Báo cáo nghiên cứu khoa học: MẤY SUY NGHĨ VỀ GIÁO TRÌNH ĐẠI HỌC

Bài viết nêu ra một số đề xuất đối với việc xây dựng giáo trình các môn học ở đại học nhằm nâng cao chất lượng, đáp ứng những đòi hỏi của xã hội hiện đại. Những phân tích lý luận về quá trình dạy học và khảo sát các giáo trình môn học đang được sử dụng trong các trường đại học nước ta thời gian gần đây cho phép nhận định rằng nên và phải bắt đầu đổi mới giáo dục đại học từ việc đổi mới biên soạn giáo trình. Xuất phát từ những yêu cầu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "MẤY SUY NGHĨ VỀ GIÁO TRÌNH ĐẠI HỌC" M ẤY SUY NGHĨ VỀ GIÁO TRÌNH ĐẠI HỌC SOME IDEAS ABOUT UNIVERSITY COURSE BOOKS LÊ QUANG SƠN Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng TÓM T ẮT Bài viết nêu ra một số đề xuất đối với việc xây dựng giáo trình các môn học ở đại học nhằm nâng cao chất lượng, đáp ứng những đòi hỏi của xã hội hiện đại. Những phân tích lý luận về quá trình dạy học v à khảo sát các giáo trình môn học đang được sử dụng trong các trường đại học nước ta thời gian gần đây cho phép nhận định rằng nên và phải bắt đầu đổi mới giáo dục đại học từ việc đổi mới biên soạn giáo trình. Xuất phát từ những yêu cầu về việc thể hiện nội dung v à phương pháp dạy học hiện đại, v à những tồn tại trong các giáo trình đang sử dụng, tác giả đề xuất những thay đổi cần có trong việc xây dựng các giáo trình môn học ở đại học. ABSTRACT This article presents some suggestions for building and renovating university course books to enhance the quality and meet the requirements of a modern society. Theoretical analyses of the teaching process and surveys on the university course books currently used in Vietnam allow us to conclude that the renovation should start from the materials production. Based on the requirements for delivering the content and using modern teaching methodology as well as the shortcomings of the current course materials, the author makes some suggestions to improve the course books production. 1. Giaïo trçnh män hoüc - yãúu täú cäút loîi trong giaïo duûc âaûi hoüc Giaïo duûc âaûi hoüc âæåüc hiãûn thæûc hoaï, vãö cå baín, thäng qua quaï trçnh daûy hoüc. Chênh thäng qua quaï trçnh daûy hoüc maì caïc nàng læûc trê tuãû, khaí nàng chuyãn män vaì caïc pháøm cháút nghãö nghiãûp, nhán caïch cuía ngæåìi chuyãn gia tæång lai âæåüc hçnh thaình. Quaï trçnh daûy hoüc âæåüc hiãøu laì quaï trçnh trong âoï dæåïi taïc âäûng chè âaûo (täø chæïc, âiãöu khiãøn, laînh âaûo) cuía ngæåìi daûy, ngæåìi hoüc tæû giaïc, têch cæûc tæû täø chæïc, tæû âiãöu khiãøn hoaût âäüng nháûn thæïc, nhàòm thæûc hiãûn täút caïc nhiãûm vuû daûy hoüc. Coï nhiãöu caïch nhçn nháûn vãö caïc yãúu täú cáúu thaình quaï trçnh daûy hoüc. Tuy nhiãn, táút caí caïc taïc giaí âãöu nhçn nháûn ba thaình täú cå baín: ngæåìi daûy vaì hoaût âäüng daûy; ngæåìi hoüc vaì hoaût âäüng hoüc; vaì näüi dung daûy hoüc - thãø hiãûn trong taìi liãûu hoüc táûp. Ba thaình täú naìy nàòm trong caïc quan hãû tæång taïc våïi nhau taûo thaình tam giaïc sæ phaûm. Mäùi caïch tiãúp cáûn laì mäüt caïch thæïc âàûc thuì nhàòm täø chæïc caïc mäúi liãn hãû giæîa ba thaình täú naìy. Caïc caïch tiãúp cáûn khaïc nhau