Bài học kinh nghiệm chính sách nông nghiệp nông thôn nông dân Trung Quốc và kiến nghị cho Việt Nam

Chính sách này nhằm mục tiêu xây dựng chế độ lương hưu mới cho người nông dân, kết hợp giữa việc cá nhân đóng góp, tập thể và Chính phủ hỗ trợ. Chính phủ thực hiện sự kết hợp giữa tính toán chung của xã hội và tài khoản cá nhân, các giải pháp đồng bộ về chính sách an sinh xã hội như: cứu trợ xã hội, dưỡng lão gia đình, bảo hiểm đất đai v.v… đảm bảo người già nông thôn có cuộc sống cơ bản. Năm 2009, thí điểm 10% huyện (thành phố, xã) của cả nước, sau đó dần dần mở rộng phạm vi thí điểm, trước năm 2020 cơ bản thực hiện trên phạm vi cả nước.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài học kinh nghiệm chính sách nông nghiệp nông thôn nông dân Trung Quốc và kiến nghị cho Việt NamBẢN KIẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH SỐ 3 Bản kiến nghị chính sách số 3 Viện Chính sách và Chiến lược PTNNNTBÀI HỌC KINH NGHIỆM CHÍNH SÁCH NÔNG NGHIỆP NÔNG THÔN NÔNG DÂN TRUNG QUỐC VÀ KIẾN NGHỊ CHO VIỆT NAMViện Chính sách và Chiến lược PTNNNT – Bộ NN&PTNT Ban biên tập: TS Đặng Kim SơnSố 6 Nguyễn Công Trứ - Hai Bà Trưng – Hà Nội – www.ipsard.gov.vn Ths. Phạm Hoàng Ngân LỜI MỞ ĐẦU Quá trình Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đã đưa Trung Quốc vươn lên trở thành một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới, tuy nhiên cũng tạo ra nhiều biến đổi sâu sắc cho khu vực nông thôn, đặt ra nhiều vấn đề kinh tế - xã hội phức tạp. Sau 30 năm cải cách nông nghiệp, bắt đầu từ đầu thập niên 80 của thế kỷ trước, nông thôn Trung Quốc chứng kiến một sự phát triển mạnh mẽ, cùng các biến đổi về cơ cấu xã hội, kinh tế, việc làm, đặc biệt với việc thiết lập hệ thống khoán tới hộ gia đình. Khoa học kỹ thuật được ứng dụng vào nông nghiệp, đẩy mạnh quá trình cơ giới hóa trong nông nghiệp và nâng cao năng suất cây trồng. Sự phát triển của các nhà máy, các khu công nghiệp và tốc độ đô thị hóa chóng mặt đã làm thu hẹp đáng kể diện tích đất nông nghiệp. Làn sóng di cư vào các đô thị kiếm sống đã gây ra sự xáo trộn xã hội, làm nảy sinh nhiều vấn đề nhức nhối. Người nông dân mất đất, không được đào tạo nghề, dường như đã đứng ngoài, không được hưởng lợi từ quá trình phát triển kinh tế của Trung Quốc. Bối cảnh chung kinh tế - xã hội cho thấy nông thôn Trung Quốc đang đối diện hai vấn đề lớn: Đó là khuynh hướng giãn rộng trong khoảng cách thu nhập và tính phức tạp gia tăng trong quản lý xã hội. Mặc dù các tiến bộ quan trọng đã đạt được ở các khu vực nông thôn, hiện đang xuất hiện tình trạng mất cân bằng rộng lớn trong phân phối lợi ích. Bất bình đẳng xã hội ở nông thôn đã gia tăng một cách rõ rệt, đa số nông dân không gặp khó khăn trong quá trình ổn định cuộc sống, phát triển sản xuất. Nhiều vấn đề như thất nghiệp, thiếu đất canh tác, phân hóa giàu nghèo, ô nhiễm môi trường, hoang hóa đất đai, nông dân thiếu tư liệu sản xuất, bị ép giá bán nông sản, Ấn phẩm được tài trợ bởi Bộ Ngoại Giao Đan Mạch 1 Bản kiến nghị chính sách số 3 Viện Chính sách và Chiến lược PTNNNTthậm chí có những người bị phá sản hoàn toàn… đã dẫn đến các hệ quả xã hội nghiêmtrọng. Thể chế tổ chức và quản lý nông thôn bị xáo trộn… Sự phân hóa giàu – nghèo là thực trạng rõ rệt nhất, đặc biệt giữa nông thôn vàthành thị. Năm 2002, thu nhập của các cư dân đô thị đã cao hơn 4,3 lần so với cư dân nôngthôn. Còn năm 2007, mức thu nhập ròng dành cho chi tiêu, tính theo đầu người, ở các hộđô thị cao hơn ít nhất 3,3 lần so với cùng chỉ số ở các hộ nông thôn. Trong cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới, nông thôn và nông dân Trung Quốc lạichịu thêm nhiều tác động tiêu cực. Ngày 2-2-2009, Giám đốc Văn phòng Hướng dẫn việclàm nông thôn trung ương Trung Quốc Trần Hy Văn cho biết, do tình hình kinh tế suygiảm, có khoảng 20 triệu lao động nông thôn mất việc làm ở thành phố, cao hơn 3 lần sovới dự báo của Cục Thống kê quốc gia. Theo kết quả điều tra chính thức do Bộ Nông nghiệp Trung Quốc tiến hành trongtháng 1-2009 tại 165 làng ở 15 tỉnh, thành, có khoảng 15,3% trong tổng số hơn 130 triệulao động nông thôn đã phải trở về quê do mất việc. Để đối phó với những thách thức đó, Chính phủ Trung Quốc liên tục có nhữngchính sách mới để ổn định đời sống nông thôn, phát triển sản xuất nông nghiệp và nângcao mức sống cho người nông dân. Nhiều chính sách mới về phát triển sản xuất nôngnghiệp, xây dựng và củng cố thể chế tổ chức xã hội nông thôn,phát triển an sinh xã hộicho nông dân… đang được thí điểm và từng bước triển khai trên diện rộng. Những nỗ lựcnày cũng mang lại sự cải thiện đáng kể, để lại nhiều kinh nghiệm thực tiễn quý báu. Việt Nam hiện nay cũng đang thực hiện quá trình CNH – HĐH, hiện trạng nôngthôn cũng có nhiều vấn đề cần giải quyết, trong đó có những vấn đề tương đồng với nôngthôn Trung Quốc. Chương trình “Nông thôn mới” đang được triển khai thí điểm tại nhiềutỉnh, bước đầu đã đạt những kết quả khả quan. Trong bối cảnh có nhiều sự tương đồng, những kinh nghiệm của Trung Quốc trongviệc xây dựng chính sách phát triển nông thôn sẽ rất có ý nghĩa cho ...