Báo cáo nghiên cứu khoa học: Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong Quốc âm thi tập và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong Bạch Vân quốc ngữ thi tập

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả. Hồ Thị Huế,Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong "Quốc âm thi tập" và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong "Bạch Vân quốc ngữ thi tập". Bài viết đi sâu chỉ ra sự khác biệt trong tư tưởng nhàn dật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong "Quốc âm thi tập" và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong "Bạch Vân quốc ngữ thi tập"" Báo cáo nghiên cứu khoa học: Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong Quốc âm thi tập và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong Bạch Vân quốc ngữ thi tập t− t−ëng nh n dËt cña nguyÔn tr I..., tr. 38-43 hå thÞ huÕ t− t−ëng nhµn dËt cña nguyÔn tr i trong quèc ©m thi tËp vµ cña nguyÔn bØnh khiªm trong b¹ch v©n quèc ng÷ thi tËp hå thÞ huÕ (a) Tãm t¾t. Bµi viÕt ®i s©u chØ ra sù kh¸c biÖt trong t− t−ëng nhµn dËt, thÓ hiÖn qua hai tËp th¬: Quèc ©m thi tËp cña NguyÔn Tr·i vµ B¹ch V©n quèc ng÷ thi tËp cña NguyÔn BØnh Khiªm. Hai nhµ th¬ nµy cã sù kh¸c biÖt râ nÐt trong c¸ch béc lé t− t−ëng nhµn dËt: NguyÔn Tr·i béc lé qua nh÷ng ¸ng th¬ tr÷ t×nh, NguyÔn BØnh Khiªm béc lé qua nh÷ng bµi th¬ giµu mµu s¾c triÕt lÝ. Nh÷ng c¸ch béc lé ®ã nãi lªn tÝnh ®Æc thï trong t− t−ëng nhµn cña mçi t¸c gi¶. th× t− t−ëng nhµn dËt cña NguyÔn BØnh 1. V¨n häc nãi chung, thi ca trung Khiªm nghiªng vÒ thÓ hiÖn nh÷ng vÊn ®¹i nãi riªng lu«n lµ n¬i cÊt gi÷, l−u ®Ò nhËn thøc qua nh÷ng bµi th¬ giµu chuyÓn thÕ giíi t− t−ëng, t©m hån, kh¸t tÝnh triÕt lÝ. Tuy nhiªn, sù kh¸c biÖt Êy väng cña c¸c bËc hiÓn Nho x−a. Th¬ x−a chØ mang tÝnh t−¬ng ®èi v× th¶ng hoÆc cho phÐp nhËn diÖn nhiÒu chiÒu kÝch mét sè bµi cña NguyÔn Tr·i vµ NguyÔn kh¸c nhau trong c¶m nhËn còng nh− BØnh Khiªm diÔn ra sù ng−îc l¹i: tr÷ øng xö cña c¸c t¸c gi¶ vÒ con ng−êi vµ t×nh ®èi víi th¬ NguyÔn BØnh Khiªm vµ thÕ giíi. Tr−êng hîp th¬ N«m NguyÔn triÕt lÝ trong th¬ NguyÔn Tr·i. ë ®©y, Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm còng kh«ng chóng t«i t¹m ph©n ®Þnh nÐt næi tréi n»m ngoµi quy luËt chung Êy. Quèc ©m h¬n cña tõng t¸c gi¶ ®Ó nh×n râ h¬n cho thi tËp cña NguyÔn Tr·i vµ B¹ch V©n viÖc luËn gi¶i vÒ vÊn ®Ò ®−îc bµn tíi. quèc ng÷ thi tËp cña NguyÔn BØnh Khiªm lµ nh÷ng tËp th¬ N«m cã gi¸ trÞ 2. TÝnh chÊt nghÖ sÜ trong th¬ nhµn khai ph¸, më ®−êng cho nÒn th¬ ViÖt. NguyÔn