coï thãø nháún maûnh âãún thaình täú naìy hay thaình täú khaïc, quan hãû naìy hay quan hãû khaïc, nhæng âãöu thæìa nháûn täøng thãø caí ba thaình täú måïi taûo thaình quaï trçnh daûy hoüc. Trong quaï trçnh daûy hoüc hai nhán täú hoaût âäüng laì hoaût âäüng daûy cuía ngæåìi daûy vaì hoaût âäüng hoüc cuía ngæåìi hoüc. Hai hoaût âäüng naìy thäúng nháút våïi nhau vaì phaín aïnh tênh cháút hai màût cuía quaï trçnh daûy hoüc - chuïng ta noïi âãún mäüt hãû thäúng thäúng nháút giæîa daûy vaì hoüc. Trong hãû thäúng daûy hoüc, sæû taïc âäüng qua laûi, nháút laì taïc âäüng cuía daûy, xeït cho cuìng, laì nhàòm thæûc hiãûn täút sæû taïc âäüng qua laûi trong hãû thäúng con ngæåìi hoüc - taìi liãûu hoüc táûp. Nhæ váûy, baín cháút cuía quaï trçnh daûy hoüc nàòm trong mäúi quan hãû giæîa ngæåìi hoüc vaì taìi liãûu hoüc táûp. Coï thãø nháûn tháúy, trong quaï trçnh daûy hoüc, taìi liãûu hoüc táûp xuáút hiãûn nhæ yãúu täú cäút loîi, moüi hoaût âäüng cuía ngæåìi daûy vaì ngæåìi hoüc âãöu xoay xung quanh nhán täú haût nhán naìy. Taìi liãûu hoüc táûp cå baín cuía mäùi män hoüc trong træåìng âaûi hoüc laì giaïo trçnh män hoüc. Giaïo trçnh khäng âån thuáön laì sæû ghi cheïp hoàûc liãût kã caïc näüi dung kiãún thæïc hay kyî nàng maì ngæåìi hoüc cáön nàõm. Traïi laûi, âoï laì sæû kãút tinh cuía toaìn bäü näüi dung daûy hoüc vaì phæång phaïp daûy hoüc. Noï chè cho ngæåìi daûy, ngæåìi hoüc vaì nhaì quaín lyï, maì træåïc hãút laì ngæåìi hoüc, caïi ngæåìi hoüc cáön lénh häüi, caïch thæïc, con âæåìng lénh häüi vaì tiãu chê lénh häüi thaình cäng. Noï laì caïi khung logich trong âoï diãùn ra háöu nhæ toaìn bäü hoaût âäüng cuía ngæåìi daûy vaì ngæåìi hoüc. Moüi hoaût âäüng cuía ngæåìi daûy vaì ngæåìi hoüc seî xoay quanh truûc giaïo trçnh. Mäüt giaïo trçnh män hoüc âæåüc thiãút kãú täút seî laì mäüt baío âaím quan troüng cho hiãûu quaí cuía quaï trçnh daûy hoüc män hoüc âoï. Vaì sæû âäøi måïi giaïo trçnh táút yãúu seî keïo theo âäøi måïi caïch daûy, caïch hoüc, caïch quaín lyï quaï trçnh daûy hoüc, vaì toaìn bäü caïc yãúu täú khaïc cuía quaï trçnh daûy hoüc âaûi hoüc. Coï thãø nháûn tháúy kháu âäüt phaï cho mäüt sæû chuyãøn biãún cå baín vaì toaìn diãûn1 viãûc daûy hoüc trong træåìng âaûi hoüc, nhæ Chiãún læåüc phaït triãøn giaïo duûc 2001-2010 yãu cáöu, laì åí viãûc âäøi måïi kháu giaïo trçnh caïc män hoüc. 2. Máúy yãu cáöu täúi thiãøu âäúi våïi mäüt giaïo trçnh män hoüc Neït âàûc træng cå baín cuía thåìi kyì hiãûn taûi laì sæû chuyãøn âäøi caïc xaî häüi tæì nãön kinh tãú cäng nghiãûp sang nãön kinh tãú tri thæïc. Xu thãú naìy âoìi hoíi cháút læåüng måïi cuía con ngæåìi âæåüc âaìo taûo, do âoï coï taïc âäüng ngaìy caìng maûnh meî vaì træûc tiãúp âãún giaïo duûc. Nãön giaïo duûc âaûi hoüc âæåüc âaûi chuïng hoaï vaì ngaìy caìng coï tênh cháút phäø quaït, vai troì cuía træåìng âaûi hoüc 1 Chiãún læåüc phaït triãøn giaïo duûc 2001-2010, Nxb GD, 2000, tr. 22. trong xaî häüi ngaìy caìng cao2. Âäúi våïi næåïc ta, trong âiãöu kiãûn toaìn cáöu hoaï vaì häüi nháûp quäúc tãú âaî laì xu thãú khäng traïnh khoíi, vaì khi maì viãûc chuáøn bë nguäön nhán læûc cho cäng cuäüc cäng nghiãûp hoaï, hiãûn âaûi hoaï âáút næåïc âaî thæûc sæû trå ...