Báo cáo nghiên cứu khoa học: Sâu cuốn lá (Lamprosema indicata Fabricius) và côn trùng ký sinh của nó trên ruộng vừng ở vùng đồng bằng Nghệ An, vụ hè thu 2003 và 2004.

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2007 tác giả: 9. Trần Ngọc Lân, Sâu cuốn lá (Lamprosema indicata Fabricius) và côn trùng ký sinh của nó trên ruộng vừng ở vùng đồng bằng Nghệ An, vụ hè thu 2003 và 2004...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Sâu cuốn lá (Lamprosema indicata Fabricius) và côn trùng ký sinh của nó trên ruộng vừng ở vùng đồng bằng Nghệ An, vụ hè thu 2003 và 2004."§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 S©u cuèn l¸ (Lamprosema indicata Fabricius) vµ c«ntrïng ký sinh cña nã trªn ruéng võng ë vïng ®ång b»ng NghÖ An, vô hÌ thu 2003 vµ 2004 TrÇn Ngäc L©n (a) Tãm t¾t. KÕt qu¶ nghiªn cøu trªn sinh quÇn ruéng võng ë huyÖn Nghi Léc, tØnh NghÖ An cho thÊy: (1) TËp hîp c«n trïng ký sinh s©u non s©u cuèn l¸ (Lamprosema indicata Fabricius) cã 4 loµi: Xanthopimpla punctata Fabr., Xanthopimpla flavolineata Cameron, Brachymeria sp.1, Brachymeria sp.2; trong ®ã phæ biÕn lµ loµi Xanthopimpla punctata. (2) Sè l−îng s©u non s©u cuèn l¸ ë møc thÊp: 0,61 - 1,44 con/m2 (Vô võng hÌ thu 2003) vµ 4,61 - 5,04 con/m2 (Vô võng hÌ thu 2004). Tû lÖ ký sinh trung b×nh cña s©u non s©u cuèn l¸ ë møc thÊp: 1,99% - 2,53% (Vô võng hÌ thu 2004); (3) Trªn sinh quÇn ruéng võng, diÔn biÕn sè l−îng cña s©u non s©u cuèn l¸ vµ c«n trïng ký sinh ®¹t hai ®Ønh cao trong vô võng; (4) Sè l−îng s©u non s©u cuèn l¸ vµ sè l−îng c«n trïng ký sinh, c«n trïng ¨n thÞt cña chóng gi÷a gièng võng ®en vµ gièng võng V6 cã sai kh¸c nhau nh−ng kh«ng cã ý nghÜa thèng kª.1. Më ®Çu Võng (Sesamum indicum L.) lµ c©y c«ng nghiÖp cho dÇu ng¾n ngµy, c©y thùcphÈm quan träng ë ViÖt Nam. ViÖc më réng diÖn tÝch gieo trång vµ th©m canh võngvíi nh÷ng gièng míi n¨ng suÊt cao sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i dÞch h¹ivõng. Cho ®Õn nay, viÖc nghiªn cøu s©u h¹i võng vµ thiªn ®Þch cña chóng hÇu nh−ch−a ®−îc quan t©m. Theo Strickland vµ Smith (1995)[6] trªn thÕ giíi cã kho¶ng 20loµi s©u chÝnh g©y h¹i võng, trong ®ã sè loµi g©y h¹i nhiÒu nhÊt lµ s©u h¹i bé c¸nhphÊn (Lepidoptera). T¹i Australia s©u h¹i võng cã 14 loµi thuéc 8 bé, trong ®ã s©u béc¸nh phÊn (Lepidoptera) cã sè loµi nhiÒu nhÊt (8 loµi). ë ViÖt Nam ®· thèng kª ®−îc28 loµi s©u h¹i võng (ViÖn BVTV, 1976) [3]. Theo Patil et al. (1992) nghiªn cøu viÖcs¶n xuÊt võng t¹i India th× viÖc kiÓm so¸t c¸c loµi s©u h¹i cã thÓ lµm gi¶m thiÖt h¹ih¬n 35% (dÉn theo Strickland vµ Smith, 