Báo cáo nghiên cứu khoa học: Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 3. Nguyễn Cử , Đỗ Thị Như Uyên, Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp" Báo cáo nghiên cứu khoa học: Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4a-2008 DÉn liÖu vÒ sè l−îng vµ sù biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ë V−ên Quèc gia Trµm Chim, huyÖn Tam N«ng, TØnh §ång Th¸p NguyÔn Cö , §ç ThÞ Nh− Uyªn (a) (b) Tãm t¾t. Bµi b¸o tr×nh bµy kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ sù biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ë V−ên Quèc gia (VQG) Trµm Chim, huyÖn Tam N«ng, tØnh §ång Th¸p trong thêi gian tõ th¸ng 12/2007 ®Õn th¸ng 06/2008. KÕt qu¶ ®· cho thÊy thêi gian SÕu ®Çu ®á tËp trung vÒ VQG chñ yÕu tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 4 trong n¨m, vµo thêi gian nµy sè l−îng cña chóng ®¹t cao nhÊt lµ 126 c¸ thÓ (th¸ng 4/2008). Bªn c¹nh ®ã, kÕt qu¶ nghiªn cøu còng ®· ph©n tÝch sù biÕn ®éng sè l−îng cña ®µn SÕu tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2008 vµ chØ ra nguyªn nh©n cña sù biÕn ®éng nµy. Bµi b¸o còng ®· nªu mét sè ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p b¶o tån nh»m æn ®Þnh sè l−îng ®µn SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim. I. Më ®Çu Loµi SÕu ®Çu ®á ®−îc t×m thÊy l¹i ë VQG Trµm Chim vµo n¨m 1986 thuéc ph©n loµi SÕu ph−¬ng ®«ng Grus antigone sharpii Blanford, 1929; ®©y lµ mét trong ba ph©n loµi cña loµi SÕu ®Çu ®á Grus antigone (Linnaeus,1758). Ph©n loµi nµy cã kÝch th−íc lín vµ hiÖn ®ang bÞ ®e däa ë ViÖt Nam còng nh− trªn toµn cÇu ë møc sÏ nguy cÊp (VU) [2, 5]. QuÇn thÓ thÕ giíi cña ph©n loµi nµy hiÖn gÆp ë VQG Trµm Chim −íc tÝnh cã kho¶ng 500 - 1.000 c¸ thÓ [7]. Sè l−îng cña chóng trong khu vùc nãi chung còng nh− ë VQG Trµm Chim nãi riªng th−êng biÕn ®éng qua c¸c n¨m vµ ®ang cã chiÒu h−íng ngµy cµng suy gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. §Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña SÕu ®Çu ®á cÇn tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra nghiªn cøu mét c¸ch th−êng xuyªn nhÊt lµ t¹i VQG Trµm Chim ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m b¶o vÖ, duy tr× sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn vÒ sè l−îng cña chóng. ë ViÖt Nam, tr−íc ®©y (kho¶ng n¨m 1924) ®· gÆp tõng ®«i SÕu hoÆc tõng nhãm ë vïng Trung Trung bé vµ Nam Bé [1]. Mét sè th«ng tin kh¸c cho r»ng trong thËp niªn 1950, SÕu ®Çu ®á th−êng sinh s¶n ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Tuy nhiªn, cho ®Õn ngµy 5 th¸ng 1 n¨m 1986 míi chÝnh thøc quan s¸t ®−îc 46 con SÕu ®Çu ®á ë vïng Tam N«ng [8]. Nh÷ng ghi nhËn trong c¸c n¨m tiÕp theo cña thËp kû 90 ®· cho thÊy SÕu ®Çu ®á cã ë Trµm Chim (tØnh §ång Th¸p), Kiªn L−¬ng (tØnh Kiªn Giang), VQG Lß Gß Xa M¸t (tØnh T©y Ninh), VQG C¸t Tiªn (tØnh §ång Nai), vµ mét vµi n¬i kh¸c trong vïng rõng khép thuéc huyÖn Bu«n §«n vµ £ Sóp thuéc tØnh §¾c L¾k (theo ICF). Bµi viÕt ®· tr×nh bµy c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra nghiªn cøu vÒ sè l−îng vµ sù biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á qua c¸c n¨m (tõ 2000 ®Õn 2008) t¹i VQG Trµm Chim vµ nªu mét sè ®Ò xuÊt thÝch hîp dùa trªn c¸c kÕt qu¶ thu ®−îc. NhËn bµi ngµy 01/10/2008. Söa ch÷a xong 21/11/2008. 