Báo cáo nghiên cứu khoa học: Từ xưng hô chỉ giới qua lời thoại nhân vật trong tiểu thuyết 'Ăn mày dĩ vãng' của Chu Lai và 'Thời xa vắng' của Lê Lựu

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2009 tác giả: 1. Lê Thị Lan Anh, Từ xưng hô chỉ giới qua lời thoại nhân vật trong tiểu thuyết “Ăn mày dĩ vãng” của Chu Lai và “Thời xa vắng” của Lê Lựu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Từ xưng hô chỉ giới qua lời thoại nhân vật trong tiểu thuyết “Ăn mày dĩ vãng” của Chu Lai và “Thời xa vắng” của Lê Lựu" T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 4b-2009tr−êng §¹i häc Vinh Tõ x−ng h« chØ giíi qua lêi tho¹i nh©n vËt trong tiÓu thuyÕt ¡n m y dÜ v ng cña Chu lai vµ Thêi xa v¾ng cña Lª Lùu Lª ThÞ Lan Anh (a) Tãm t¾t. Bµi b¸o ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò Tõ x−ng h« dïng ®Ó chØ giíi qua lêi tho¹i nh©n vËt trong hai tiÓu thuyÕt ¨n mµy dÜ v·ng cña Chu Lai vµ Thêi xa v¾ng cña Lª Lùu. Chóng ®−îc chia thµnh hai lo¹i: Tõ x−ng h« dïng ®Ó chØ giíi tÝnh nam vµ tõ x−ng h« dïng ®Ó chØ giíi tÝnh n÷. Mçi lo¹i tõ x−ng h« dïng ®Ó chØ giíi ®Òu ®−îc xem xÐt trong hµnh chøc t¹o nªn sù phong phó ®a d¹ng cña tõ x−ng h«. H÷u Ch©u: “Héi tho¹i lµ h×nh thøc giao 1. §Æt vÊn ®Ò tiÕp th−êng xuyªn, phæ biÕn cña ng«n Trong cuéc sèng, con ng−êi cÇn ph¶i ng÷, nã còng lµ h×nh thøc c¬ së víi mäicã giao tiÕp víi nhau ®Ó trao ®æi th«ng ho¹t ®éng ng«n ng÷” [1, tr. 201].tin t×nh c¶m. Khi giao tiÕp, tõ x−ng h« VËy ®Ó mét cuéc héi tho¹i thµnh®ãng vai trß v« cïng quan träng. Chóng c«ng, cÇn nh÷ng nh©n tè sau ®©y:kh«ng chØ ®−îc sö dông ®Ó më ®Çu cuéc - Vai giao tiÕp: cÇn cã hai vai giaotho¹i mµ gãp phÇn t¹o nªn kh«ng khÝ tiÕp, thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng trao ®¸p®èi tho¹i, ph¶n ¸nh tÝnh lÞch sù, sù hiÓu theo quy t¾c lu©n phiªn l−ît lêi.biÕt, tr×nh ®é v¨n hãa, øng xö, mèi - Cã sù liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nhquan hÖ liªn nh©n gi÷a c¸c vai giao thøc lêi tho¹i cña hai nh©n vËt, ®ã lµtiÕp, v× vËy trong giíi ng«n ng÷ ®· cã nguyªn t¾c liªn kÕt héi tho¹i.nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ tõ x−ng - Cã tÝnh môc ®Ých mµ mçi nh©n vËth« [xem 1, 3, 7]. Tuy vËy, tõ x−ng h« muèn ®¹t tíi, cã khi mçi nh©n vËt cã sùqua lêi tho¹i cña c¸c nh©n vËt trong trïng nhau vÒ môc ®Ých nh−ng cã khitiÓu thuyÕt l¹i ch−a ®−îc c¸c nhµ l¹i kh¸c nhau mµ môc ®Ých cña cuéc héinghiªn cøu quan t©m. V× vËy, ®Ò tµi cña tho¹i l¹i cã thÓ n»m ngay trong lêichóng t«i ®i vµo t×m hiÓu tõ x−ng h« chØ nh−ng còng cã thÓ n»m ngoµi lêi. C¸cgiíi trong hai cuèn tiÓu thuyÕt Thêi xa vai giao tiÕp lu«n ph¶i t«n träng nguyªnv¾ng cña Lª Lùu vµ ¡n mµy dÜ v·ng lý céng t¸c vµ nguyªn lý tÕ nhÞ.cña Chu Lai. §©y lµ hai t¸c gi¶ tiÓu - Ng÷ c¶nh: lµ mét trong nh÷ng yÕuthuyÕt cã nhiÒu ®ãng gãp cho nÒn v¨n tè ¶nh h−ëng ®Õn ý nghÜa cña c©u. Mçihäc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. c©u nãi bao giê còng g¾n víi hoµn c¶nh 2. Nh÷ng nh©n tè chi phèi lêi thêi gian, kh«ng gian cô thÓ. Ng÷ c¶nhtho¹i lµ nh©n tè kh«ng thÓ hiÖn qua tõ ng÷ Khi giao tiÕp c¸c nh©n vËt cã sù nh−ng ¶nh h−ëng ®Õn néi dung ng÷trao ®æi th«ng tin qua l¹i, nh− thÕ hä ®· nghÜa cña c©u, gióp ng−êi ®äc h×nhthùc hiÖn ho¹t ®éng héi tho¹i. Theo §ç dung ®Çy ®ñ nghÜa cña c©u [6, tr. 191].NhËn bµi ngµy 06/11/2009. Söa ch÷a xong 21/12/2009. 5 Tõ x−ng h« chØ giíi qua lêi tho¹i nh©n vËt trong …, tr. 5-12L. T. L. Anh 3. Tõ x−ng h« vµ tõ x−ng h« h« theo mét kiÓu kh¸c. VÝ dô, mét ng−êi nµo ®ã lµ con trong gia ®×nh nªn x−ngdïng ®Ó chØ giíi h« víi bè m×nh lµ con vµ bè nh−ng khi 3.1. Kh¸i niÖm tõ x−ng h« ra ngoµi x· héi, trong qu©n ngò, v× bè Theo §ç H÷u Ch©u, “Tõ x−ng h« lµ l¹i lµ chiÕn sÜ d−íi quyÒn con nªn connh÷ng tõ dïng ®Ó x−ng h« gi÷a c¸c l¹i x−ng h« lµ t«i vµ ®ång chÝ.nh©n vËt giao tiÕp. X−ng ...