Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp Máy sấy lúa vỉ ngang ở Đồng bằng Sông Cửu Long: Vấn đề đánh giá các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, bao gồm độ nứt gãy hạt lúa sấy

Số lượng máy sấy tĩnh vỉ ngang tăng nhanh, đặc biệt trong 10 năm qua. Từ mẫu máy đầu tiên lắp đặt tại Huyện Kế Sách (Sóc Trăng) năm 1982, đến cuối 1997 có 1500 máy; cuối 2006, có khoảng 6000 máy ở ĐBSCL. Các máy này đã:- Giải quyết sấy 30 % lúa Hè-Thu ở Đồng bằng Sông Cửu Long.- Làm cho dân tin được: sấy đúng kỹ thuật, chất lượng lúa tốt hơn phơi.- Giảm hao hụt sau thu hoạch; lúa không bị ẩm mốc, lên mộng... vì trời mưa.- Giá thành sấy chấp nhận được, nghĩa là...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Máy sấy lúa vỉ ngang ở Đồng bằng Sông Cửu Long: Vấn đề đánh giá các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, bao gồm độ nứt gãy hạt lúa sấy " Máy sấy lúa vỉ ngang ở Đồng bằng Sông Cửu Long: Vấn đề đánh giá các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, bao gồm độ nứt gãy hạt lúa sấyPHÁT TRIỂN MÁY SẤY VỈ NGANG ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG TRONG 25 NĂM QUA và CÁC VẤN ĐỀ Đà GIẢI QUYẾT BẰNG SẤY MÁYSố lượng máy sấy tĩnh vỉ ngang tăng nhanh, đặc biệt trong 10 năm qua. Từ mẫu máy đầu tiên lắpđặt tại Huyện Kế Sách (Sóc Trăng) năm 1982, đến cuối 1997 có 1500 máy; cuối 2006, có khoảng6000 máy ở ĐBSCL. Các máy này đã: Giải quyết sấy 30 % lúa Hè-Thu ở Đồng bằng Sông Cửu Long. Làm cho dân tin được: sấy đúng kỹ thuật, chất lượng lúa tốt hơn phơi. Giảm hao hụt sau thu hoạch; lúa không bị ẩm mốc, lên mộng... vì trời mưa. Giá thành sấy chấp nhận được, nghĩa là thấp so với khaœ năng bị hao hụt.Hao hụt do không phơi sấy kịp thời, được hiểu theo cách đơn giản nhất là làm giảm giá trị hạt lúa.Ví dụ: 1 kg hạt, thay vì bán 2500 đ/kg, do bị xuống cấp vì mưa, chỉ bán được 2250 đ/kg. Mất 250đ, nghĩa là bị hao hụt 10 %. Mất dù chỉ 1 % của 6 triệu tấn lúa Hè-Thu ở ĐBSCL đã là một con sốkhổng lồ, tương ứng với 100 tỷ đồng hay khoảng 7 triệu USD.VẤN ĐỀ NỨT GÃY HẠT LÚA SẤYTuy nhiên, phơi /sấy không đúng kỹ thuật cũng gây thiệt hại; với lúa, phổ biến nhất là hạt gạo bịnứt bể khi xay xát. Phơi/ Sấy “sai”, ví dụ như phơi mớ ngoài đồng làm hạt bị hồi ẩm, hoặc dùngnhiệt độ cao đến 60 oC.... Sấy “đúng” nghĩa là sử dụng nhiệt độ và lượng gió sao cho độ thu hồigạo nguyên cao. Thử so sánh 2 trường hợp sau, với số