Báo cáo nghiên cứu khoa học Xây dựng bản đồ ngập lụt hạ lưu các sông Bến Hải và Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị

Bài báo giới thiệu kết quả xây dựng bản đồ ngập lụt hạ lưu các hệ thống sông Bến Hải và Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị từ các kết quả mô phỏng bằng mô hình thủy lực kết nối 1-2 chiều MIKE FLOOD.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Xây dựng bản đồ ngập lụt hạ lưu các sông Bến Hải và Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị "Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 1-8 Xây dựng bản đồ ngập lụt hạ lưu các sông Bến Hải và Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị Trần Ngọc Anh* Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 29 tháng 4 năm 2011 Tóm tắt. Bài báo giới thiệu kết quả xây dựng bản đồ ngập lụt hạ lưu các hệ thống sông Bến Hải và Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị từ các kết quả mô phỏng bằng mô hình thủy lực kết nối 1-2 chiều MIKE FLOOD. Mô hình 1 chiều được xây dựng cho mạng lưới sông kênh Bến Hải và Thạch Hãn có tính đến trao đổi nước thông qua sông Cánh Hòm (giữa Bến Hải và Thạch Hãn) và sông Vĩnh Định (với sông Ô Lâu) ở khu vực hạ lưu; miền tính toán 2 chiều bao trùm toàn bộ các đồng bằng ngập lũ và vùng cát ven biển. Bộ mô hình kết nối 1-2 chiều được hiệu chỉnh và kiểm định với các trận lũ lịch sử năm 2005 và 1999. Bản đồ ngập lụt ứng với các trận lũ lịch sử này được xây dựng với các yếu tố mực nước đỉnh lũ và độ sâu ngập lụt lớn nhất, và là cơ sở để xây dựng các sê-ri bản đồ ngập lụt ứng với các kịch bản ở các bước tiếp theo phục vụ công tác ứng phó với thiên tai ở cấp địa phương. Từ khóa: bản đồ ngập lụt, MIKE FLOOD, sông Bến Hải, sông Thạch Hãn.1. Mở đầu phương chủ động lựa chọn phương án ứng phó khi có các thông tin dự báo, cảnh báo nhanh về Bản đồ ngập lụt là công cụ hữu hiệu trong tình hình lũ lụt ở hạ lưu.công tác ứng phó chủ động với lũ lụt ở cả trong Có nhiều phương pháp xây dựng bản đồgiai đoạn chuẩn bị và quy hoạch phòng chống ngập lụt [1] như: sử dụng các tài liệu khảo sátthiên tai cũng như trong giai đoạn ứng phó khẩn vết lũ, sử dụng các tài liệu khảo sát về địa hìnhcấp. Vai trò này lại càng trở nên quan trọng đặc và các phương pháp GIS [2], sử dụng các sê-ribiệt ở các đồng bằng ven biển các tỉnh miền ảnh viễn thám và vệ tinh, sử dụng các mô hìnhTrung, do hệ thống sông ngòi ở đây thường thủy động lực... Ba phương pháp đầu tiên tuyngắn và dốc, thời gian tập trung nước nhanh có lợi thế về khối lượng tính toán ít, nhưng lạinên hầu hết các mô hình tính toán phức tạp về chỉ mô tả các trận lũ cụ thể với chú trọng đếnquy mô và mức độ ngập lụt không cung cấp quy mô và phạm vi ngập lụt mà không cung cấpthông tin đủ nhanh phục vụ cho công tác di dời các thông tin đến vận tốc dòng lũ cũng như khódân khi lũ về. Trong trường hợp đó, việc sử khăn trong việc xây dựng các kịch bản và dựdụng các bản đồ ngập lụt xây dựng sẵn với các báo trong tương lai. Sử dụng các công cụ môkịch bản sẽ giúp cho các nhà chức trách địa hình thủy động lực hiện nay là phương pháp_______ đang được sử dụng rộng rãi [3-7] do tính ưu ĐT: 84-4-38584943. E-mail: anhtn@vnu.edu.vn 12 T.N. Anh / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 1 -8việt về khả năng mô tả chính xác quá trình lũ thông số đã hiệu chỉnh và kiểm định)[8], xâytheo thời gian, phân bố theo không gian của các dựng miền tính 2 chiều ở khu vực hạ lưu và kếtyếu tố động lực và đặc biệt cho phép tính toán nối trực tiếp với mô hình 1 chiều nói trên. Môdự báo, mô phỏng theo các kịch bản thay đổi hình sau khi kết nối được hiệu chỉnh và kiểmtrên bề mặt lưu vực hoặc đánh giá tác động của định với 2 trận lũ lịch sử trên khu vực là trận lũcác hoạt động kinh tế xã hội đến tình hình ngập năm 2005 và 1999.lụt trong khu vực nghiên cứu. Cơ sở dữ liệu GIS ch ...