BÀI THUYẾT TRÌNH HỌC THUYẾT KINH TẾ VỀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN VÀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC

+ Sự tác động của các quy luật kinh tế làm biến đổi cơ cấu kinh tế theo hướng tập trung sản xuất quy mô lớn.+ Khủng hoảng kinh tế cuối thể kỷ XIX và sự ra đời, phát triển hệ thống tín dụng tư bản chủ nghĩa thúc đẩy nhanh chóng quá trình tích tụ và tập trung tư bản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI THUYẾT TRÌNH HỌC THUYẾT KINH TẾ VỀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN VÀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC Chương 6 HỌC THUYẾT KINH TẾ VỀCHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN VÀCHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC Người biên sọan: TS Nguyễn Văn Ngọc Nội dung chương 6 :I/ Chủ nghĩa tư bản độc quyềnII/ Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nướcIII/ Những nét mới trong chủ nghĩa tư bản hiệnđại.IV/ Vai trò, hạn chế và xu hướng vận động củachủ nghĩa tư bản.I/ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN. 1/ Nguyên nhân chuyển biến của chủ nghĩatư bản tự do cạnh tranh sang độc quyền. Cạnh tranh tư do sinh ra tích tụ và tập trungsản xuất, tích tụ và tập trung sản xuất phát triểnđến một mức độ nào đó sẽ dẫn đến độc quyền. “Ai” chiến thắng ? CNTB ĐQ xuất hiện vào cuối thế kỷ XIXđầu thế kỷ XX do những nguyên nhân sau: + Sự phát triển mạnh mẻ của khoa học kỹthuật đẩy nhanh quá trình tích tụ và tập trung tưbản. + Sự tác động củacác quy luật kinh tế làmbiến đổi cơ cấu kinh tếtheo hướng tập trungsản xuất quy mô lớn. + Khủng hoảngkinh tế cuối thể kỷ XIXvà sự ra đời, phát triểnhệ thống tín dụng tưbản chủ nghĩa thúc đẩynhanh chóng quá trìnhtích tụ và tập trung tưbản.2/ Những đặc điểm kinh tế cơ bản của chủnghĩa tư bản độc quyền nhà nước. a/ Tập trung sản xuất và các tổ chứcđộc quyền. Tổ chức độc quyền là tổ chức liênminh giữa các nhà tư bản lớn để tập trung vàotrong tay phần lớn việc sản xuất và tiêu thụ mộtsố loại hàng hóa nào đó nhằm mục đích thu lợinhuận độc quyền cao. Hình thức tổ chức độc quyền Xanhđica Cônggơlômêrát. Tơrớt CôngxóocxiomCácten b/ Tưb ản tàichính và bọnđầu sỏ tàichính. Quátrình tích tụvà tập trungtư b ả n d ẫ nđến việc rađời các các tổ UBS là Ngân hàng hàng đầuchức độ c của Thuỵ Sĩ. Tập đoàn tàiquyền ngân chính lớn nhất Châu Âu.Các tổ chức nàycó vai trò: + Từ chỗ chỉlà trung giantrong việc thanhtóan và tín dụng,nay đã nắm đượchầu hết tư bảntiền tệ của xãhội, có quyền lựcchi phối mọi họat Ngân hàng quốc gia Thuỵ Sĩ.động của nềnkinh tế.Thể hiện ở: - Cử đạidiện của mìnhvào các cơquan quản lýcủa độc quyềncông nghiệp đểgiám sát việcsử dụng tiềnvay hoặc đầutư trực tiếp vàocông nghiệp.Ngược lại, cũng có sự thâm nhập của các độcquyền công nghiệp vào ngân hàng. Quá trìnhnày thúc đẩy lẫn nhau và hình thành tư bản tàichính. Tư bản tài chính phát triển dẫn đến hìnhthành một nhóm nhỏ độc quyền chi phối tòan bộđời sống kinh tế, chính trị của xã hội tư bảnthông qua “Chế độ tham dự”. Gọi đó là đầu sỏ tàichính. CÁC ÔNG TRÙM TÀI CHÍNH c/ Xuất khẩu tư bản. Xuất khẩu tư bản là đầu tư bản ra nướcngòai nhằm mục đích chiếm đọat giá trị thặngdư và các nguồn lợi nhuận khác ở các nướcnhập khẩu tư bản. Có hai hình thức: - Đầu tư trực tiếp - Đầu tư gián tiếp (cho vay) Các chủ sở hữu tư bản: - Nhà nước - Tư nhând/ Sự phân chia thế giới về kinh tế giữa các tổchức độc quyền. Quá trình tích tụ và tập trung tư bản pháttriển, việc xuất khẩu tư bản tăng lên cả về quymô và phạm vi tất yếu dẫn đến sự phân chia thếgiới về mặt kinh tế giữa các tập đòan tư bản độcquyền và hình thành các tổ chức độc quyềnquốc tế.Sự cạnh tranh giữa các tổ chức độc quyền quốc tế dẫn đến việc hình thành các liên minh độc quyền quốc tế. đ/ Sự phân chiathế giới về lãnh thổgiữa các cường quốcđế quốc. Nhằm: - Bảo đảmnguồn nguyên liệu vàthị trường thườngxuyên. - Bảo đảm sự antòan về cạnh tranh. - Thực hiện cácmục đích về chính trị,quân sự… Sự phân chia thế giới và sự phát triển khôngđồng đều của chủ nghĩa tư bản đã dẫn đến cáccuộc chiến tranh thế giới.3/ Sự họat động củaquy luật giá trị và giátrị thặng dư trong giaiđọan CNTB độcquyền. a/ Quan hệ giữađộc quyền và cạnh tranhtrong giai đọan chủnghĩa tư bản độc quyền. Cạnh tranh sinh rađộc quyền và độc quyềnlàm cho cạnh tranh AI THẮNG AI ?trởnên quyết liệt hơn.Biểu hiện: Một là: Cạnhtranh giữa các tổchức độc quyền vàcác xí nghiệp ngòaiđộc quyền. Hai là: Cạnhtranh giữa các tổchức độc quyền vớinhau. Ba là: Cạnh AI CŨNG PHẢI VƯƠN LÊN !tranh trong nội bộ cáctổ chức độc quyền.b/ Biểu hiện họat độngcủa quy luật giá trị và giátrị thặng dư trong giaiđọan CNTB độc quyền. + Các tổ chức độcquyền áp đặt giá cả độcquyền khi mua và bán,nhưng trên phạm vi tòanxã hội thì tổng giá trị vẫnbằng tổng giá cả. Do đó,quy luật giá trị biểu hiệnthành quy luật giá cả độcquyền.+ Các tổ chứcđộc quyền thaotúng nền kinhtế bằng giá cảđộc quyền vàthu lợi nhuậnđộc quyền cao.Do đó, quy luậtgiá trị thặng dưchuyển thànhquy luật lợinhuận độcquyền cao. ...