû thieát thoáng keâ maøchuùng ta muoán nghieân cöùu,  Giaû thieát thoáng keâ laø moät giaû thieát ñöôïc ñaëc tröng bôûi caùc tham soá cuûa toång theå ( ví duï : trung bình toång theå, tyû leä toång theå, phöông sai toång theå)   0 laø giaù trò cuûa thamGiaû söû laø tham soá cuûa toång theå maø chuùng ta caàn kieåm ñònh vaøsoá bieát ñöôïc döïa treân moät nguoàn tin naøo ñoù.Laäp giaû thieát H 0 :    0 (thöôøng ñöôïc goïi laø giaû thieát khoâng ).  Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø treân cô sôû caùc döû lieäu coù ñöôïc, chuùng ta seõ baùc boû hay chaáp nhaän giaû thieát treân, coâng vieäc maø chuùng ta tieán haønh ñeå ñi ñeán keát luaän chaáp nhaän hay baùc boû giaû thieát H 0 ñoù ñöôïc goïi laø kieåm ñònh giaû thieát thoáng keâ.VD:Theo moät nguoàân tin taïi moät ñòa phöông A, naêng suaát trung bình veà luùa cuûa vuï muøa ÑoângXuaân laø 7 taán/ maãu. Goïi laø naêng suaát luùa trung bình cuûa vuï muøa Ñoâng xuaân taïi ñòa phöông treân (chöa bieát) 0 laø naêng suaát luùa trung bình cuûa vuï muøa Ñoâng xuaân theo nguoàn tin = 7 taán/maãu.Laäp giaû thieát H 0 :    0 = 7 taán/maãuVaán ñeà ñaët ra laø chaáp nhaän hay baùc boû giaû thieát H 0 .VD:Tröôùc ngaøy baàu cöû Toång thoáng .Taïi moät dòa phöông, theo nguoàn tin cuûa moät haõng thoângtaán coù 65% cöû tri seõ baàu cho öùng cöû vieân B. Goïi laø tyû leä cöû tri seõ baàu cho öùng cöû vieân B (chöa bieát). 0 laø tyû leä cöû tri baàu cho öùng cöû vieân B theo nguoàn tin cuûa haõng thoâng taán = 65%.Laäp giaû thieát H 0 :    0 = 65%Chaáp nhaän hay baùc boû giaû thieát H 0 . 2  Trong quaù trình kieåm ñònh coù theå maéc phaûi hai sai laàm:  Sai laàm loaïi 1 : thöïc söï giaû thieát H 0 ñuùng nhöng qua kieåm ñònh ta keát luaän giaû thieát H 0 sai.  Sai laàm loaïi 2: giaû thieát H 0 sai nhöng qua kieåm ñònh ta keát luaän giaû thieát H 0 ñuùng. NHAÄN XEÙT: Hai sai laàm naøy coù tính ñoái khaùng nhau , nghóa laø muoán haïn cheá sai laàm loaïi 1,thì phaûi môû roäng mieàn chaáp nhaän, nhö vaäy laøm taêng khaû naêng maéc sai laàm loaïi 2. Ngöôïc laïi muoán haïn cheá sai laàm loaïi 2, thì phaûi thu heïp mieàn chaáp nhaän, nhö vaäy seõ deå maéc phaûi sai laàm loaïi 1. Neáu :P(maéc sai laàm loaïi 1)=P(baùc boû H 0 / H 0 ñuùng) maø giaûm , thì : P(maéc sailaàm loaïi 2)=P(chaápnhaän H 0 / H 0 sai) taêng. Neáu P(maéc sailaàm loaïi 2)=P(chaápnhaän H 0 / H 0 sai)maøø giaûm, thì :P(maéc sai laàm loaïi 1)=P(baùc boû H 0 / H 0 ñuùng)taêng. Ngoaøi giaû thieát H 0 , ngöôøi ta coøn laäp ra moät giaû thieát traùi ngöôïc vôùi giaû thieát H 0 , goïi laø giaû thieát ñoái, kyù hieäu laø H 1 Ví duï H 0 :   0 H1 :  0 ; H 0 :  0 H1 :  0 ; H 0 :  0 H1 :  0 ; Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø döïa vaøo ñaâu ñeå chaáp nhaän hay baùc boû moät giaû thieát thoáng keâ. Ngöôøi ta döïa treân nguyeân lyù sau: “Neáu moät bieán coá coù xaùc suaát raát nhoû, thì trong moät hay vaøi pheùp thöû, bieán coá ñoù seõ khoâng xaõy ra “  Vaäy giaû thieát H 0 seõ bò bò baùc boû. Neáu P( baùc boû H 0 / H 0 ñuùng) raát nhoû. Moät kieåm ñònh giaû thieát thoáng keâ lyù töôûng neáu caû hai loaïi sai laàm loaïi 1 vaø sai laàm loaïi 2 ñaït cöïc tieåu, tuy nhieân ñieàu naøy khoâng thöïc hieäân ñöôïc. Giöûa hai loaïi sai laàm, thì sai laàm loaïi 1 ñaùng quan taâm hôn. Vì theá ngöôøi ta aán ñònh tröôùc . xaùc suaát maéc sai laàm loaïi 1, xaùc suaát naøy ñöôïc goïi laø möùc yù nghóa, kyù hieäu laø  ñöôïc cho vôùi caùc giaù trò : 1%, 2% , 3%, 4% , 5%. Thoâng thöôøng    2% . Ví duï P( baùc boû H 0 / H 0 ñuùng)  Xaùc suaát maéc sai laàm loaïi 2 ñöôïc kyù hieäu laø , H0 H0  sai )   Neáu P(chaáp nhaän / ...