Báo cáo khoa học : Ba hiện tượng từ góc nhìn xã hội học kinh tế

hững kiến thức cơ bản về đối tượng nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu đặc thù của xã hội học kinh tế, mối quan hệ giữa kinh tế và xã hội; những phương diện xã hội trong hành vi kinh tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo khoa học : Ba hiện tượng từ góc nhìn xã hội học kinh tế Xa W hot t\)t m Xa hoi hoc so 2 (106), 2009 95 BA HIEN Tl/ONG TU H U 6 N G NHIN XA H O I HOC KINH TE MAI DANG HIEN QUAN I. Ud DAU Toan c l u boa t i e ddng len h l u nhfl mgi khia canh cua ddi sd'ng d h l u bet cac qudc gia, tfl kinh te, xa hgi den van hoa, sfl trao ddi rgng rai bang boa, dich vu va ca cac y tfldng. Bai viet nay d i cap tdi viec nghien cflu ddng thai cung - clu va tac ddng cua toan d u boa len ba hien tfldng xa bgi dfldc chu y d My la: 1. Cac nha bang dac san theo phong each, 2. Phong trao ca phe thfldng mai binh ding, 3. Du lich tinb due. Nhflng phan tich dfldc dat ra tfl hfldng nhin xa hgi hgc kinh te. II. VAI NET VE BOI CANH LICH SU CIc nha hang dac san theo phong cach^ ra ddi va phat trien gin liin vdi viec thfldng mai boa thu vui an ud'ng. Sfl x u l t hien ciia cac quan ca phe tfl nda sau the ky 17 da dfla ra mgt kieu nha hang khdng chi n h l m cung d p dd an thflc ud'ng ma cdn de mgi ngfldi trong cong ddng giao tiep vdi nhau (Beardswortb, Bryman, 230). Sau nay, dd an ngoai phd' xuat bien nhfl d va khoai tay ran d nfldc Anh dfldc ban vdi gia hdp vdi tui tien cua ddng dao ngfldi tieu dflng. Den nfla sau the ky 19, cflng vdi qua trinh cdng nghiep hoa d My, nhu clu cd cac mdn an nhanh, phong phfl de phuc vu cong nhan tai khu vflc dd thi dfldc dat ra va hang loat cac nha bang phuc vu bfla trfla, bfla to'i va cac bfla an lien hoan ra ddi. Tfl dd, an tdi ben ngoai da trd thanh mgt boat ddng dac trflng, bdi d day cac thflc khach cd nhieu Ifla chgn. Cac nha hang nay cd hang ngan mdn an da dang che bien tfl mdn cd ban ban d l u (Pillsbury 1990, 225). Dd cd t h i la nhflng nha hang d l u tien cd chflc nang cung d p mgt hinh thflc mdi cua cac bfla an tdi ben ngoai sau khi chuyen tfl cac nha hang thdng thfldng thanh nhflng nha hang dac san theo phong d c h . Viec sii dung ca phe va d c quIn ca phe cung cd lich sdf rieng. Nhiiu nam sau khi cac nfldc thudc dia gianh dfldc dgc lap, d c mlu qudc v l n gifl quyen kiem seat nganh cdng nghiep ca phe dfla tren d c loai ca phe lay tfl cac thudc dia cfl. Cac nfldc san x u l t ca phe tiep tuc xuat khau ca phe cho cac nfldc tieu dflng, y het nhfl khi bg vln cdn la thuoc dia, (Linton et al. 227). Do thieu cd sd ha t i n g va viec dgc quyin d My, CO nhflng nha hang dSc san theo phong each Y, phong each Trung Quoc... Tai day khong chi do an, thflc uong dfldc che bien theo phong each Y hoae Trung Quoc ma each bai tri nha hang, trang phuc, khuon ph6p giao tie'p cua ngfldi phuc vu cung mang dam n6t Y hoae Trung Qudc. Nha bing dSc san theo phong each cung eo the la nhflng nha an nhanh, &n tu ebon hoae an nhieu mon diJdc che bien tfl mot loai thflc pham (hai san, thit de, thit