Báo cáo nghiên cứu khoa học: CHỨC NĂNG CỦA CÁC CẤU TRÚC ĐẢO NGỮ TIẾNG ANH

Bài viết trình bày một cách tiếp cận đối với hiện tượng đảo ngữ trong tiếng Anh dựa trên nguyên tắc cấu trúc gắn liền với chức năng. Cách tiếp cận này cho phép làm sáng tỏ bản chất của đảo ngữ về cả hai mặt cấu trúc và ngữ nghĩa. Các chức năng của đảo ngữ chính là những biểu hiện của nghĩa “phi nội dung mệnh đề” được mã hoá trong các cấu trúc, qua đó cho thấy rằng sự thay đổi trật tự từ góp phần kiến tạo những cấu trúc cú pháp biểu đạt những...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "CHỨC NĂNG CỦA CÁC CẤU TRÚC ĐẢO NGỮ TIẾNG ANH" CHỨC NĂNG CỦA CÁC CẤU TRÚC ĐẢO NGỮ TIẾNG ANH FUNCTIONS OF ENGLISH INVERSION STRUCTURES NGUYỄN THỊ QUỲNH HOA Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Bài viết trình bày một cách tiếp cận đối với hiện t ượng đảo ngữ trong tiếng Anh dựa trên nguyên tắc cấu trúc gắn liền với chức năng. Cách tiếp cận này cho phép làm sáng t ỏ bản chất của đảo ngữ về cả hai mặt cấu trúc và ngữ nghĩa. Các chức năng của đảo ngữ chính là những biểu hiện của nghĩa “phi nội dung mệnh đề” được mã hoá trong các cấu trúc, qua đó cho thấy rằng sự thay đổi trật tự từ góp phần kiến tạo những cấu trúc cú pháp biểu đạt những ý nghĩa riêng bi ệt. ABSTRACT This article presents a way of approaching English inversion based on the principle that structures are attached to their functions. This makes it possible to clarify the nature of inversion in terms of both structure and meaning. The functions of English inversion are the tokens of the “non-propositional meaning” encoded in the structures, thus showing that word order change contributes to the construction of syntactic structures expressing specific meanings.1. Đặt vấn đề 1.1. Về măt lí luận Là một phổ quát ngôn ngữ học (language universal), đảo ngữ liên quan đ ến khả năng di chuyểncủa các thành tố trong câu, do đó tất yếu gắn với sự khác biệt nào đó giữa các biến thể trật tự của câu:đó là sự khác biệt giữa một trật tự được cho là cơ bản, hay trật tự chuẩn (basic/canonical word order),với những trật tự phi chuẩn (non-canonical word order). Chắc hẳn sự thay đổi về trật tự (với tư cách là“cái bi ểu đạt”) sẽ tạo ra những thay đổi về nội dung (“với t ư cách là “cái được biểu đạt”). Đây chính làmột hệ quả của nguyên lí về tính hình tuyến mà F. D. Saussure đã nêu ra trong “Giáo trình ngôn ngữhọc đại cương” [1986; 126] khi bàn về bản chất của tín hiệu ngôn ngữ. Điều này được thể hiện rõ quanhận định của S. K. Verma [1976; 144]: “Không có hai sự sắp xếp nào của cùng một tập hợp các thànhtố trong bất kì một ngôn ngữ nào của nhân loại lại hoàn toàn đồng nghĩa với nhau”. Hiện tượng đảo ngữ trong tiếng Anh (English inversion - ĐNTA) đã được đề cập với các mứcđộ khác nhau trong nhi ều bộ sách ngữ pháp, giáo trình, tài liệu học tiếng từ trình độ cơ bản đến trình độnâng cao. Tuy nhiên, đó hầu như chỉ là một sự liệt kê một số câu đảo ngữ tiêu bi ểu và cơ bản nhất màchưa có sự hệ thống hoá các đặc điểm cấu trúc cũng như đi sâu p hân tích các đặc trưng ngữ nghĩa củanhững loại câu này. Trong bối cảnh ngữ nghĩa học đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay, bình diệnnghĩa của ĐNTA cần phải được làm rõ hơn nữa, nhằm làm bộc lộ những nội dung mà các cấu trúc đảongữ truyền đạt. 1.2. Về mặt thực tiễn Từ thực tế giảng dạy tiếng Anh, chúng tôi nhận thấy rằng người học luôn luôn có nhu cầumuốn được lí giải cụ thể về bản chất của ĐNTA - một biểu hiện của sự “lệch chuẩn” (deviation fromthe norm) trong ngữ pháp - đ ể có đ ược những hướng dẫn đúng đắn liên quan đ ến việc sử dụng loại câunày. Vi ệc nắm vững và sử dụng có hiệu quả các cấu trúc đảo ngữ sẽ giúp người học đa dạng hoá vàlàm phong phú thêm cách di ễn đạt bằng tiếng Anh để phục vụ cho những mục đích giao tiếp nhất định.2. Nhận diện đảo ngữ tiếng Anh 2.1. Định nghĩa Các nghiên cứu về ĐNTA thường đề cập đến định nghĩa của Green [1982; 120] về đảo ngữ: đólà “những cấu trúc câu trần thuật mà trong đó chủ ngữ theo sau một phần hoặc toàn b ộ các yếu tố củađộng ngữ”. Định nghĩa này cho phép phân biệt hai loại đảo ngữ như sau:  Đảo ngữ toàn phần (Full Inversion) (ĐNTP): At the end of the garden stood a handsome Phía cuối công viên sừng sững một toà nhà đẹp với kiểu dáng hiện đại nhất. building of the newest style. [1; 82-83] From some houses standing apart came t he Từ một vài căn nhà biệt lập vọng ra âm thanh sound of grinding mills and the sweet voices of của những chiếc cối xay và giọng hát dịu dàng của những phụ nữ đang làm việc. women singing at their work. [1; 80-81] Khuôn mặt của cô ta thật lạnh lùng và còn Her face was stony and even stonier was the lạnh lùng hơn nữa là giọng nói của cô ta. tone of her voice. [18; 1381] Gone are the days of the “old-fashioned” Đã qua rồi cái thời kì của những thú tiêu khiển “lỗi thời”. entertainment. [20; 97]  Đảo ngữ trợ động từ (Auxiliary Inversion) (ĐTĐT): Never have I seen such a magnificent Chưa bao giờ tôi trông thấ ...