Báo cáo nghiên cứu khoa học: Cấu trúc thể loại tiểu thuyết Nho lâm ngoại sử (Bản dịch tiếng Việt: Chuyện làng nho)

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh tác giả. 6. Lê Thời Tân, Cấu trúc thể loại tiểu thuyết Nho lâm ngoại sử (Bản dịch tiếng Việt: Chuyện làng nho)...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " Cấu trúc thể loại tiểu thuyết Nho lâm ngoại sử (Bản dịch tiếng Việt: Chuyện làng nho)" T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4B-2007 §¹i häc Vinh CÊu tróc thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt Nho l©m ngo¹i sö (B¶n dÞch tiÕng ViÖt: ChuyÖn lµng nho) Lª Thêi T©n (a) Tãm t¾t. Bªn d−íi líp vá ch−¬ng håi truyÒn thèng, Nho l©m ngo¹i sö Èn tµng mét quan niÖm míi vÒ thÓ tµi tiÓu thuyÕt. ViÖc ®ã khiÕn cho t¸c phÈm tù sù tr−êng thiªn nµy cã mét cÊu tróc thÓ lo¹i rÊt ®éc ®¸o kh¸c h¼n víi tÊt c¶ c¸c bé tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi næi tiÕng kh¸c. B»ng viÖc chØ ra chuçi c¸c phiÕn ®o¹n tù sù cã tÝnh c¸ch truyÖn ng¾n vµ bót kÝ ghi chÐp ®−îc ph©n bè r¶i ®Òu trong suèt chiÒu dµi cña v¨n b¶n trÇn thuËt, chóng t«i ®· chØ râ mét phÇn trong cÊu tróc thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt nµy. §ã lµ ®iÒu ch−a tõng ®−îc giíi nghiªn cøu chó ý vµ luËn gi¶i thÝch ®¸ng. thu kh«ng giíi h¹n c¸c dÞ chÊt, thÓ hiÖn 1. Quan niÖm thÓ tµi tiÓu thuyÕt mét tr¹ng th¸i v¨n ho¸ giao thoa vµ míi cña Nho l©m ngo¹i sö d©n chñ bËc nhÊt. Sù lÆp l¹i cã tÝnh quy luËt cña mét Nh×n tõ gãc ®é vÜ m«, tiÓu thuyÕt sè nh©n tè nhÊt ®Þnh ë c¸c t¸c phÈm hÊp thô mäi thÓ lo¹i kh¸c, tiÓu thuyÕt v¨n häc chÝnh lµ c¬ së h×nh thµnh thÓ “m« pháng” toµn bé thÕ giíi lêi nãi. §©y lo¹i. ThÓ lo¹i v¨n häc lµ hiÖn t−îng lo¹i chÝnh lµ quan ®iÓm cña M. Bakhtin: h×nh cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c - giao tiÕp. “§óng nh− B«caxi« (Boccacio) vµ ThÕ nh−ng thÓ lo¹i kh«ng ®¬n gi¶n chØ Xecvantec (Cervantes) ®· nãi, trong lµ mét sù lÆp l¹i lo¹i h×nh t¸c phÈm. tiÓu thuyÕt hoµ trén ®an kÕt mäi h×nh ThÓ lo¹i trªn thùc tÕ lµ h×nh thøc tån thøc vµ mäi thÓ lo¹i v¨n häc”(1). Theo t¹i ®éc ®¸o, hoµn chØnh cña mét t¸c «ng, so víi bÊt k× thÓ lo¹i nµo ®· tõng phÈm. V× vËy muèn nhËn thøc ®−îc thÓ x¸c lËp, tiÓu thuyÕt kh«ng ph¶i lµ mét lo¹i cña mét t¸c phÈm cô thÓ, mét mÆt thÓ lo¹i gi÷a c¸c thÓ lo¹i, nã chÝnh lµ ph¶i cã c¸c tri thøc ®Æc tr−ng vÒ sù lÆp mét thÓ lo¹i “t¹p thùc”, mét hçn hîp c¸c l¹i cã tÝnh quy luËt cña mét