liệu khảo sát tại Long An 1996, nhưng cậpnhật theo giá cả hiện tại: (TÍNH VỚI 100 KG LÚA) : Sấy “Đúng” : Thu hồi 62 kg “Gạo 10” (là gạo có 10 % tấm). Sấy “Sai” : Thu hồi chỉ 50 – 54 kg “Gạo 10” nghĩa là số gạo biến thành tấm tăng thêm ≈ 7 – 10 kg. Nếu: Giá “Gạo 10” là 4300 đ/kg và Giá Tấm là 2700 đ/kg, chênh lệch 1600 đ/kg, Thì: “thủ phạm phơi sấy” đã lấy đi của người nông dân chủ lúa ≈11.000- 16.000 đ /(100 kg lúa) hay 110- 160 đ/kg lúa, nghĩa là 4- 6 % giá trị kg lúa đó. Con số này khá cao, 1 ha trúng mùa ngoài đồng 6 tấn, lại mất đi 0,6- 1 triệu đồng vì phơi/sấy không đúng cách gây nứt vỡ hạt.LÀM THẾ NÀO TRÁNH NỨT GÃY HẠT LÚA KHI SẤY ?Sự nứt gãy hạt lúa còn do nguyên nhân giống lúa. Có giống dù phơi bóng râm cũng bắt đầu rạnnứt. Giống IR-64 đặc biệt kháng nứt hạt rất cao. Giống dễ nứt bể (như một số giống lúa Nhật) thìphải sấy từ từ, tốc độ giảm ẩm không quá 1 %/giờ. Trong mọi trường hợp, không để nhiệt độ hạt lúa lên quá 43 oC.CÁC NGHIÊN CỨU ĐANG TIẾN HÀNH (CHƯƠNG TRÌNH CARD)Chương trình CARD hiện đang nghiên cứu để bổ sung số liệu trong điều kiện ĐBSCL, với máy sấytĩnh vỉ ngang. Các câu hỏi đặt ra :- Máy sấy có hoặc không có đảogió ảnh hưởng gì đến sự nứt bể hạt ?- Chế độ nhiệt: Sấy ở 43 oC liên tục, hoặc sấy 52 oC trong giờ đầu tiên + 43 oC sau đó (ký hiệu 52++43 oC) , ảnh hưởng thế nào đến nứt bể hạt ?- Sấy đến ẩm độ cuối14,5 % hay 17,0 % thì xay xát với thiết bị nào ít gãy vỡ hạt hơn ?Năm 2006, đã theo dõi thực tế trên một máy sấy 8 tấn /mẻ tại HTX Tân Phát A, Huyện Tân Hiệp, KiênGiang. Ngoài ra, đã sưœ dụng một máy sấy nhỏ (1 tấn/mẻ có đảo gió, lớp lúa 50 cm; khi sấy khôngđảo chiều, lớp lúa 30 cm, chứa khoảng 600 kg). Thử với lúa ẩm độ đầu trong khoảng 24- 28%.Các chỉ tiêu chất lượng theo dõi là Tỷ lệ gạo nguyên và Độ gãy ngầm.CÁC KẾT QUẢ SƠ BỘ: MÁY SẤY 8 TẤN/ MẺ ĐẢO CHIỀU KHÔNG KHÍ SẤY SRA-8 (MẪU 2006)• Đảo chiều gió làm giảm thời gian sấy. Lấy Tốc độ bốc ẩm (kg H2O /giờ/ kg lúa vào) làm chỉ tiêu so sánh, đảo gió có tốc độ bốc ẩm gấp đôi so với không đảo gió.• Đảo gió có tác dụng rõ rệt làm đồng đều ẩm độ cuối. Hình 1a và 1b là diễn biến ẩm độ các túi mẫu đặt ở lớp dưới và lớp trên của khối lúa sấy. M EÛ 3 (s aáy 50 oC + 43oC, COÙ ñaûo gioù) MEÛ 7 (s ay 50 oC +43 oC, KHOÂNG ñaûo gioù) á 30 30 Döôùi 1 Döôùi 1 AÅm ñoä MC %(wb) AÅm ñoä MC %(wb) 25 25 Döôùi 2 Döôùi 2 20 20 Döôùi 3 Döôùi 3 15 15 Döôùi 4 Döôùi 4 Döôùi 5 Döôùi 5 10 10 ...