BÁO CÁO KHOA HỌC: ĐA HÌNH DI TRUYỀN GEN HORMON KÍCH THÍCH BAO NOÃN (FSH) TRONG MỘT SỐ GIỐNG LỢN Ở VIỆT NAM

Ở Việt Nam, lợn là vật nuôi quan trọng, cung cấp khoảng 75% tổng lượng thịt cho xã hội [5]. Cho đến nay, ở nước ta các chương trình lai tạo và chọn giống lợn được sử dụng chủ yếu dựa trên đặc điểm ngoại hình và một số chỉ tiêu sinh hoá.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÁO CÁO KHOA HỌC: "ĐA HÌNH DI TRUYỀN GEN HORMON KÍCH THÍCH BAO NOÃN (FSH) TRONG MỘT SỐ GIỐNG LỢN Ở VIỆT NAM "ĐA HÌNH DI TRUYỀN GEN HORMON KÍCHTHÍCH BAO NOÃN (FSH) TRONG MỘT SỐ GIỐNGLỢN Ở VIỆT NAMNguyễn Thị Diệu Thúy1, Nguyễn Thu Thúy1, NguyễnVăn Cường1, A.W. Kuss2, H. Geldermann21. Viện Công nghệ Sinh học, 18 Hoàng Quốc Việt, CầuGiấy, Hà Nội.2. Trường ĐH Hohenheim, Stuttgart, CHLB Đức.Ở Việt Nam, lợn là vật nuôi quan trọng, cung cấp khoảng75% tổng lượng thịt cho xã hội [5]. Cho đến nay, ở nước tacác chương trình lai tạo và chọn giống lợn được sử dụngchủ yếu dựa trên đặc điểm ngoại hình và một số chỉ tiêusinh hoá. Quá trình chọn lọc dựa trên di truyền số lượngnày đã góp phần chọn lọc đàn giống lợn có những đặc điểmưu việt hơn ví dụ như mức độ sinh trưởng cao hơn, chấtlượng thịt tốt. Tuy nhiên, quá trình này cần nhiều thời gianvà trong một số trường hợp kết quả chọn lọc không hoàntoàn chính xác. Trong khoảng hơn mười năm gần đây, cácnhà di truyền học đã nghiên cứu và phát triển các chỉ thị ditruyền phân tử cũng như các gen liên quan đến các tínhtrạng để hỗ trợ cho quá trình chọn lọc giống vật nuôi.Việc tăng số lượng con sinh ra trong một lứa là một trongnhững tính trạng sinh sản của lợn rất được quan tâm. Mộtsố chỉ thị di truyền liên quan đến tính trạng này như ESR(Oestrogen receptor gene) [4], PRLR (Prolactin receptor)[6], FSH (Follicle Stimulating Hormone  subunit Gene)…đã được nghiên cứu ở một số giống lợn [2]. Gen kíchthích bao noãn FSH nằm trên nhiễm sắc thể số 2 và sảnphẩm của nó là tiểu đơn vị  của hormone kích thích baonoãn. FSH tương tác với thụ thể của nó (receptor) nằm trêncác tế bào hạt và có tác dụng kích thích sự trưởng thành vàbiệt hóa của các tế bào trứng. FSH cùng với LH (LuteinHormone) giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển củatrứng trước khi thụ tinh. Đa hình gen FSH đã được nghiêncứu rất kỹ ở giống lợn Meishan, Landrace, Yorkshire vàDuroc [2,3]. Kết quả của sự đột biến gen này là sự xen vàocủa gen nhảy (transposon) chứa toàn bộ trình tự của RNApolymerase II cũng như các vùng có thể sao chép. Gennhảy này có độ dài 292 bp xen vào ở vị trí 809 bp, nằmgiữa Intron I và Exon II của gen FSH. Đột biến này liênquan đến số lượng con sinh ra trong 1 lứa. Những cá thểmang gen nhảy thì số lượng con sinh ra trong 1 lứa ít hơnso với cá thể không mang gen nhảy. Kết quả thực nghiệmtừ 289 lợn nái Landrace và Yorkshire cho thấy những cáthể đồng hợp tử không mang gen nhảy (NN) có số con sinhra trong một lứa trung bình cao hơn cá thể đồng hợp manggen nhảy (TT) 1,5 con [3]. Sử dụng phương pháp này cóthể dự đoán số lượng lợn con sinh ra trong 1 lứa. Với mụcđích là bước đầu ứng dụng các kết quả của di truyền chấtlượng vào công tác chọn lọc đàn giống, chúng tôi tiến hànhkhảo sát đa hình kiểu gen FSH của một số giống lợn ở ViệtNam.Vật liệu và phương pháp Các hoá chất sử dụng ở dạng tinh khiết dùng cho phân-tích sinh học phân tử đặt từ các hãng Alconox, Roth,Eppendorf, Pharmacia, Merk, Serva, Sigma, MBIFermentas,… 302 mẫu máu thu được từ 7 giống lợn: Móng Cái-(n=61) từ nông trường Thành Tô (Hải Phòng), MườngKhương (n=73) từ huyện Mường Khương (Lào Cai), Mẹo(n=47) từ huyện Quỳ Châu (Nghệ An), Cỏ (n=42) từ huyệnKon Kuông (Nghệ An), Tạp Ná (n=25) từ huyện ThôngNông (Cao Bằng) và 2 giống lợn ngoại Landrace (n=24) vàYorkshire (n=17) đã nhập vào Việt Nam trên 20 năm tạiTrung tâm Nghiên cứu lợn Thụy Phương, Viện Chăn nuôiQuốc gia. DNA được tách chiết từ máu qua các bước: tiêu hoá-bằng ProteinaseK và làm sạch bằng Phenol, Chloroformtheo phương pháp được mô tả trong [1]. Trình tự ADN của đoạn gen FSH cần nhân lên và trình-tự cặp mồi đặc hiệu được trình bày dưới đây: Trong đó: P1 và P2 là trình tự mồi đặc hiệu với đoạn gen FSH Đoạn viết ở dạng chữ in là trình tự đoạn gen nhảy dài 292 bp. Thành phần và chu trình nhiệt phản ứng PCR của gen-FSH được ghi trong bảng 2 và 3. Bảng 2: Thành phần phản ứng PCRBảng 3: Chu trình nhiệt phản ứng PCR nhân đặc hiệu đoạn FSH- Sản phẩm PCR được kiểm tra trên gel agarose 1,5%,nhuộm Ethidium Bromide và phát hiện dưới ánh sáng UV.Kết quả và thảo luậnKết quả PCR nhân đoạn gen FSHTrước tiên, chúng tôi phải tiến hành tối ưu hoá điều kiệnphản ứng PCR, trong đó quan trọng nhất là 2 yếu tố nồngđộ MgCl2 và nhiệt độ bám. Phản ứng PCR được tiến hànhtrên máy Gradient Cycle PTC-100 với gradient nồng độMgCl2 từ 1,5mM đến 3,0mM và nhiệt độ bám từ 500C đến620C. Kiểm tra sản phẩm PCR trên agarose 1,5% cho thấyở điều kiện nhiệt độ bám 550C và nồng độ MgCl2 1,5mM làcho kết quả tốt nhất, sản phẩm PCR có 1 vạch rõ và duynhất có kích thước 540bp tương ứng với cá thể có mangđoạn gen nhảy.Kết quả phân tích kiểu gen FSH bằng PCR trong 7 giốnglợn Móng cái (MC), Mường Khương (MK), Mẹo (ME), Cỏ(CO), Tạp Ná (TN), Landrace (LR) ...