Idn...) 96 Ba hien titdng tit mgt hitdng nhin xd hgi hgc kinh te trong phan phdi san pham, cac nfldc san xuat ca phe g i n nhfl khdng the nang cae gia tri san pham ciia minh. Cd qua nhieu khau trung gian nhfl moi gidi ban xfl, xult khau, nhap khau, che bien, rang... va ca chii d l t de ca phe tfl d c nha san xuat nhd den tay ngfldi tieu dflng. Diiu nay giai thich vi sao mdt chu trang trai ca phe nhd chi nhan dfldc chfla d l y 4 cent trong khi ngfldi tieu dflng phai bd ra 3 USD cho mgt tich ca phe moca tai Starbuks mdi budi sang. D l y chinh la nguyen nhan dan den sfl ra ddi cua Phong trao ca phe thfldng mai binh dang. Con cd sd lich sd va van hoa cua hien tfldng mai dam la gi? Tai Amsterdam, hien tfldng mai dam cd lich sii lau ddi (Wonders, Michalowski, 553). Mai dam va sd dung ma tuy khong phai la cac v l n de tdi pham, vi chinh phu Ha Lan cd truyin thd'ng tfl do ve mat chinh tri va chap nhan ve mat xa hgi. Luat phap hiem khi dfldc sd dung de kiem soat cac van d i xa hgi nhfl hien tfldng mai dam, vi khd cd the dat dfldc sfl thoa hiep xung quanh cac v l n de dao dflc cdn nhieu tranh cai. (Brants, 1998). KhIc vdi Amsterdam, Habana khdng cd lich sii chap nhan nan mai dam. Ngfldi ta coi mai dam la soc, vi chflng ta (nhflng ngfldi Cuba) khong quen vdi viec tha'y mgt xa hgi cd gai diem tren dfldng phd (Wonders, Michalovski: 562). Tuy nhien, Habana da chflng kien thflc te phIt trien ciia du lich tinh due sau sfl sup dd ciia Lien Xd va viec hdp phap h o i ddng do la My. Tai Habana, du lich tinh due ngay nay da phd bien tdi mflc mgt gli diem dang kiem dfldc nhieu tiin hdn mgt bac sy. III. DONG THAI CUNG - CAU Cac nha hang dac san theo phong each la sfl minh hoa thu vi cua cd che cung - clu bien dai. Ngay nay, vi con ngfldi sd'ng trong mdt xa hgi hdi ha va d l y flc chi^, ngfldi ta den nha hang khdng chi vi dd an, thflc ud'ng. Viec di an d ngoai cflng la each de tim kiem mgt ndi cho phep hg tam rdi sfl te nhat va vo nghia cua cugc sd'ng hang ngay(Bryman, 1995,176). Hg cung chd ddi chit Ifldng phuc vu td't. Cac nha hang dac san theo phong each la ndi d i p flng nhu d u dd. Trong xa hgi hien dai, thflc an mang mgt y nghia xa hgi Idn hdn nhfl nd vd'n cd. An ud'ng gid day khdng chi de lap dly cai da day trd'ng rdng, ma cdn de thoa man thi hieu am thflc va thfl gian. Loai nha bang dac san theo phong d c h cung d p mgt khung d n h vdi muc dich thu hut khich hang den nha hang de tan hfldng bfla to'i va vdi muc dich cuo'i cflng la sinh ldi cang nhiiu cang td't. Phong d c h dac san hoa nha hang la mgt dang phan hoa cd the mang lai y nghia xa hdn d c dac tinh cua thflc an thdng thfldng. Phong d c h hoa nha hang dfldc chip nhan de lam mgt phfldng sIch marketing; nd theo sau ky t h u a t kinh doanh cd ban cua sfl hdp ly hoa, chuan mflc hoi, nd n h l m vao tinh hieu qua, sfl dac quyin de quang cao va budn b i n . Phong trao ca phe thfldng mai binh dang cung la nhflng vi du rd net cua ddng t h i i cung - d u . Khi gia ca phe giam den mflc khung hoang nhfl vao nam 1990, cac chu trang trai phai giam dien tich trdn ...