Báo cáo Đặc điểm và phương thức biểu hiện của cái nghịch dị trong tác phẩm trái tim chó của Bulgacov

Milkhail Bulgacov - nhà văn Nga thế kỉ XX - là điển hình cho số phận củanhững văn sĩ mà con người, cuộc đời và tác phẩm đã phải trải qua tất cả những thăngtrầm của lịch sử, những thử thách về chính trị và nghệ thuật để có thể khẳng định tàinăng đích thực. Bị nghi ngờ tác phẩm cuả mình chống chính quyền Xô Viết, sinh thời,Bulgacov chỉ có thể in được một cuốn sách. Thế nhưng, từ khi tác phẩm trở lại vớibạn đọc Nga sau thời “cải tổ”, có lẽ không có nhà văn Nga –...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo "Đặc điểm và phương thức biểu hiện của cái nghịch dị trong tác phẩm "trái tim chó" của Bulgacov"TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN - 2008 PHẦN III: BÁO CÁO ĐẠT GIẢI BA ĐẶC ĐIỂM VÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU HIỆN CỦA CÁI NGHỊCH DỊ TRONG TÁC PHẨM “TRÁI TIM CHÓ” CỦA BULGACOV Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Kiều Anh Lớp: K50 CLC Văn học Giáo viên hướng dẫn: PGS. TS. Phạm Gia LâmA. MỞ ĐẦU1. Lí do chọn đề tài Milkhail Bulgacov - nhà văn Nga thế kỉ XX - là điển hình cho số phận củanhững văn sĩ mà con người, cuộc đời và tác phẩm đã phải trải qua tất cả những thăngtrầm của lịch sử, những thử thách về chính trị và nghệ thuật để có thể khẳng định tàinăng đích thực. Bị nghi ngờ tác phẩm cuả mình chống chính quyền Xô Viết, sinh thời,Bulgacov chỉ có thể in được một cuốn sách. Thế nhưng, từ khi tác phẩm trở lại vớibạn đọc Nga sau thời “cải tổ”, có lẽ không có nhà văn Nga – Xô Viết nào được quantâm như ông. Điều đặc biệt là qua hầu hết các tác phẩm của mình, nhà văn luôn sử dụng “cáinghịch dị” như một phương thức để xây dựng thế giới hình tượng, từ đó, gián tiếpbộc lộ thái độ của mình đối với xã hội đương thời. Điều này càng được nhà văn tậptrung biểu hiện trong truyện vừa Trái tim chó, sáng tác trong khoảng thời gian 1925 –1926, câu chuyện về một chú chó hoang bỗng chốc trở thành con người sau một cuộcphẫu thuật cấy ghép tuyến yên, làm nảy sinh trong xã hội loài người bao chuyện khóccười… Vì vậy, chúng tôi đã chọn “Đặc điểm và phương thức biểu hiện cái nghịch dịtrong tác phẩm Trái tim chó cuả Milkhail Bulgacov” làm đề tài khảo sát và nghiên cứu,qua đó tìm ra một hướng tiếp cận để “giải mã” những ý nghĩa ngầm ẩn mà nhà văn đãkí thác.2. Lịch sử nghiên cứu Bulgacov và những tác phẩm của ông đã trở thành một “hiện tượng” đặc biệttrong văn chương thế giới, thu hút rất nhiều sự quan tâm của độc giả trong nước cũngnhư nước ngoài, nhất là các học giả phương Tây. Ở Việt Nam cho đến nay chưa cómột công trình nghiên cứu nào mang tính chất khái quát về toàn bộ tác phẩm củaMilkhail Bulgacov mà phần lớn chỉ là những bài viết đươc đăng trên báo, tạp chí vềcuộc đời nhà văn hoặc tìm hiểu một vài khía cạnh trong tiểu thuyết Nghệ nhân vàMargarita - tác phẩm lớn nhất của ông.3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu Chúng tôi chỉ tập trung tìm hiểu về cái nghịch dị trong tác phẩm Trái tim chócủa Milkhail Bulgacov, văn bản lấy từ Bulgacov, tuyến tập tác phẩm (Đoàn TửHuyến).4. Phương pháp nghiên cứu Do tìm hiểu cái nghịch dị như một phương thức thẩm mĩ để biểu hiện nộidung tư tưởng của tác phẩm nên phương pháp chủ yếu được sử dụng là thi pháp học.5. Bố cục báo cáo Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, báo cáo bao gồm 3chương: Chương 1: Cơ sở tồn tại cái nghịch dị trong tác phẩm. Chương 2: Đặc điểm của cái nghịch dị trong tác phẩm. Chương 3: Phương thức biểu hiện cái nghịch dị trong tác phẩm.B. NỘI DUNGChương I. Cơ sở tồn tại cái nghịch dị trong tác phẩm Trái tim chó của MilkhailBulgacov 1. Giới thuyết về cái nghịch dị Nghịch dị là một kiểu tổ chức nghệ thuật (hình tượng, phong cách, thể loại)dựa vào huyễn tưởng, vào tính trào phúng, tính ngụ ngôn, ngụ ý, vào sự kết hợp vàtương phản một cách kì quặc cái huyền hoặc và cái thực, cái đẹp và cái xấu, cái giốngthực và cái biếm hoạ. 2. Cơ sở tồn tại cái nghịch dị trong tác phẩm Trái tim chó 2.1. Truyền thống văn chương Nga Sự xuất hiện của yếu tố nghịch dị trong sáng tác của Bulgacov là sự kế thừa vàtiếp nối truyền thống văn học dân gian Nga và văn học Nga thế kỉ XIX, cụ thể là cáctác phẩm của A.X.Puskin, N.Gôgôn… 2.2. Cuộc đời nhà văn Hiện thực nước Nga những năm 20 của thế kỉ XX đã thổi bùng lên khao khátsáng tạo vốn vẫn đang âm ỉ trong một tâm hồn nhiều đam mê và trăn trở, từ đó tạo choBulgacov một phong cách độc đáo: chọn “nghịch dị” như một phương thức để biểuhiện và xây dựng thế giới hình tượng.Chương II. Đặc điểm của cái nghịch dị trong tác phẩm Trái tim chó của MilkhailBulgacov 1 Thế giới nhân vật Cái nghịch dị được biểu hiện cụ thể và rõ nét nhất thông qua tính lưỡng trị(ambivalance), cùng một lúc xây dựng những mặt đối lập thậm chí đến mâu thuẫn bêntrong nhân vật (Sarik, Philip Philippovich). Thế giới nhân vật trong tác phẩm còn làmột thế giới của những con người quái dị, khác thường: Daria, Dina, các bệnh nhân… 2. Không gian - thời gian 2.1 Thời gian Phần lớn các sự kiện diễn ra vào ban đêm - thời gian thích hợp cho việc diễn tảnhững điều kì bí. Thế giới nghịch dị với những sự kiện bất thường xảy ra trong mộtdiễn biến thời gian hoàn toàn bình thường, hợp với logich tự nhiên, tạo “độ tin cậy”về tính chân thực của sự việc. 2.2. Không gian Trong tác phẩm, không gian thường có xu hướng thu hẹp, đặc tả những vùngkhông gian n ...