1995) [6]. NghÖ An lµ mét vïng chuyªn canh võng lín nhÊt ViÖt Nam, víi c¸c gièng võng®en, võng vµng ®Þa ph−¬ng vµ tõ n¨m 1995 NghÖ An ®· gieo trång gièng võng V6nhËp néi. Phßng trõ tæng hîp (IPM) s©u h¹i võng dùa trªn c¬ së ®a d¹ng sinh häc vµc¸c nguyªn t¾c sinh th¸i cña hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp, trong ®ã biÖn ph¸p chñ yÕu lµlîi dông thiªn ®Þch tù nhiªn. Bµi b¸o nµy lµ mét phÇn kÕt qu¶ cña §Ò tµi nghiªn cøukhoa häc thuéc ngµnh Khoa häc Sù sèng cña Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ S©u h¹ivõng vµ C«n trïng ¨n thÞt, ký sinh cña chóng ë vïng ®ång b»ng tØnh NghÖ An (M·sè 610403). NhËn bµi ngµy 28/7/2006. Söa ch÷a xong 20/12/2006. 61§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-20072. Nguyªn liÖu v ph−¬ng ph¸p Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm nghiªn cøu: §iÒu tra nghiªn cøu s©u h¹i võng vµ thiªn®Þch cña chóng ®−îc tiÕn hµnh vµo vô võng hÌ thu 2003 (th¸ng 6 – th¸ng 8/2003) vµvô võng hÌ thu 2004 (th¸ng 6 – th¸ng 8/2004) t¹i x· Nghi §øc vµ x· Nghi Tr−êng,huyÖn Nghi Léc tØnh NghÖ An. VËt liÖu nghiªn cøu: C©y võng (gièng võng ®en ®Þa ph−¬ng vµ gièng võng V6nhËp néi). S©u h¹i võng bé c¸nh phÊn (Lepidoptera). C«n trïng ký sinh(Hymenoptera, Diptera); NhÖn lín ¨n thÞt (Araneida); C«n trïng ¨n thÞt(Coleoptera). C¸c nghiªn cøu ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c ph−¬ng ph¸p th−êng quy vÒ nghiªn cøuc«n trïng vµ b¶o vÖ thùc vËt (ViÖn B¶o vÖ Thùc vËt, 1997)[4]. Bè trÝ thÝ nghiÖm ®ång ruéng: c¸c ruéng võng V6 (c«ng thøc I - CTI) vµ võng®en (c«ng thøc II - CTII) ®−îc bè trÝ trªn ruéng cña n«ng d©n. Mçi thÝ nghiÖm ®−îctiÕn hµnh trªn 3 ruéng võng, mçi ruéng cã diÖn tÝch 1 sµo (500m2), trªn cïng métlo¹i ®Êt, cïng chÕ ®é ch¨m sãc, cïng thêi vô gieo trång. Ph−¬ng ph¸p thu mÉu ®Þnhkú 5 - 7 ngµy/1 lÇn, thu mÉu ®Þnh l−îng b»ng c¸ch ®Õm sè l−îng s©u h¹i vµ thiªn ®Þch trªnsè c©y võng t−¬ng øng 3m2 diÖn tÝch t¹i 5 ®iÓm theo ®−êng chÐo gãc trªn mçi ruéng võng.TiÕn hµnh thu thËp s©u non vµ nhéng trong sinh quÇn ruéng võng mçi lÇn tõ 30 - 50con ë mét ruéng. Nu«i s©u h¹i theo dâi thu thËp ký sinh.3. KÕt qu¶ nghiªn cøu3.1. TËp hîp c«n trïng ký sinh s©u non s©u cuèn l¸ TËp hîp ký sinh s©u non s©u cuèn l¸ h¹i võng cã 4 loµi: Xanthopimpla punctata(Fabricius), Xanthopimpla flavolineata Cameron, Brachymeria sp.1, Brachymeriasp.2; trong ®ã phæ biÕn lµ loµi Xanthopimpla punctata. C¸c loµi c«n trïng chiÕm tû träng kh¸c nhau trong tËp hîp ký sinh cña s©u nons©u cuèn l¸, ®iÒu ®ã phï hîp víi quy luËt ®· ®−îc Vò Quang C«n (1986, 1987) [1, 2]ph ...