BÁO CÁO KHOA HỌC: SƠ BỘ NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG MỘT SỐ MỒI ĐỂ XÁC ĐỊNH HUYẾT THỐNG Ở NGƯỜI

Công nghệ gen đã được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực khác nhau, song trong khoa học hình sự trên thế giới được biết đến lần đầu tiên vào năm 1985 nhờ công trình nghiên cứu của Alec Jeffreys và các cộng sự. Đây là một công nghệ có tính đột phá trong khoa học hình sự, giúp giải quyết một số vụ án tưởng chừng như bế tắc [7].
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÁO CÁO KHOA HỌC: "SƠ BỘ NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG MỘT SỐ MỒI ĐỂ XÁC ĐỊNH HUYẾT THỐNG Ở NGƯỜI"SƠ BỘ NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG MỘT SỐ MỒI ĐỂXÁC ĐỊNH HUYẾT THỐNG Ở NGƯỜIPhạm Hải Sáng, Nguyễn Văn MùiTrường Đại học khoa học tự nhiênI. Đặt vấn đềCông nghệ gen đã được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực khácnhau, song trong khoa học hình sự trên thế giới được biếtđến lần đầu tiên vào năm 1985 nhờ công trình nghiên cứucủa Alec Jeffreys và các cộng sự. Đây là một công nghệ cótính đột phá trong khoa học hình sự, giúp giải quyết một sốvụ án tưởng chừng như bế tắc [7]. Hiện nay, các phòng thínghiệm tiên tiến trên thế giới đã xác định huyết thốngngười bằng phức hợp 10, 14, thậm chí 16 mồi. Ở nước ta,việc giám định gen trong xác định huyết thống mới đã đượcthực hiện ở một số nơi. Trung tâm Công nghệ sinh học -Đại học Quốc gia Hà Nội nghiên cứu xác định huyết thống,xác lập cây phả hệ người [4]. Viện Khoa học hình sự - Bộcông an đã sử dụng phức hợp 10 mồi [2,3] và đang tiếnhành giám định gen sử dụng hệ (9 gen) nineplex xác địnhtội phạm. Ngoài ra còn có một số cơ sở khoa học đặt vấn đềnghiên cứu, có tính chất điều tra thăm dò mà chưa có tínhphổ cập và ứng dụng rộng rãi. Tuy nhiên, sự phân tíchnhiều mồi khá tốn kém vì đòi hỏi phải có máy móc hiệnđại. Vì vậy, chúng tôi thử nghiên cứu sử dụng một số cặpmồi để giám định huyết thống nguời Việt Nam. Như chúng ta đã biết, ở người qua qúa trình thụ tinh,người con bao giờ cũng nhận 23 NST từ bố thông qua tinhtrùng và 23 NST từ mẹ thông qua trứng. Như vậy hệ gencủa người con bao giờ cũng có một nửa có nguồn gốc từ bốvà một nửa có nguồn gốc từ mẹ[1,5]. Các locut dùng để xácđịnh huyết thống là các đoạn lặp lại ngắn ( STR – ShortTandem Repeats ) [9,10]. Các đoạn lặp lại ngắn này cóchiều dài từ 2 đến 6 nucleotit[13] và ở mỗi cá thể có số lầnlặp lại khác nhau, do vậy các locut này có tính đa hình caonên rất có giá trị để phân biệt cá thể. Để xác định huyết thống bằng phương pháp nhân cặpmồi đơn ở đây chúng tôi sử dụng 4 cặp mồi TH01, F13A,vWA, FES để nhân bản 4 đoạn gen tương ứng.II. Nguyên liệu và phương pháp nghiên cứu1. Nguyên liệu và hoá chấtMẫu máu, tóc của bố, mẹ, con của 3 gia đìnhCác cặp mồi:+ TH01:• Nằm ở intron 1 của gen tyrozin hydroxylaza người định vịtrên nhánh ngắn NST 11, có 20 alen. Số các đoạn STRtrong locus TH01 dao động từ 3 – 14.• Trình tự lặp lại:AATG• Kích thước alen: 152 – 196[11]+ FES:• Nằm ở intron thứ 5 của gen tiền ung thư, định vị trênnhánh dài của NST 15, có 9 alen.• Trình tự lặp lại: ATT• Kích thước alen: 206 – 238[11]+ F13A:• Nằm trên nhánh ngắn của NST số 6, có 16 alen.• Trình tự lặp lại: AAAG• Kích thước alen: 179 – 235[11]+ vWA:• Nằm trên nhánh ngắn NST số 12, có 20 alen.• Trình tự lặp lại: TCTA• Kích thước alen: 179 – 235 bp[11]Cùng các hoá chất và thiết bị của các hãng Sigma,Pharmacia...đủ tiêu chuẩn cho nghiên cứu sinh học phân tử.2. Phương pháp nghiên cứu- Phương pháp tách chiết ADN sử dụng Chelex[11]- Phương pháp định lượng ADN bằng quang phổ kế[1]- Phản ứng PCR [6]- Kỹ thuật điện di gel polyacrylamit [12]- Kỹ thuật nhuộm bạc [12]III. Kết quả và thảo luận1. Định lượng ADNSau khi tách chiết ADN bằng phương pháp sử dụng chelex.ADN được định lượng bằng máy đo quang phổ. Kết qủaOD thu được, tính theo công thức:CADN(g/ml) = OD260 x độ pha loãng x 50g. Các mẵu ADN tách chiết có độ sạch (OD260nm/OD280nm)từ 1,52 – 1,75, đủ để làm phản ứng PCR.2. Phản ứng PCR.Mẫu ADN đã đủ độ sạch đem thực hiện phản ứng PCR vớinồng độ các chất và điều kiện phản ứng thích hợp.Mồi TH01, FES, vWA: 950C – 5 phút, (600C – 1 phút,720C – 1 phút 30 giây, 940C – 1 phút) x 30 chu kỳ, 600C –30 phút.Mồi F13A: 950C – 5 phút, (570C – 1 phút, 720C – 1 phút 30giây, 940C – 1 phút) x 30 chu kỳ, 570C – 30 phút.Sản phẩm PCR thu được đem điện di trên gel polyacrylamit8%, sau đó nhuộm bạc, kết qủa thể hiện ở các hình 1,2,3. Hình 1 : các locus TH01, vWA, FES, F13AL: thang ADN chuẩn 100 bp, B: bố, M: mẹ, C: con, ĐC:đối chứngQua hình 1a dựa vào ADN thang chuẩn 100 bp, ta thấy sảnphẩm PCR nhân lên nằm trong khoảng từ 100 – 200 bp,đúng với kích thước alen của locus TH01. Ta thấy ở locusTH01 của gia đình 1 người bố và người mẹ đều có 2 băng(dị hợp tử). Người con có một băng trùng với băng của bốvà một băng trùng với băng của mẹ, điều đó chứng tỏ rằngngười con nhận một alen của bố và một alen của mẹ. Haialen này có kích thước khác nhau nên người con manglocus TH01 ở trạng thái dị hợp tử.Qua hình 1b cho thấy, ở locus vWA của gia đình 1 ngườibố và người mẹ đều có một băng với kích thước bằng nhau(đồng hợp tử). Người con có hai băng trong đó một băngdưới trùng với băng của bố còn một băng trên trùng vớibăng của mẹ, điều đó chứng tỏ người con nhận một alencủa bố và một alen của mẹ, hai alen này có kích thước khácnhau nên người con mang locus vWA ở trạng thái dị hợptử.Qua hì ...