Báo cáo nghiên cứu khoa học: Quan hệ liên nhân giữa các vai giao tiếp biểu hiện qua hành động 'khuyên'

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2009 tác giả: 10. Lê Thị Nguyệt, Quan hệ liên nhân giữa các vai giao tiếp biểu hiện qua hành động “khuyên”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Quan hệ liên nhân giữa các vai giao tiếp biểu hiện qua hành động “khuyên”"tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 4b-2009 Quan hÖ liªn nh©n gi÷a c¸c vai giao tiÕp biÓu hiÖn qua hµnh ®éng khuyªn Lª ThÞ NguyÖt (a) Tãm t¾t. Trong héi tho¹i, nh©n vËt vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt héi tho¹i cã vai trß hÕt søc quan träng khi thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng ng«n ng÷. Hµnh ®éng khuyªn lµ mét trong nh÷ng hµnh ®éng ng«n ng÷ ®−îc sö dông qua lêi tho¹i nh©n vËt thÓ hiÖn phong phó nhiÒu mèi quan hÖ liªn nh©n. Trong bµi viÕt cña chóng t«i ®i vµo t×m hiÓu quan hÖ liªn nh©n gi÷a c¸c vai giao tiÕp khi thùc hiÖn hµnh ®éng khuyªn nµy. hµnh ®éng nµo ®ã trong t−¬ng lai sÏ cã 1. Kh¸i niÖm hµnh ®éng khuyªn lîi cho ng−êi nghe. Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, khuyªn Hµnh ®éng khuyªn lµ hµnh ®éng®−îc gi¶i nghÜa lµ: “Nãi víi th¸i ®é ©n ®−îc tiÕn hµnh dùa trªn sù hiÓu biÕt vÒcÇn cho ng−êi kh¸c biÕt ®iÒu m×nh cho nhau ë c¸c mÆt: tÝnh c¸ch, së thÝch,lµ ng−êi ®ã nªn lµm” [7, tr. 663]. c«ng viÖc,... Hµnh ®éng khuyªn th−êng Tõ gãc ®é lý thuyÕt hµnh ®éng ng«n Ýt dùa trªn nguyªn t¾c chung mµ c¨n cøng÷, hµnh ®éng khuyªn ®−îc J.Searle vµo ý kiÕn chñ quan, vµo nhËn thøc cñaxÕp vµo nhãm hµnh ®éng ®iÒu khiÓn. chñ thÓ ph¸t ng«n vµ th−êng kh«ngTheo «ng, nhãm nµy gåm c¸c hµnh mang tÝnh ¸p ®Æt, kh«ng b¾t buéc ng−êi®éng: hái, ra lÖnh, yªu cÇu, khuyªn... ®èi tho¹i thùc hiÖn hoÆc kh«ng thùcHµnh ®éng khuyªn ®−îc xÐt trªn bèn hiÖn sù t×nh. Hµnh ®éng khuyªn gióp®Æc ®iÓm: §Ých ë lêi, h−íng khíp ghÐp, cho ng−êi nghe nhËn thÊy tÝnh cÇntr¹ng th¸i t©m lÝ vµ néi dung mÖnh ®Ò.¸p dông c¶ bèn ®Æc tr−ng trªn vµo ®éng thiÕt, c©n nh¾c møc ®é thiÖt h¬n khi thùc hiÖn mét sù t×nh vµ kÕt qu¶ lµtõ khuyªn, chóng ta cã: mang l¹i lîi Ých cho ng−êi nghe. - §Ých ë lêi (the point of the illocution):®Æt ng−êi nghe vµo tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn 2. §iÒu kiÖn sö dông hµnh ®éngmét hµnh ®éng t−¬ng lai; khuyªn - H−íng khíp ghÐp lêi víi hiÖn thùc J. Searle ®· ®−a ra 4 ®iÒu kiÖn c¬mµ lêi ®Ò cËp ®Õn (direction of fit): hiÖn b¶n ®Ó tiÕn hµnh mét hµnh ®éng ng«nthùc x¶y ra trong t−¬ng lai; ng÷. Nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy cã thÓ ¸p - Tr¹ng th¸i t©m lÝ (expressed dông vµo hµnh ®éng khuyªn nh− sau:psychologycal states): sù mong muèn 1- §iÒu kiÖn néi dung mÖnh ®Ò: Khicña ng−êi nãi; khuyªn ng−êi nãi ph¶i nªu ra c¸i ®−îc - Néi dung mÖnh ®Ò (propositional nãi ra. C¸i ®−îc nãi ra nµy thÓ hiÖncontent): lµ néi dung mÖnh ®Ò do ng−êi hµnh ®éng X trong t−¬ng lai mµ ng−êinãi nãi ra trong mét hoµn c¶nh giao tiÕp nãi (Sp1) mong muèn ng−êi nghe (Sp2)cô thÓ [1, tr. 125]. thùc hiÖn. Nh− vËy, hµnh ®éng khuyªn lµ 2- §iÒu kiÖn chuÈn bÞ: Ngoµi yÕu tèhµnh ®éng mµ ng−êi nãi nªu lªn ý kiÕn vÒ kh¶ n¨ng ng«n ng÷ th× Sp2 ®ang ëcña m×nh cho r»ng ng−êi nghe (trong trong t×nh thÕ bÊt lîi Y hoÆc cã ý muènmét quan hÖ nµo ®ã) nªn thùc hiÖn mét .NhËn bµi ngµy 09/11/2009. Söa ch÷a xong 02/12/2009. 73 Quan hÖ liªn nh©n gi÷a c¸c vai giao tiÕp biÓu ..., tr. 73-83L. T. NguyÖt ®õng, kh«ng nªn,… Tuy nhiªn, cã khithùc hiÖn hµnh ®éng X. Sp2 muèn tho¸tkhái t×nh thÕ bÊt lîi ®ã. ...