Tr·i biÓu hiÖn ë mét t©m hån Nh÷ng bµi th¬ N«m lµm mª ®¾m lßng giµu rung c¶m tr−íc thiªn nhiªn t¹o vËt, ng−êi bao thÕ hÖ Êy kÕt tô, dung chøa ë t©m thÕ võa phãng kho¸ng qu¶ng ®¹i nh÷ng dÊu hiÖu t− t−ëng cña thêi ®¹i vµ tr−íc tù nhiªn, võa chÊt chøa nhiÒu t©m sè phËn c¸ nh©n mçi t¸c gi¶. Mét trong sù u uÈn, tÊt c¶ cïng ®an xen hßa quyÖn nh÷ng ©m h−ëng väng l¹i tõ th¬ hai «ng trong mét néi t©m phong phó vµ v« cïng lµ t− t−ëng nhµn dËt, lµ quan niÖm xö s©u s¾c. Th¬ N«m NguyÔn Tr·i ®−îc viÕt thÕ trong x· héi ®Çy nh÷ng biÕn ®éng d−íi c¸c ®Ò môc: Ng«n chÝ, M¹n thuËt, th¨ng trÇm. Cïng víi sù béc lé t− t−ëng TrÇn t×nh, ThuËt høng, Tù th¸n, Tù nhµn trong th¬, chóng ta b¾t giíi, Tøc sù, … §ã lµ mét ®Æc tr−ng cña gÆp mét sè s¾c th¸i kh¸c biÖt trong ý thøc tr÷ t×nh truyÒn thèng, tr÷ t×nh ph−¬ng thøc thÓ hiÖn: NguyÔn Tr·i næi b»ng c¸ch thuËt kÓ nçi lßng m×nh, bµy bËt trong phong th¸i mét nghÖ sÜ, tá c¶m xóc, chÝ h−íng, hoµi b·o cña NguyÔn BØnh Khiªm næi bËt trong m×nh. phong th¸i mét triÕt nh©n. Theo ®ã, nÕu Theo TrÇn §×nh Sö: “NÕu th¬ tr÷ nhµn dËt ®èi víi NguyÔn Tr·i chñ yÕu t×nh lµ sù biÓu hiÖn cña thÕ giíi chñ ®−îc thÓ hiÖn thµnh nh÷ng dßng m¹ch quan cña ý thøc con ng−êi (theo quan t©m tr¹ng qua nh÷ng ¸ng th¬ tr÷ t×nh NhËn bµi ngµy 27/10/2008. Söa ch÷a xong 12/12/2008. 38 T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIII, sè 1b-2009 tr−êng §¹i häc Vinh niÖm tõ Hªghen, Bªlinxki) th× ph¹m vi Vµ ®ã còng cã thÓ lµ hoµi niÖm vÒ chñ quan trong th¬ trung ®¹i lµ chÝ qu¸ khø lÉy lõng ®¸ng tù hµo vµ nh÷ng h−íng, hoµi b·o, nã h−íng con ng−êi day døt khi nghÜ m×nh ch−a lµm trßn nh×n vµo mét miÒn lÝ t−ëng, khao kh¸t bæn phËn bÒ t«i trung: trong t©m t−. ý thøc chñ quan cña con Qu©n th©n ch−a b¸o lßng canh c¸nh, ng−êi cã kh¶ n¨ng néi c¶m ho¸ toµn bé T×nh phô c¬m trêi ¸o cha. thÕ giíi vµ quan hÖ chñ - kh¸ch quan” (Ng«n chÝ - bµi 7) [5, tr. 119]. Theo nhµ nghiªn cøu NguyÔn H÷u Nh×n vµo nh÷ng ®Ò môc trong th¬ S¬n: “NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ cña nh÷ng N«m NguyÔn Tr·i, chóng ta thÊy hiÖn phøc ®iÖu tr÷ t×nh, nh÷ng tr¹ng huèng diÖn râ nÐt nh÷ng m¹ch t©m tr¹ng, c¶m xóc ®èi nghÞch. ¤ng cã quan nh÷ng t©m sù vÒ kh¸t väng, vÒ lÝ t−ëng ph−¬ng nh−ng li t©m, bung to¶ ®Õn tËn cao ®Ñp. Nh÷ng dßng m¹ch t©m tr¹ng Êy cïng gam ®é. ¤ng nh− chiÕc l¸ máng, mçi lóc nh− cµng thÊm s©u, lan réng vµ chØ mét tho¶ng giã nhÑ cña ®êi còng run chuyÓn t¶i thµnh nh÷ng h×nh t−îng th¬ rÈy reo lªn, rung lªn tiÕng xµo x¹c cña dåi dµo c¶m xóc. §ã cã thÓ lµ niÒm kh¸t ®iÖu t©m hån vèn n ...