Bài giảng Xã hội học sức khỏe : Bài 2 - Lê Hải Hà, MA

Bài 2 Cấu trúc xã hội các yếu tố quyết định sức khỏe thuộc bài giảng xã hội học sức khỏe nhằm mục tiêu trình bày được khái niệm cấu trúc xã hội và các yếu tố của cấu trúc xã hội, trình bày được mô hình yếu tố xã hội ảnh hưởng đến sức khỏe và phân tích được tác động của các yếu tố xã hội đến một số chủ đề sức khỏe.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Xã hội học sức khỏe : Bài 2 - Lê Hải Hà, MA BÀI 2 CẤU TRÚC XÃ HỘICÁC YẾU TỐ XÃ HỘI QUYẾT ĐỊNH SỨC KHOẺ(Social Structure and Determinants of Health) Lê Hải Hà, MA Trường Đại học Y tế công cộng lhh@hsph.edu.vn Mục tiêu1. Trình bày được khái niệm cấu trúc xã hội và các yếu tố của cấu trúc xã hội.2. Trình bày được mô hình yếu tố xã hội ảnh hưởng đến sức khỏe.3. Phân tích được tác động của các yếu tố xã hội đến một số chủ đề sức khỏe. Nội dung bài học1. Cấu trúc xã hội (CTXH) và các thành phần của CTXH2. Các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến sức khỏe3. Bài tập Thảo luận nhóm (KT1) Tài liệu học tập1. Slides bài giảng2. Bài “Cấu trúc xã hội và tình trạng sức khỏe” trong Giáo trình Xã hội học Sức khỏe, Trường ĐHYTCC3. Tài liệu “Các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến sức khoẻ”. Tài liệu giảng dạy cho đối tượng sau đại học, Trường ĐHYTCC4. Các tài liệu đọc thêm khác do giáo viên đăng tải trên mạng Elearning của HSPHCấu trúc xã hội là gì? Kiến trúc? à ih ọc vXã hộ ọc ??? hN hân Khái niệm: Cấu trúc xã hội Tiếp cận về CTXH dựa trên ý tưởng cho rằng xã hội được phân chia thành các thành phần khác nhau với những chức năng khác nhau. Cấu trúc xã hội (CTXH) là sự sắp xếp của các thành phần xã hội và sự tương tác của chúng (Fischer H). CTXH là tổng thể những bộ phận, những thành tố tạo nên một xã hội nhất định. CTXH có quan hệ mật thiết với quan hệ xã hội (Vũ Khiêu). Quan hệ xã hội? Hình thành từ những tương tác xã hội Mang tính mục đích, không ngẫu nhiên Lặp đi lặp lại Khái niệm cấu trúc xã hộiNhư vậy, cấu trúc xã hội bao gồm: Các thành phần xã hội cơ bản của hệ thống xã hội; Mối liên hệ giữa các thành phần xã hội đó.  Ví dụ: Gia đình, tôn giáo, luật pháp, y tế… là những thành phần cơ bản của xã hội.  Mỗi một thành phần đồng thời lại là một hệ thống CTXH nhỏ với những thành phần nhất định. Cấu trúc xã hội CTXH là một công cụ phân tích, giúp chúng ta hiểu/giải thích được cách thức con người ứng xử/hành động trong đời sống xã hội như thế nào. Ví dụ: Tại sao hút thuốc lá có hại cho sức khỏe mà vẫn có một tỉ lệ người hút thuốc lá? Tại sao những người tham gia giao thông bằng xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm?Các thành phần cơ bản của CTXH  Phân tầng xã hội (Social Stratification)  Vị thế xã hội (Social Status)  Vai trò xã hội (Social Roles)  Nhóm xã hội (Social Groups)  Thiết chế xã hội (Social Institution) Phân tầng xã hội Phân tầng: phân lớp thành các tầng khác nhau. Các nhà XHH coi các phân lớp này là các giai cấp xã hội.  Giai cấp: những người có cùng vị trí trong một tầng xã h ội nhất định.  Phân biệt giai cấp và đẳng cấp? Các nhà XHH còn sử dụng khái niệm phân tầng xã hội để chỉ một hệ thống mà xã hội xếp hạng các cá nhân. 14/4/1912Tầng lớp quí tộcTầng lớp lao động thủ công Phân tầng xã hội• Là một trong những nội hàm quan trọng nhất của CTXH, chỉ sự phân bố không công bằng về các giá trị giữa các thành viên xã hội.• Giá trị bao gồm 3 loại: tài sản, quyền lực, và danh dự.• Mọi xã hội đều có sự bất bình đẳng trong phân phối giá trị, người có nhiều người có ít, với mức độ khác nhau (Rodney Stark). Phân tầng xã hội Phân tầng xã hội tồn tại qua các thế hệ. Phân tầng XH mang tính phổ biến nhưng ở mức độ khác nhau. Trong xã hội giai cấp, các cá nhân/nhóm xã hội có thể thay đổi vị trí của mình trong xã hội. Chuyển lên một vị trí cao hơn gọi là Di động lên, Chuyển xuống một vị trí thấp hơn gọi là di động xuống. Phân tầng xã hội ảnh hưởng đến sựphân bố về sức khỏe giữa các nhóm xã hội khác nhau như thế nào?1st Class3rd Class “Children and Women first”http://www.anesi.com/titanic.htmVị thế xã hội (Social status)