Báo cáo nghiên cứu khoa học: BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢM BẢO QUYỀN BÀO CHỮA CỦA CÔNG DÂN PHAN TRUNG HOÀI

Thạc sĩ , Trưởng Văn phòng luật sư thuộc Đoàn Luật sư TPHCM, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (V.I.A.C), Nghiên cứu sinh Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội được thông qua tại Đại hội lần thứ VII của Đảng cộng sản Việt Nam năm 1991 đã được chứng minh về tính đúng đắn và tính định hướng, làm cho mọi người nhận thức rõ hơn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢM BẢO QUYỀN BÀO CHỮA CỦA CÔNG DÂN PHAN TRUNG HOÀI " BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG HỒ CHÍMINH VỀ ĐẢM BẢO QUYỀN BÀO CHỮA CỦA CÔNG DÂN PHAN TRUNG HOÀIThạc sĩ , Trưởng Văn phòng luật sư thuộc Đoàn Luậtsư TPHCM, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (V.I.A.C), Nghiên cứu sinh Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí MinhCương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độlên chủ nghĩa xã hội được thông qua tại Đại hội lầnthứ VII của Đảng cộng sản Việt Nam năm 1991 đãđược chứng minh về tính đúng đắn và tính địnhhướng, làm cho mọi người nhận thức rõ hơn conđường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Nền tảngcủa Cương lĩnh này của Đảng chính là chủ nghĩaMác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.Lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc và chủ nghĩaxã hội ở nước ta gắn liền với công lao vô cùng to lớncủa Chủ tịch Hồ Chí Minh và vai trò lãnh đạo tiênphong của Đảng cộng sản Việt Nam. Trong côngcuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, Đảng tađã nhận thức ngày càng rõ hơn con đường đi lên chủnghĩa xã hội dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác Lê-ninvà tư tưởng Hồ Chí Minh. Tư tưởng Hồ Chí Minh là“một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc vềnhững vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kếtquả sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩaMác- Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừavà phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dântộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại”1. Trong hệthống quan điểm đó, có tư tưởng về việc xây dựngmột Nhà nước thật sự của dân, do dân và vì dân, xâydựng một hệ thống pháp luật bảo đảm cho việc pháttriển các quyền tự do và dân chủ của công dân, trongđó có quyền bào chữa và nhờ người khác bào chữacho mình (từ đây gọi tắt là quyền bào chữa của côngdân). Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minhmột cách thuyết phục nhãn quan chính trị và pháp lýsắc bén của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trìnhgiải quyết những vấn đề pháp lý phức tạp nảy sinhtrong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, mang đếntự do dân chủ cho nhân dân. Một trong những địnhchế thể hiện rõ nét tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đềbảo đảm quyền bào chữa của công dân chính là địnhchế về luật sư mà vai trò của nó ngày càng khẳngđịnh trong quá trình phát triển dân chủ XHCN.Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo đảm quyềnbào chữa của công dân là một vấn đề lý luận chưađược quan tâm một cách thích đáng trong thời gianqua. Tư tưởng Hồ Chí Minh chiếm một vị trí đặc biệtquan trọng trong sự phát triển khoa học xã hội củaViệt Nam nói chung và công cuộc cải cách tư phápnói riêng. Không thể hiểu biết một cách thật sự khoahọc về bản chất và ý nghĩa, vai trò của luật sư vàpháp luật về luật sư ở nước ta hiện nay nếu khôngnghiên cứu kỹ những tư tưởng nói trên. Về phươngpháp tiếp cận với tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo đảmquyền bào chữa của công dân, cần đặt trong mối liênhệ không thể tách rời với hệ thống quan điểm toàndiện và sâu sắc về các vấn đề cơ bản của cách mạngViệt Nam, là hình thức nhận thức xã hội nhất địnhliên quan đến cả một quá trình lịch sử của dân tộc; làsự chuyển hóa nhận thức đó vào trong các thể chế,các văn bản pháp luật.Bài viết này bước đầu góp phần làm sáng tỏ các đặcđiểm và nội dung chủ yếu trong tư tưởng Hồ ChíMinh về bảo đảm quyền bào chữa của công dân, xemxét ảnh hưởng chi phối của tư tưởng đó trong tiếntrình cải cách tư pháp và hoàn thiện chế định luật sưở nước ta hiện nay.1. Bối cảnh hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về bảođảm quyền bào chữa của công dânCho đến hiện nay, thời điểm hình thành nghề luật sưtrên thế giới đang còn nhiều tranh cãi, nhưng xuấtphát điểm của việc hình thành nghề nghiệp luật sư cócăn nguyên sâu xa từ những áp bức và bất công trongxã hội. Đánh giá về cội nguồn lịch sử sâu xa củanhững bất công này, Lê-nin đã viết: “Tất cả các sáchgiáo khoa về lịch sử thời cổ, tất cả các bài giảng nóivề vấn đề đó sẽ trình bày cho các đồng chí thấy cuộcđấu tranh giữa các Nhà nước quân chủ và cộng hòa;nhưng điểm căn bản là người nô lệ lúc ấy không đượccoi là người; không những không được coi là côngdân, mà còn không được coi là người nữa. Luật phápLa Mã coi họ là các đồ vật. Không nói đến các luật lệkhác để bảo vệ cá nhân con người, ngay các luật lệ vềtội giết người cũng không áp dụng cho người nô lệ”2.Tinh thần cao thượng, nghĩa hiệp của những hiệp sĩthời xưa - những người không chỉ dùng tài hùng biệnmà cả sự tinh thông về cổ luật để bênh vực chonhững người bị áp bức bất công- phản ánh ước vọngngàn đời của những tầng lớp nhân dân về sự côngbằng, dân chủ hiểu như cách hiểu thời nay.Hiện nay, nhiều nhà nghiên cứu vẫn quan niệm quyềnbào chữa với tư cách là một chế định pháp luật lầnđầu tiên được ghi nhận trong luật thực định là bảnTuyên ngôn độc lập của Mỹ năm 1776 và trongTuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Pháp năm1789 và lịch sử nghề luật sư của Việt Nam chỉ xuấthiện vào thờ ...