Bài giảng Vỡ tử cung

Vỡ tử cung là một trong 5 tai biến sản khoa đe dọa đến tính mạng cả mẹ lẫn thai nhi. Thông thường, khi đã tử cung đã vỡ, thai nhi sẽ chết và nếu không được sử trí kịp thời thai phụ có khi cũng bị tử vong. Để tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này mời các bạn tham khảo "Bài giảng Vỡ tử cung".
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Vỡ tử cung1. Tên bài : VỠ TỬ CUNG2. Bài giảng : lý thuyết.3. Thờigian : 2 tiết4. Địa điểm : giảng đường.5. Mục tiêu học tập :5.1 Kể được các nguyên nhân gây VTC.5.2 Mô tả được những triệu chứng dọa VTC.5.3 Trình bày được những triệu chứng VTC.5.4 Kể được cách xử trí doạ vỡ và VTC.6. Nội dung chính. 6.1 Mở đầu: Vỡ tử cung (VTC) là một trong 5 tai biến sản khoa đe doạ đến tính mạng cả mẹ lẫn thai nhi.Thông thường, khi đã tử cung đã vỡ, thai nhi sẽ chết và nếu không được sử trí kịp thời thai phụ có khicũng bị tử vong. Trước khi VTC có một giai đoạn doạ VTC, cần phải phát hiện sơm nguy cơ VTC đểcan thiệp kịp thời. VTC thường xảy ra trong chuyển dạ, nhưng cũng có thể xảy ra trong thời kỳ mangthai.Theo Hội sản Phụ khoa Việt Nam, năm 2000, VTC chiếm 2,08% tổng số 5 tai biến sản khoa,nhưng năm 2001 đã tăng lên 2,45%. Như vậy, VTC đang là một vấn đề cần phải quan tâm nhiều hơnnữa để hạ thấp tỷ lệ tai biến này. VTC hoàn toàn là tử cung bị vỡ, tử cung bị xé rách từ niêm mạc qua lớp cơ và cả phúc mạclàm buồng tử cung thông với ổ bụng.VTC không hoàn toàn (còn gọi VTC dưới phúc mạc) : tổn thương từ niêm mạc đến rách cơ tử cungnhưng phúc mạc còn nguyên, thường gặp vỡ ở đoạn dưới. VTC phức tạp là tổn thương đến cả bàng quang hoặc đường tiêu hoá. 6.2 Nguyên nhân : Có ba loại nguyên nhân gây VTC là những nguyên nhân do mẹ, do thai và do thày thuốc gâynên.6.2.1 Nguyên nhân do người mẹ. - Do khung chậu xương : khung chậu méo, hẹp , bất thường. - Tình trạng tử cung : dị dạng, tử cung kém phát triển, tử cung đôi. - Sẹo ở tử cung : những sẹo ở tử cung do phẫu thuật về phụ khoa như bóc tách nhân xơ, khâulỗ thủng ở tử cung, sửa chữa những dị dạng hoặc bất thường của tử cung hoặc nguyên nhân do sảnkhoa như mổ lấy thai cũ hoặc là những tổn thương vào lớp cơ tử cung khi bóc rau nhân tạo hay nạophá thai gây nên. - Cơn co tử cung quá mạnh. - Các khối u tiền đạo của người mẹ như UNBT, UXTC, các khối u tiểu khung hoặc âm đạongăn cản không cho thai xuống. - Đẻ nhiều lần, hoặc suy dinh dưỡng làm chất lượng cơ tử cung kém.6.2.2 Nguyên nhân do thai : - Thai to toàn phần hay từng phần. - Thai dị dạng, dính nhau, não úng thuỷ. - Do các ngôi bất thường, kiểu thế bất thường hoặc đầu cúi không tốt.6.2.3 Nguyên nhân do thày thuốc. - Những tổn thương do cuộc đẻ hoặc can thiệp thủ thuật đường dưới làm rách CTC kéo lênđoạn dưới. - Làm các thủ thuật không đúng chỉ định và không đúng kỹ, thuật : forceps, giác hút, xoaythai. - Làm các thủ thuật thô bạo : kiểm soát tử cung, nội xoay thai. - Dùng thuốc tăng co tử cung (Oxytoxin) không đúng.6.3 Vỡ tử cung trong thời kỳ có thai VTC trong khi có thai thường xảy ra ở những người có sẹo mổ cũ ở tử cung, đặc biệt đó làsẹo mổ lấy cũ ở thân tử cung hoặc bóc tách nhân xơ to hay tạo hình tử cung như phẫu thuậtStrassmann. Tuy nhiên cũng có thể gặp ở những người có tử cung bé, kém phát triển. - Không có triệu chứng doạ VTC hoặc triệu chứng VTC điển hình - Đau bụng tự nhiên, đau nhiều ở iùng tử cung, đôi khi bệnh nhấn thấy đau khu trú nhiều hơnở vị trí tử cung bị can thiệp (ví dụ bóc nhân xơ hay là đau đoạn dưới ở người mổ lấy thai cũ). Đaungày càng tăng, đau trội lên rồi lan ra toàn ổ bụng. - Xuất hiện dấu hiệu choáng do đau và mất máu. - Khám lâm sàng không thấy tử cung. - Bụng gõ đục - Thai nằm dưới thành bụng. - Nghe tim thai không thấy. - Thăm âm đạo không thấy ngôi thai, có máu đỏ tươi theo tay. - Siêu âm thấy bụng đầy dịch, thai bị đẩy ra khỏi buônhg tử cung. - Xử trí phải mổ cấp cứu (xem phần xử trí VTC trong chuyển dạ)6.4 Vỡ tử cung trong chuyển dạ. Trước khi VTC bao giờ cũng có giai đoạn doạ vỡ, phải phát hiện để xử trí kịp thời sẽ cứuđược cả mẹ lẫn con.6.4.1 Doạ vỡ tử cung. 6.4.1.1 Triệu chứng - Cơ năng : sản phụ đau quằn quại, cơn đau kéo dài và cường độ tăng làm cho sản phụ kêu la. - Đoạn dưới bị kéo dài, có khi lên đến rốn. - Nếu muộn hơn, tử cung bị thắt lại ở đoạn dưới, chia thành hai phần giống như hình quả bầunậm. Vòng thắt được gọi là vòng Bandl. - Thành đoạn dưới rất mỏng, ấn rất đau. - Hai dây chằng tròn sờ rõ và căng. Dấu hiệu này phối hợp với vòng Bandl gọi là dấu hiệuBandl-Frommel. Nếu không được xử trí tử cung sẽ vỡ ngay. - Đoạn dưới bị căng mỏng nên ngôi thai làm đoạn dưới phồng lên. - Cơn có tử cung kéo dài và cường độ mạnh, khoảng cách giữa các cơn co ngắn. - Tim thai nhanh hoặc chậm, còn đều hay không đều do thiếu oxy. - Thăm âm đạo có thể thấy nguyên nhân gây đẻ khó 6.4.1.2 Chẩn đoán- Chẩn đoán xác định dựa vào các triệu chứng lâm sàng.- Chẩn đoán phân biệt : + Bàng quang căng nước tiểu. + Vai của thai nhi. + Đầu chờm khớp vệ. + Nhân xơ hay UNBT ở đoạn dưới. ...