27 ...v biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á..., TR. 27-34 N. Cö, §. T. N. Uyªn II. §Þa ®iÓm, thêi gian v ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. §Þa ®iÓm, thêi gian Nghiªn cøu thùc ®Þa ®−îc tiÕn hµnh tõ th¸ng 12/2007 ®Õn hÕt th¸ng 6/2008 t¹i 05 ®Þa ®iÓm cña VQG Trµm Chim, ®ã lµ: Khu A1: cã diÖn tÝch 4.942,8 ha, thuéc ph©n khu b o v nghiªm ng t, cã ranh gi i lµ kªnh An B×nh (phÝa B c); kªnh Phó Thµnh (phÝa T©y); ª bao s 4 ( phÝa «ng); ª bao s 1 ( phÝa Nam). HÖ thùc vËt ®Æc tr−ng gåm c¸c loµi c năng (Eleocharis atropupurea, E. dulcis); lóa ma (Oryza nutifugon); c ng (Panicum repens); c m m (Ischaemum indicum); m l y sen, ngh (Nelumbium nelumbo) vµ trµm (Melaleuca cajiputi). HÖ thèng kªnh gåm kªnh Ba Hång, kªnh M−êi NhÑ vµ kªnh Phó §øc. Khu A2: T ng di n tÝch 1.122,7 ha. Th¶m thùc vËt gåm c năng (Eleocharis dulcis); c ng (Panicum repens); c m m (Ischaemum indicum); ngh (Polygonum tomentosum); r ng trµm (Melaleuca cajiputi) vµ c©y mai dương (Mimosa pigra) chiÕm 26 ha. Khu A3: T ng di n tÝch lµ 44,5 ha. Trong ã thùc vËt ®Æc tr−ng cã c n¨ng (Eleocharis atropupurea; E. dulcis); c ng (Panicum repens); mai dương dµy 5,1 ha. Khu A4: T ng di n tÝch 731,9 ha. Trong ã, c năng (Eleocharis atropupurea; E. dulcis); c ng (Panicum); rõng trµm (Melaleuca cajiputi) vµ mai dương lµ 142,2 ha. Khu A5: V i di n tÝch 440,5 ha, thùc vËt ®Æc tr−ng g m ng c năng (E. ng c ng (Panicum repens); mai dương dµy (Mimosa atropupurea, E. dulcis); pigra) lµ 91,4 ha; r ng trµm (Melaleuca cajiputi); c¸c lo i t kh¸c (kªnh, b ª). H×nh 1: B¶n ®å VQG Trµm Chim - c¸c ®iÓm ®Õm SÕu (vÞ trÝ cê) 28 tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4a-2008 2.2. Ph−¬ng ph¸p vµ t− liÖu nghiªn cøu - TÝnh sè l−îng c¸ thÓ SÕu ®Çu ®á ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng ph¸p cña Tæ chøc SÕu Quèc tÕ (ICF) ®· sö dông, cô thÓ nh− sau: Bè trÝ ng−êi ®Õm ë nh÷ng vÞ trÝ ®· ®Þnh s½n, lµ nh÷ng n¬i cã tÇm quan s¸t réng. Qui ®Þnh vµ thèng nhÊt c¸c giê ®Õm sÕu trong ngµy t¹i tÊt c¶ c¸c ®iÓm ®Õm. Ghi nhËn l¹i ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c kÕt qu¶ ®Õm ë tõng ®iÓm trong cïng mét thêi gian. Sau ®ã céng sè c¸ thÓ ghi nhËn ®−îc ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong cïng mét thêi ®iÓm vµ lÊy kÕt qu¶ ë thêi ®iÓm cã sè c¸ thÓ ghi nhËn cao nhÊt. - Tæng sè cã 17 ®iÓm ®Õm ®−îc bè trÝ gåm 11 ®iÓm ë khu A1; 1 ®iÓm ë khu A2; 1 ®iÓm ë khu A3; 1 ®iÓm ë khu A4 vµ 3 ®iÓm ë khu A5. Mçi ®iÓm ®Õm ®−îc bè ...