Báo cáo nghiên cứu khoa học: Dẫn liệu cập nhật về thành phần loài cây họ đậu (Fabaceae) tại Vườn Quốc gia Bạch Mã - Thừa Thiên Huế

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 3. Nguyễn Tiến Cường, Phạm Hồng Ban, Dẫn liệu cập nhật về thành phần loài cây họ đậu (Fabaceae) tại Vườn Quốc gia Bạch Mã - Thừa Thiên Huế ...Khoa học (trong tiếng Latin scientia, có nghĩa là "kiến thức" hoặc "hiểu biết") là các nỗ lực thực hiện phát minh, và tăng lượng tri thức hiểu biết của con người về cách thức hoạt động của thế giới vật chất xung quanh. Thông qua các phương pháp...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " Dẫn liệu cập nhật về thành phần loài cây họ đậu (Fabaceae) tại Vườn Quốc gia Bạch Mã - Thừa Thiên Huế " DÉn liÖu cËp nhËt vÒ th nh phÇn ... , tr. 16-21 N. T. C−êng, P. H. Ban DÉn liÖu cËp nhËt vÒ thµnh phÇn loµi c©y hä ®Ëu (Fabaceae) t¹i V−ên Quèc gia b¹ch m - thõa thiªn HuÕ NguyÔn TiÕn C−êng (a), Ph¹m Hång Ban (a) Tãm t¾t. C©y hä §Ëu (Fabaceae) cã gi¸ trÞ vÒ mÆt b¶o tån vµ ®a d¹ng vÒ gi¸ trÞ sö dông t¹i V−ên Quèc gia B¹ch M· - Thõa Thiªn HuÕ. Trong bµi b¸o nµy, chóng t«i ®· x¸c ®Þnh ®−îc 50 loµi thuéc 25 chi cña hä §Ëu t¹i khu vùc nghiªn cøu, tËp trung chñ yÕu ë ph©n hä §Ëu víi 21 loµi vµ ë c¸c chi Archidendron (6 loµi), Desmodium (5 loµi), Bauhinia, Senna, Acacia (cïng cã 4 loµi). §· x¸c ®Þnh ®−îc 11 loµi ch−a cã tªn trong danh lôc thùc vËt V−ên Quèc gia B¹ch M· n¨m 2003. I. Më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ c©y hä §Ëu (Fabaceae) do gi¸ trÞ sö dông cao cña nã trong cuéc sèng vµ c¶i t¹o ®Êt trång. C¸c loµi c©y hä §Ëu bé rÔ ph©n nh¸nh cã nhiÒu nèt sÇn chøa vi khuÈn céng sinh Rhizobium cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m khÝ quyÓn t¹o nªn nguån Nit¬ lµm t¨ng ®é ph× nhiªu cña ®Êt, nh÷ng c©y giµu Protein lµm thøc ¨n gia sóc (c©y ®Ëu t−¬ng, keo dËu…), lµm ph©n xanh phñ ®Êt, chèng xãi mßn (trinh n÷, lôc l¹c 3 l¸ trßn…) hoÆc lµ c©y gç quý (gô, cÈm lai…)… ë ViÖt Nam ®· cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ c©y hä §Ëu nh− Drakedel Castillo (1891); H.lecomte, Gagnepain (1913-1920); Merrille (1935); NguyÔn §¨ng Kh«i (1974-1979); Ng« Trùc Nh·, Hå ThÞ LiÔu (2001). HiÖn nay ë ViÖt Nam, hä §Ëu cã kho¶ng 635 loµi, trong ®ã ph©n hä §Ëu cã 450 loµi, ph©n hä Vang cã 120 loµi, ph©n hä Trinh n÷ cã 65 loµi (NguyÔn TiÕn B©n, [1]) . Hä §Ëu ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng hä ®a d¹ng nhÊt cña hÖ thùc vËt ViÖt Nam (NguyÔn NghÜa Th×n, [6]). V−ên Quèc gia (VQG) B¹ch M· n»m t¹i täa ®é 16005’- 16016’ vÜ ®é B¾c, 107 45’ -107053’ kinh ®é §«ng, cã diÖn tÝch 22.301 ha ®−îc chia lµm 3 ph©n khu 0 chÝnh lµ ph©n khu b¶o vÖ nguyªn