Báo cáo khoa học MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TIẾP TỤC ĐỔI MỚI CƠ CẤU KINH TẾ CỦA VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ MỚI - TIẾP CẬN TỪ THỰC TIỄN THẾ GIỚI

Tái cấu trúc nền kinh tế đang là yêu cầu cấp thiết đối với các nền kinh tế trên thế giới hiện nay. Cuộc khủng hoảng kinh tế-tài chính vừa qua dẫn đến suy thoái kinh tế với mức độ và quy mô lớn trên phạm vi toàn cầu hiện nay vừa mang tính cơ cấu vừa mang tính thể chế đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với việc tái cơ cấu nền kinh tế ở các nước nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cao hơn và hướng tới sự phát triển bền vững hơn ở thời kỳ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo khoa học " MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TIẾP TỤC ĐỔI MỚI CƠ CẤU KINH TẾ CỦA VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ MỚI - TIẾP CẬN TỪ THỰC TIỄN THẾ GIỚI " MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TIẾP TỤC ĐỔI MỚI CƠ CẤU KINH TẾ CỦA VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ MỚI - TIẾP CẬN TỪ THỰC TIỄN THẾ GIỚI CVC. Nguyễn Hữu Hải Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế Văn phòng Trung ương Đảng 1-Tái cấu trúc nền kinh tế đang là yêu cầu cấp thiết đối với các nềnkinh tế trên thế giới hiện nay. Cuộc khủng hoảng kinh tế-tài chính vừa qua dẫn đến suy thoái kinh tếvới mức độ và quy mô lớn trên phạm vi toàn cầu hiện nay vừa mang tính cơcấu vừa mang tính thể chế đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với việc tái cơ cấu nềnkinh tế ở các nước nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cao hơn và hướng tớisự phát triển bền vững hơn ở thời kỳ sau khủng hoảng và suy thoái. Khác vớicác đợt tái cơ cấu kinh tế sau khủng hoảng trước đây, đợt tái cơ cấu kinh tếtrên thế giới trong và sau khủng hoảng kinh tế-tài chính toàn cầu hiện nayđang diễn ra theo một số xu hướng cơ bản sau : Thứ nhất, xanh hoá nền kinh tế theo hướng giảm dần các ngành, côngnghệ tiêu hao nhiều năng lượng, tài nguyên là một hướng ưu tiên trong kếhoạch tái cơ cấu kinh tế ở nhiều nước, bởi khủng hoảng kinh tế- tài chínhtoàn cầu cùng với những thách thức về an ninh tài chính, lương thực, nănglượng1 và biến đổi khí hậu làm bộc lộ rõ tính thiếu bền vững của mô hình vàphương thức tăng trưởng trước, làm sạch sau, bởi càng tăng trưởng nhanhcàng tiêu hao nhiều tài nguyên, năng lượng và tổn hại môi trường. Do đó, cácgói kích thích kinh tế cũng như chiến lược phát triển dài hạn của một số nước(Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…) dành ưu tiên cao cho chuyểndịch cơ cấu kinh tế sang các ngành công nghiệp xanh. Đầu tư phát triểnxanh hiện chiếm tới 14% tổng giá trị kích thích kinh tế toàn cầu2 (ví dụ Mỹđầu tư khoảng 100 tỉ USD trong 4 năm cho phát triển nhà ở sử dụng hiệu quảnăng lượng; Trung Quốc đầu tư vào năng lượng thay thế nhằm tạo 1 triệuviệc làm; Ấn Độ đầu tư năng lượng sinh học tạo 900 nghìn việc làm đến năm2025, v.v…). Các nước chú trọng sử dụng các chính sách đòn bẩy, đặc biệt làthuế và mua bán hạn ngạch khí thải, để khuyến khích chuyển dịch cơ cấu sản1 Thách thức đối với khủng hoảng 3F2 Ước tính của Viện nghiên cứu toàn cầu của Ngân hàng HSBC.xuất và tiêu dùng sang các ngành, lĩnh vực và sản phẩm xanh (ví dụ, đểkhuyến khích tiết kiệm năng lượng trong giao thông, nhiều nước hiện đang ápdụng thuế nhiên liệu, hạn ngạch giấy phép giao thông, giảm hoặc miễn thuếphương tiện tiết kiệm nhiên liệu). Thứ hai, khủng hoảng kinh tế- tài chính toàn cầu đã làm bộc lộ rõ khiếmkhuyết của mô hình kinh tế-tài chính tự do Âu-Mỹ, buộc nhiều nước phải cónhững điều chỉnh khắc phục các khiếm khuyết theo hướng tiết kiệm nhiềuhơn, cân bằng hơn phát triển tài chính và nền kinh tế thực, tự do hoá và vaitrò điều tiết của nhà nước. Qua xử lý khủng hoảng vừa qua của nhiều nướccho thấy mô hình CNTB xã hội nhà nước được quan tâm hơn, tái cơ cấukinh tế đi đôi với cải cách thể chế, tăng cường vai trò điều tiết của Nhà nướcnhằm khắc phục khiếm khuyết của thị trường (ví dụ tăng cường quy địnhquản lý kinh tế- tài chính, quốc hữu hoá nhiều tập đoàn lớn, v.v…), nâng caonăng lực theo dõi và ứng phó với khủng hoảng, chú trọng giải quyết các vấnđề an sinh xã hội (tạo việc làm, giáo dục, y tế...). Thứ ba, nhiều nước, đặc biệt là các nền kinh tế hướng xuất khẩu, đangtái cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển hài hoà cả thị trường trong nước vàxuất khẩu. Cuộc khủng hoảng lần này cho thấy phát triển dựa quá nhiều vàoxuất khẩu và đầu tư nước ngoài dễ tổn thương trước biến động bên ngoài.Nhiều ý kiến cho rằng các nền kinh tế nhỏ ở Đông Á có thể tiếp tục dựa vàoxuất khẩu, nhưng các nền kinh tế lớn cần có mô hình phát triển mới cân bằnghơn giữa xuất khẩu và thị trường nội địa bởi Đông Á có thể không còn bánnhiều, mua ít như trước do các nước phương Tây tiết kiệm hơn. Hội đồngHợp tác Kinh tế Thái Bình Dương (PECC) khuyến nghị để điều chỉnh sangmô hình phát triển hướng về như cầu thị trường nội địa nhiều hơn, Châu Ácần đầu tư nhiều cho việc củng cố hệ thống an sinh xã hội để người dân antâm về tương lai, từ đó tiết kiệm ít hơn và tiêu dùng nhiều hơn. Thực tế trongcác gói kích cầu kinh tế, nhiều nước Đông Á (Trung Quốc, Hàn Quốc...) đềudành ưu tiên cao hơn cho giáo dục, y tế và an sinh xã hội. Tuy nhiên, việcphát triển hướng nhiều hơn vào thị trường nội địa có thể làm gia tăng chủnghĩa bảo hộ, gây khó khăn cho quá trình tự do hoá thương mại quốc tế. Thứ tư, với việc những yếu kém về quản lý, giám sát tài chính là nguyênnhân trực tiếp dẫn đến khủng hoảng kinh tế- tài chính toàn cầu, vấn đề cảicách hệ thống tài chính-ngân hàng là một trọng tâm trong tái cơ cấu kinh tếcủa nhiều nước, nhất là Mỹ và Châu Âu. Các đề xuất về cải cách tài chính-ngân ...