sè nh©n tè thÓ lo¹i. nhÊt ®Þnh ë c¸c t¸c phÈm v¨n häc, mÆt TÝnh khoan dung v« bê bÕn cña tiÓu kh¸c thÊy râ tÝnh ®éc ®¸o cña nhµ v¨n thuyÕt lµm cho mçi mét cuèn tiÓu trong viÖc tu©n thñ mét c¸ch cã s¸ng thuyÕt béc lé ra mét vÎ ®a d¹ng vµ t¹o c¸c quy luËt thÓ lo¹i. §iÒu ®¸ng chó phong phó kh«ng thÓ lo¹i nµo s¸nh næi. ý lµ, trong sè nh÷ng thÓ lo¹i hiÖn tån, §óng nh− t¸c gi¶ bé s¸ch TiÓu thuyÕt: tiÓu thuyÕt lµ d¹ng phøc t¹p nhÊt. TiÓu KÜ x¶o vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch v¨n thuyÕt cã thÓ hiÓu ®¬n gi¶n lµ mét thÓ häc ®· nãi - “mçi bé tiÓu thuyÕt tù lo¹i phøc t¹p nhÊt lÊy v¨n xu«i (la Pose) thµnh thÓ lo¹i”, “mçi bé tiÓu thuyÕt lµm h×nh thøc biÓu hiÖn chÝnh. TiÓu chÝnh lµ b¶n th©n t¸c gi¶ cña nã, b¶n thuyÕt lµ mét thÓ lo¹i ®a nguyªn hÊp NhËn bµi ngµy 30/10/2007. Söa ch÷a xong 13/12/2007. (1) Todorov, Bakhtin: LÝ luËn ®èi tho¹i vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c. B¶n tiÕng Trung, B¸ch hoa v¨n nghÖ xuÊt b¶n x·, 2001, tr. 294. Bakhtin còng cho r»ng “tiÓu thuyÕt kh«ng chØ lµ mét thÓ lo¹i ®ang trong qu¸ tr×nh biÕn ®æi” (S¸ch võa dÉn, tr. 295). 43 T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4B-2007 §¹i häc Vinh chÊt cña tiÓu thuyÕt chÝnh lµ ë chç ®ã”. thiªn còng nh− t¶n v¨n bót kÝ. Trong Theo nghÜa ®ã mµ nãi, mçi mét cuèn Nho l©m ngo¹i sö, chuçi c¸c ®¬n tiÓu thuyÕt ®Òu x¸c lËp nªn mét diÖn nguyªn tù sù cã d¸ng dÊp nh− nh÷ng m¹o thÓ lo¹i cô thÓ. truyÖn ng¾n, truyÖn võa trén lÉn víi NhËn thøc trªn ®©y sÏ lµ c¬ së cho v¨n xu«i kÝ sù mµ chóng t«i ph©n t¸ch viÖc ph©n tÝch cÊu tróc thÓ lo¹i tiÓu trong nhiÒu tr−êng hîp cã thÓ t¸ch rêi thuyÕt Nho l©m ngo¹i sö mµ chóng t«i thµnh nh÷ng truyÖn ng¾n, truyÖn võa sÏ triÓn khai tiÕp theo. §©y cã thÓ gäi lµ ®éc lËp, Nh−ng mét khi chóng tham gia xuÊt ph¸t tõ gãc ®é phª b×nh thÓ lo¹i vµo trong mét chØnh thÓ tr−êng thiªn (generic critiscism) ®i t×m hiÓu mét t¸c th× ®Æc tr−ng thÓ lo¹i cña chóng ®· phÈm cô thÓ. §Æc tr−ng thÓ lo¹i cña ®−îc tæng hîp l¹i nh»m ®¸p øng yªu Nho l©m ngo¹i sö chÝnh lµ ë chç ®©y lµ cÇu cÊu tróc thÓ lo¹i míi. ChÝnh ®iÒu mét cuèn tiÓu thuyÕt kiÕn t¹o tù sù nµy ®· t¹o nªn tÝnh chÊt ®éc ®¸o cho (Narrative; chóng t«i ph©n biÖt thuËt tiÓu thuyÕt cña Ng« KÝnh Tö. Trong bµi ng÷ nµy víi narration) dùa trªn viÖc kÕt viÕt nµy chóng t«i tËp trung ph©n tÝch hîp mét c¸ch khÐo lÐo c¸c h×nh thøc sù vËn dông thÓ lo¹i ®o¶n thiªn vµ t¶n trung, ®o¶n thiªn víi t¶n v¨n bót kÝ, kÝ ...