Báo cáo nghiên cứu khoa học: ảnh hưởng của hai chủng vi khuẩn lam lên sự nảy mầm, tăng trưởng rễ mầm và thân mầm ở giống lúa Khải Phong.

Vi khuẩn lam (Cyanobacteria, đã từng bị gọi sai là tảo lam) là một ngành vi khuẩn có khả năng quang hợp. Một số loại vi khuẩn lam có cấu tạo đơn bào, trong khi một số loài khác tạo thành các chuỗi tế bào, thỉnh thoảng có một số tế bào dị hình. Những loài vi khuẩn này đã có mặt trên Trái đất cách đây khoảng 3,8 tỉ năm và đóng vai trò quan trọng trong các chu trình sinh địa hoá tự nhiên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "ảnh hưởng của hai chủng vi khuẩn lam lên sự nảy mầm, tăng trưởng rễ mầm và thân mầm ở giống lúa Khải Phong." §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 ¶nh h−ëng cña hai chñng vi khuÈn lam lªn sù n¶y mÇm, t¨ng tr−ëng rÔ mÇm vµ th©n mÇm ë gièng lóa kh¶i Phong (a) (b) NguyÔn §×nh San , NguyÔn ThÞ KiÒu §«ng Tãm t¾t. Hai chñng Vi khuÈn lam cè ®Þnh nit¬ Anabaena iyengarii var. tenuis Rao vµ Scytonema ocellatum Lyngb. ex Born. et Flan (ph©n lËp tõ ruéng lóa H−ng Nguyªn - NghÖ An) ®−îc sö dông ®Ó nghiªn cøu ¶nh h−ëng lªn sù n¶y mÇm vµ sinh tr−ëng cña c©y mÇm gièng lóa Kh¶i Phong. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy: ë nång ®é dÞch vÈn Vi khuÈn lam thÝch hîp (0,9072g t−¬i /100ml dÞch vÈn) ®· lµm t¨ng tØ lÖ n¶y mÇm cña h¹t 18 – 31%, t¨ng c−êng ®é h« hÊp 39 – 49%, t¨ng ®é dµi th©n mÇm 36 – 45% vµ ®é dµi rÔ mÇm 39 – 43% so víi ®èi chøng (sau 72h) t−¬ng øng víi hai chñng vi khuÈn lam Anabaena iyengarii var. tenuis vµ Scytonema ocellatum. NÕu dÞch vÈn vi khuÈn lam ë nång ®é lo·ng th× Ýt cã t¸c dông kÝch thÝch n¶y mÇm cña h¹t vµ sinh tr−ëng cña c©y mÇm. NÕu dÞch vÈn vi khuÈn lam cã nång cao h¬n nång ®é thÝch hîp th× cã t¸c dông ng−îc l¹i, nghÜa lµ nã sÏ øc chÕ sù n¶y mÇm vµ sinh tr−ëng cña c©y mÇm. I. §Æt vÊn ®Ò ViÖc nghiªn cøu vi khuÈn lam vµ l©y nhiÔm chóng vµo ruéng lóa ®ang ®−îc chó ý ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam. Ngoµi cè ®Þnh nit¬ ph©n tö vi khuÈn lam cßn tiÕt ra c¸c chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc cao cã t¸c dông kÝch thÝch sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång. HiÖn t¹i ng−êi ta ®· x¸c ®Þnh ®−îc 250 loµi vi khuÈn lam cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m. Vi khuÈn lam sèng tù do cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh tõ 20 - 30kg N/ha n¨m. Theo Venkataraman (1982) cè ®Þnh nit¬ bëi vi khuÈn lam ë Ên §é cã thÓ ®¹t tíi 15 – 49 kg N/ha vµ n¨ng suÊt lóa t¨ng tõ 10 – 20% [8]. T¹i Ai CËp viÖc sö dông Anabaena oryzae (ph©n lËp tõ ®Þa ph−¬ng) ®· lµm n¨ng suÊt lóa t¨ng 31,6%, ®ång thêi c©y lóa hÊp thu nit¬ còng t¨ng tõ 25 – 42,.5% (Baulina,1975) [6]. Trung Quèc khi l©y nhiÔm vi khuÈn lam trªn ruéng lóa n¨ng suÊt trung b×nh t¨ng 15% (Hattori, 1967) [7]. ë ViÖt Nam viÖc nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc vµ l©y nhiÔm vi khuÈn lam vµo ruéng lóa còng ®· ®−îc c¸c nhµ khoa häc quan t©m nh− TrÇn Hµi, TrÇn V¨n NhÞ (1985); TrÇn V¨n NhÞ vµ céng sù (1987, 1991); TrÇn §¨ng KÕ (1994); §Æng DiÔm Hång (1987); D−¬ng §øc TiÕn (1994) [3, 2, 4]. Theo h−íng trªn, võa qua chóng t«i ®· sö dông hai chñng Vi khuÈn lam cè ®Þnh ®¹m ®−îc ph©n lËp tõ ruéng lóa huyÖn H−ng Nguyªn (NghÖ An) ®Ó nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña chóng lªn sù n¶y mÇm vµ sinh tr−ëng cña gièng lóa Kh¶i Phong. II. §èi t−îng v ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. §èi t−îng nghiªn cøu H¹t gièng lóa Kh¶i Phong, dÞch vÈn Vi khuÈn lam Anabaena iyengarii var. tenuis Rao vµ Scytonema ocellatum Lyngb. ex Born. et Flan. Hai chñng vi khuÈn lam nµy ®−îc ph©n lËp tõ ruéng lóa H−ng Nguyªn - NghÖ An vµ nu«i trong m«i tr−êng dinh d−ìng BG11 kh«ng ®¹m víi c−êng ®é chiÕu s¸ng 2000 lux, quang chu kú12h/12h, nhiÖt ®é 250C (trong tñ sinh tr−ëng). ' NhËn bµi ngµy 13/11/2006. Söa ch÷a xong 20/12/2006. 111 §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu a. Ph−¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ thµnh 5 l«, mçi l« 100 h¹t gièng (ch¾c, ®Òu)/1 ®Üa petri, råi xö lý b»ng c¸c m«i tr−êng t−¬ng øng trong 24h, gi÷ ë nhiÖt ®é 280C. L« 1: N−íc m¸y (®èi chøng). L« 2: Dung dÞch dinh d−ìng BG11 kh«ng ®¹m. L« 3: 0,4536g vi khuÈn lam t−¬i trong 100ml dÞch vÈn. L« 4: 0,9072g vi khuÈn lam t−¬i trong 100ml dÞch vÈn. L« 5: 1,3608g vi khuÈn lam t−¬i trong 100ml dÞch vÈn. b. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch -X¸c ®Þnh sinh khèi vi khuÈn lam trªn b»ng ph−¬ng ph¸p ly t©m lo¹i n−íc råi c©n trªn c©n ph©n tÝch ®iÖn tö. - X¸c ®Þnh tØ lÖ n¶y mÇm theo ph−¬ng ph¸p ®Õm. -§o ®é dµi cña rÔ vµ th©n mÇm b»ng th−íc kÑp Palmer ®iÖn tö. - X¸c ®Þnh c−êng ®é h« hÊp cña h¹t n¶y mÇm theo ph−¬ng ph¸p Boisen-Jensen. Mçi c«ng thøc thÝ nghiÖm ®−îc lÆp l¹i 5 lÇn, lÊy gi¸ trÞ trung b×nh. III. KÕt qu¶ nghiªn cøu 1. ¶nh h−ëng cña dÞch vÈn vi khuÈn lam ®Õn tØ lÖ n¶y mÇm cña h¹t lóa Thêi gian 48h 72h 96h NM %SS NM %SS NM %SS ThÝ nghiÖm L«1 35 100 65 100 91 100 §èi chøng L« 2 32 91 61 94 89 98 L« 3 39 111 72 111 95 104 Anabaena iyengarii L« 4 45 129 85 131 99 109 var. tenuis L« 5 21 60 53 83 88 97 L« 3 36 103 68 105 92 101 Scytonema L« 4 41 117 77 118 97 107 ocellatum L« 5 20 57 44 68 89 98 B¶ng1. ¶nh h−ëng cña dÞch vÈn vi khuÈn lam lªn tØ lÖ n¶y mÇm cña h¹t gièng lóa Kh¶i phong (NM: n¶y m m, %SS: phÇn tr¨m so víi ®èi chøng) Qua b¶ng 1 cho thÊy dÞch vÈn vi khuÈn lam ë nång ®é thÝch hîp ®Òu cã t¸c dông kÝch thÝch sù n¶y mÇm cña h¹t lóa Kh¶i phong. Sau 48h, ë l« 4 tØ lÖ n¶y mÇm cao nhÊt, v−ît 29% vµ 17% so víi ®èi chøng, t−¬ng øng víi 2 chñng vi khuÈn lam Anabaena iyengarii var. tenuis vµ Scytonema ocellatum; ®¹t cao nhÊt sau 72h v−ît 31% vµ 18% so víi ®èi chøng. Cßn ë l« 2 (BG11) vµ l« 5 tØ lÖ n¶y mÇm ®Òu thÊp h¬n so víi ®èi chøng. Do dÞch vÈn vi khuÈn lam ë l« 5 cã nång ®é ®Ëm ®Æc h¬n l« 4 nªn ®· øc chÕ sù n¶y mÇm cña h¹t lóa. ë l« 3 th× ...