Báo cáo nghiên cứu khoa học: Nghiên cứu mức độ nhiễm ấu trùng (metacercaria) sán lá song chủ trên cá trắm cỏ giai đoạn cá con ương nuôi tại Ninh Bình

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2009 tác giả: 10. Nguyễn Thị Thanh, Nghiên cứu mức độ nhiễm ấu trùng (metacercaria) sán lá song chủ trên cá trắm cỏ giai đoạn cá con ương nuôi tại Ninh Bình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Nghiên cứu mức độ nhiễm ấu trùng (metacercaria) sán lá song chủ trên cá trắm cỏ giai đoạn cá con ương nuôi tại Ninh Bình" T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIII, sè 2A-2009tr−êng §¹i häc Vinh Nghiªn cøu møc ®é nhiÔm Êu trïng (Metacercaria) s¸n l¸ song chñ trªn c¸ tr¾m cá giai ®o¹n c¸ con −¬ng nu«i t¹i ninh b×nh NguyÔn ThÞ Thanh (a) Tãm t¾t. Giai ®o¹n c¸ con rÊt dÔ bÞ nhiÔm c¸c bÖnh do ký sinh trïng (KST) ®Æc biÖt lµ c¸c bÖnh do giun s¸n ký sinh. C¸ Tr¾m cá lµ gièng c¸ chñ lùc ®−îc −¬ng nu«i t¹i Ninh B×nh. Qua nghiªn cøu 340 c¸ Tr¾m cá ë c¶ 3 giai ®o¹n c¸ bét, c¸ h−¬ng vµ c¸ gièng cho thÊy giai ®o¹n c¸ bét kh«ng bÞ nhiÔm Êu trïng s¸n l¸ song chñ (Metacercaria). Giai ®o¹n c¸ h−¬ng, ®· x¸c ®Þnh c¸ bÞ nhiÔm 4 d¹ng Metacercaria cña c¸c loµi s¸n l¸ Haplochis pumilio tû lÖ nhiÔm 53,3%, c−êng ®é nhiÔm (C§N) trung b×nh: 2,6 Êu trïng/c¸; H. taichui vµ Procerovum Sp. ®Òu cã tû lÖ nhiÔm 1,7%, C§N trung b×nh 1 Êu trïng/ c¸; Centrocestus formosanus nhiÔm trªn c¸ víi tû lÖ 56,6%, C§N 4,8 Êu trïng/ c¸. Giai ®o¹n c¸ gièng ®· x¸c ®Þnh 5 loµi Metacercaria, gåm 4 loµi s¸n l¸ ruét H. pumilio tû lÖ nhiÔm 78,3%, C§N: 19,3 Êu trïng/c¸; H. taichui tû lÖ nhiÔm 2,5%; C§N: 1 Êu trïng/c¸; Procerovum Sp. nhiÔm trªn c¸ víi tû lÖ 4,2%, C§N 1 Êu trïng/c¸; C. formosanus cã tû lÖ nhiÔm cao 68,3%, C§N 15,7 Êu trïng/c¸ vµ loµi s¸n l¸ gan Clonorchis sinensis nhiÔm 4,9% víi C§N 1,3 Êu trïng/c¸. Trªn c¬ së ®ã chóng t«i ®−a ra mét sè biÖn ph¸p nh»m ng¨n chÆn sù nhiÔm KST trªn c¸. I. ®Æt vÊn ®Ò Nu«i trång thuû s¶n ë ViÖt Nam ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕquèc d©n. Nu«i trång thuû s¶n kh«ng chØ cung cÊp nguån thùc phÈm chøa Proteincho nhu cÇu tiªu thô néi ®Þa mµ cßn lµ nguån nguyªn liÖu cho xuÊt khÈu, trong ®ãvÊn ®Ò vÖ sinh an toµn thùc phÈm lµ tiªu chÝ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng s¶n phÈm thñys¶n. Êu trïng s¸n l¸ song chñ (Metacercaria) th−êng ký sinh ë nhiÒu ký chñ kh¸cnhau. Khi ký sinh ë c¸, chóng th−êng lµm cho c¸ sinh tr−ëng chËm, thËm chÝ g©ychÕt hµng lo¹t, ®Æc biÖt ë c¸ h−¬ng vµ c¸ gièng. S¸n ë giai ®o¹n tr−ëng thµnh th−êngký sinh ë ng−êi vµ mét sè ®éng vËt, trong ®ã mét sè loµi s¸n cã kh¶ n¨ng g©y bÖnhcho ng−êi sö dông. HiÖn nay, viÖc nghiªn cøu ký sinh trïng cã nguån gèc tõ ®éng vËt thñy s¶n,cã kh¶ n¨ng l©y nhiÔm bÖnh cho con ng−êi ®· ®−îc tiÕn hµnh ë mét sè ®Þa ph−¬ngnh− NghÖ An, Nam §Þnh, TiÒn Giang, CÇn Th¬, An Giang. TØnh Ninh B×nh lµ ®Þa ph−¬ng cã nghÒ nu«i c¸ truyÒn thèng tõ l©u ®êi, trong®ã huyÖn Yªn Kh¸nh, huyÖn Kim S¬n ph¸t triÓn m¹nh nghÒ s¶n xuÊt vµ −¬ng nu«ic¸ gièng. Tuy nhiªn sù hiÓu biÕt cña ng−êi d©n vÒ bÖnh ký sinh trïng vµ sù nhiÔmÊu trïng Metacercaria cßn rÊt h¹n chÕ. Metacercaria khi ë trong c¬ thÓ c¸, chóng lµc¸c t¸c nh©n cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ con ng−êi. Do ®ã viÖc nghiªn cøuvµ ®¸nh gi¸ møc ®é nhiÔm Metacercaria trªn mét sè ®èi t−îng c¸ nu«i giai ®o¹n c¸NhËn bµi ngµy 15/1/2009. Söa ch÷a xong 25/5/2009. 67 Nghiªn cøu møc ®é nhiÔm Êu trïng ..., Tr. 67-74NguyÔn ThÞ Thanhcon lµ rÊt cÇn thiÕt, gãp phÇn h¹n chÕ thiÖt h¹i do ký sinh trïng g©y ra vµ cã thÓcung cÊp con gièng s¹ch cho ng−êi nu«i ®¶m b¶o chÊt l−îng vÖ sinh vµ an toµn thùcphÈm. II. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. §Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu §Þa ®iÓm nghiªn cøu - Thu mÉu c¸ ë tr¹i s¶n xuÊt gièng vµ c¸c ao −¬ng thuéc huyÖn Yªn Kh¸nh,huyÖn Kim S¬n, tØnh Ninh B×nh. - MÉu c¸ ®−îc ph©n tÝch t¹i phßng BÖnh c¸, ViÖn nghiªn cøu Nu«i trång Thñys¶n I, Tõ S¬n, B¾c Ninh. Thêi gian nghiªn cøu Nghiªn cøu ®−îc tiÕn hµnh tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 9 n¨m 2007. 2.2. §èi t−îng, vËt liÖu nghiªn cøu§èi t−îng: Êu trïng Metacercaria thuéc líp s¸n l¸ song chñ (Trematoda)VËt liÖu: C¸ Tr¾m cá (Ctenopharyngodon idellus Richchardson)Sè l−îng mÉu c¸: C¸ bét (3-10 ngµy): 2 lÇn x 50 con = 100 con C¸ h−¬ng (20-35 ngµy): 3 lÇn x 2 huyÖn x 20 con = 120 con C¸ gièng (45-70 ngµy): 3 lÇn x 2 huyÖn x 20 con = 120 con Tæng sè mÉu c¸: 340 con. 2.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.3.1. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Êu trïng MetacercariaPh−¬ng ph¸p soi t−¬i: ph−¬ng ph¸p cña Dogiel vµ ®−îc bæ sung bëi Hµ Ký (1968),Bïi Quang TÒ (2001). Dïng ®Ó ph©n tÝch mÉu c¸ bét, c¸ h−¬ng cì nhá. C¸ bét Ðp c¶ con d−íi haitÊm kÝnh dµy. C¸ h−¬ng tiÕn hµnh c¾t riªng c¸c bé phËn (mang, v©y, c¬), sau ®ã Ðpc¸c bé phËn d−íi c¸c lam kÝnh hoÆc tÊm kÝnh. Quan s¸t trùc tiÕp d−íi kÝnh gi¶i phÉuvµ kÝnh hiÓn vi ®é phãng ®¹i X20, X40.Ph−¬ng ph¸p tiªu c¬: ph©n tÝch c¸ h−¬ng lín vµ c¸ gièng.Dung dÞch tiªu c¬ gåm 6 gam pepsin vµ 8 ml HCL ®Æc pha trong 1 lÝt n−íc cÊt. - C¾t riªng ...