vÑn (7.123 ha), ph©n khu phôc håi sinh th¸i (12.613 ha) vµ ph©n khu hµnh chÝnh (2.295 ha), lµ mét trong nh÷ng khu vùc ®a d¹ng vÒ c¸c loµi thùc vËt ë ViÖt Nam do ®©y lµ n¬i giao l−u cña 2 luång thùc vËt, mét tõ phÝa B¾c di c− xuèng víi c¸c loµi thuéc yÕu tè Trung Hoa vµ mét lµ tõ phÝa Nam ®i lªn víi c¸c ®¹i diÖn thuéc yÕu tè Indo-Malªzi. Nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y cña NguyÔn NghÜa Th×n vµ Mai V¨n Ph« ([7]) ®· chøng minh ®iÒu nµy. Tuy nhiªn sè l−îng nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ khu hÖ thùc vËt nµy cßn rÊt khiªm tèn, ®Æc biÖt lµ ®èi víi tõng hä riªng biÖt, trong ®ã cã hä §Ëu (Fabaceae) lµ mét trong nh÷ng hä rÊt ®a d¹ng cña hÖ thùc vËt ViÖt Nam. Trong nghiªn cøu nµy chóng t«i chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ thu thËp ®−îc qua c¸c ®ît thùc tËp thiªn nhiªn. NhËn bµi ngµy 22/11/2007. Söa ch÷a xong 07/01/2008. 16 T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 1A-2008 §¹i häc Vinh II. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu - Thu mÉu, xö lý mÉu: thu mÉu theo ph−¬ng ph¸p hiÖn hµnh (R.M.Klein, 1978), tiÕn hµnh 2 ®ît vµo n¨m 2006 vµ 2007 vµ ®· thu ®−îc 78 mÉu, hiÖn l−u tr÷ t¹i phßng mÉu cña Bé m«n Thùc vËt, Khoa Sinh häc, tr−êng §¹i häc Vinh. - §Þnh lo¹i: sö dông ph−¬ng ph¸p h×nh th¸i so s¸nh vµ dùa vµo c¸c khãa ®Þnh lo¹i, c¸c b¶n m« t¶ trong c¸c tµi liÖu: C©y cá ViÖt Nam cña Ph¹m Hoµng Hé (1991- 1993), C©y cá th−êng thÊy ë ViÖt Nam cña Lª Kh¶ KÕ vµ céng sù (1969-1976) vµ nhiÒu tµi liÖu liªn quan kh¸c. III. kÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. Thµnh phÇn loµi c©y hä §Ëu t¹i V−ên Quèc gia B¹ch M· KÕt qu¶ ®iÒu tra ®· x¸c ®Þnh ®−îc 50 loµi c©y hä §Ëu thuéc 25 chi ®−îc thèng kª trong b¶ng 1 B¶ng 1. Danh lôc thµnh phÇn loµi c©y hä §Ëu Loµi D¹ng TT Tªn khoa häc Tªn ViÖt Nam bæ sèng sung 1. Caesalpinioidae Ph©n hä vang Bauhinia bassacensis Pierre ex Gagnep. 1 Mãng bß vµng Leo Bauhinia coccinea (Lour.) DC. 2 Mãng bß ®á Leo Bauhinia ornata var. subumbellata 3 Mãng bß hoa t¸n Leo (Gagnep.) K. et S. Larsen Bauhinia saigonensis Pierre ex Gagnep. 4 Mãng bß Sµi Gßn Leo Cassia javanica L. 5 Muång hoa ®µo Gç Chamaccrista mimosoides (L.) Greene 6 Muång trinh n÷ Th¶o Erythrophleum fordii Oliv. 7 Lim xanh Gç Gymnocladus angustifolius (Gagnep.) 8 L«i khoai Gç J.E. Vidal Peltophorum pterocarpum (DC.) Backer 9 Lim sÑt Gç ex K. Heyne Saraca dives Pierre 10 Vµng anh Gç Senna alata (L.) Roxb. 11 Muång tr©u Gç Senna occidatalis (L.) Link. 12 Muång t©y Bôi Senne siamea (Lamk.) Irwin et Barneby 13 Muång ®en Gç Senna tora (L.) Roxb. 14 Th¶o quyÕt minh Bôi + 2. Faboideae Ph©n hä ®Ëu Crotalaria anagyroides H.B.K. 15 ...