Báo cáo nghiên cứu khoa học: SỰ DỊCH CHUYỂN KHÔNG GIAN TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH THẦN KỲ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học của trường đại học huế: SỰ DỊCH CHUYỂN KHÔNG GIAN TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH THẦN KỲ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " SỰ DỊCH CHUYỂN KHÔNG GIAN TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH THẦN KỲ"TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 54, 2009 SỰ DỊCH CHUYỂN KHÔNG GIAN TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH THẦN KỲ Nguy n Th Kim Ngânễ ị Tr ng i h c S ph m, i h c Hu ờư ạĐ ọ ư ạ ạĐ ọ ế TÓM TẮT Truy n c tích là m t trong nh ng th lo i c x a nh t trong th lo i t s dân gian, là ệ ổ ộ ữ ể ạ ưổ ấ ể ựựạm t trong nh ng hình m u c i n c a Folklore. M c dù c hình thành trong th i k ch ộ ữ ẫ ểđổ ủ ặ ợưđ ờ ỳ ộđ ếc ng s n nguyên th y tan rã nh ng ngu n g c sâu xa c a truy n c tích ã bén r t th i k ộ ả ủ ư ồ ố ủ ệ ổ đ ừễ ờ ỳti n giai c p. Trong s k t c u c a truy n c tích có th th y rõ hình dáng c a các nghi l ề ấ ế ồđ ơ ấ ủ ệ ổ ể ấ ủ ễhi n t c a con ng i t th i vi n c . M t trong nh ng nhóm motif có liên quan tr c ti p n ế ủế ừ ờư ờ ễ ổ ộ ữ ự ếđ ếngu n g c ti n giai c p và các nghi l hi n t y trong truy n c chính là cu c vi n du sang m t ồ ố ề ấ ễ ế ấế ệ ổ ộ ễ ộth gi i khác c a nhân v t c tích. Chính i u này óng vai trò nh m t th pháp ngh thu t ã ế ớ ủ ậ ổ ềđ đ ư ộ ủ ệ đật o nên s d ch chuy n không gian c áo, làm nên s k o và th n tiên c a các câu chuy nạ ịự ể đ ộđ ảỳ ự ầ ủ ệc . S d ch chuy n không gian c a các nhân v t c tích không ch c dùng nh là nh ng n n ổ ịự ể ủ ậ ổ ợưđ ỉ ư ữ ềt ng c b n c a th gi i t ng t ng mà còn c dùng t o nên tính h p d n c a m t sả ảơ ủ ế ởư ớ ợư ợưđ ạ ểđ ấ ẫ ủ ộ ốl ng l n các câu chuy n c tích.ợư ớ ệ ổ Sẽ là không quá khi khẳng định rằng truyện cổ tích là thể loại có khả năng kếtnối chúng ta với những di sản văn hóa của quá khứ một cách ưu việt. Bởi lẽ nó có khảnăng hé mở cho chúng ta mối liên hệ với những tinh hoa truyền thống và bức tranh tínngưỡng từ thời xa xưa cũng như giúp cho chúng ta phát hiện ra những giá trị nhân bảnthuộc về phần hồn của dân tộc. Truyện cổ tích là một trong những thể loại cổ xưa trongcác thể loại tự sự dân gian, là một trong những hình mẫu điển hình của Folklore. Đằngsau những sợi tơ kỳ diệu kết nối nên một thế giới mộng ảo với những câu chuyện thầntiên thì truyện cổ tích vẫn luôn tồn tại những yếu tố trần tục. Những yếu tố ấy tồn tạitrong truyện cổ tích chính là sợi dây kết nối nó với đời sống hiện thực, với thiết chế xãhội nơi nó được sinh thành, với đời sống diễn xướng nơi nó thiên di và thay đổi hìnhdạng qua nhiều vùng miền khác nhau và đặc biệt là với quá khứ xa xôi, quá khứ khởithủy của chính nó. Một trong những vấn đề thể hiện rõ nhất những thủ pháp nghệ thuậtđặc trưng của truyện cổ tích cũng như sự nối kết của thể loại này với quá khứ chính làvấn đề “dịch chuyển không gian” của các nhân vật trong truyện cổ tích thần kỳ. Đó vừalà sự thể hiện “những hồi ức câm lặng” nghi lễ hiến tế từ thời xa xưa vẫn còn tồn tại vàxuất hiện thấp thoáng đằng sau kết cấu căn bản của truyện cổ tích, vừa là xung năng cănbản nhất trong nghệ thuật truyện kể dân dâ ...