Báo cáo Những quy định về phòng vệ chính đáng về tình thế cấp thiết trong Bộ luật hình sự Nhật Bản và Trung Quốc

Những quy định về phòng vệ chính đáng về tình thế cấp thiết trong Bộ luật hình sự Nhật Bản và Trung Quốc Điều 35 Nghị định số 61/2009/NĐ-CP và khoản 1 Mục II Thông tư số 03/2009/TT-BTP ngày 30/9/2009 của Bộ tư pháp hướng dẫn thực hiện một số quy định của Nghị định số 61/2009/NĐ-CP quy định về quyền yêu cầu thi hành án. Theo
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Những quy định về phòng vệ chính đáng về tình thế cấp thiết trong Bộ luật hình sự Nhật Bản và Trung Quốc" nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi Nh÷ng quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®¸ng vµ t×nh thÕ cÊp thiÕt trong bé luËt h×nh sù nhËt b¶n vµ trung quèc Hoµng V¨n Hïng * B é luËt h×nh sù (BLHS) NhËt B¶n ®−îc ban h nh n¨m 1907 v ® ®−îc söa ®æi, bæ sung 11 lÇn v o c¸c n¨m: cña con ng−êi). C¸c quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®¸ng trong luËt h×nh sù cña c¸c n−íc ban h nh sau, bªn c¹nh quyÒn c¸ 1921, 1941, 1947, 1953, 1954, 1955, nh©n cßn chó ý ®Õn gi¸ trÞ x héi cña t×nh 1960, 1964, 1980, 1987, 1991. tiÕt n y. Phßng vÖ chÝnh ®¸ng v t×nh thÕ cÊp Theo BLHS NhËt B¶n, ng−êi cã h nh thiÕt ®−îc quy ®Þnh t¹i ch−¬ng: Nh÷ng vi v−ît qu¸ giíi h¹n phßng vÖ chÝnh ®¸ng h nh vi kh«ng cÊu th nh téi ph¹m. §iÒu cã thÓ bÞ ¸p dông h×nh ph¹t. Tuy nhiªn, 36 BLHS NhËt B¶n quy ®Þnh vÒ phßng vÖ h×nh ph¹t cã thÓ ®−îc gi¶m hoÆc miÔn chÝnh ®¸ng nh− sau: c¨n cø v o c¸c t×nh huèng cô thÓ cña “1. Mét h nh vi ®−îc thùc hiÖn mét ho n c¶nh phßng vÖ. c¸ch cÇn thiÕt (kh«ng thÓ tr¸nh khái viÖc Bªn c¹nh phßng vÖ chÝnh ®¸ng, §iÒu thùc hiÖn) ®Ó chèng l¹i sù vi ph¹m ph¸p 37 BLHS NhËt B¶n quy ®Þnh vÒ t×nh thÕ luËt nguy hiÓm nh»m b¶o vÖ c¸c quyÒn, cÊp thiÕt nh− sau: lîi Ých cña m×nh hoÆc cña ng−êi kh¸c th× “1. Mét h nh vi ®−îc thùc hiÖn mét kh«ng bÞ xö ph¹t. c¸ch cÇn thiÕt (kh«ng thÓ tr¸nh khái viÖc thùc hiÖn) ®Ó ng¨n ngõa mèi nguy hiÓm 2. §èi víi mét h nh vi v−ît qu¸ giíi ®èi víi tÝnh m¹ng, th©n thÓ, tù do hoÆc t i h¹n tù vÖ chÝnh ®¸ng cã thÓ gi¶m hoÆc s¶n cña m×nh hoÆc cña ng−êi kh¸c th× miÔn h×nh ph¹t c¨n cø v o c¸c t×nh huèng kh«ng bÞ xö ph¹t khi thiÖt h¹i do h nh vi cô thÓ”(1). ®ã g©y ra kh«ng v−ît qu¸ thiÖt h¹i cÇn Phßng vÖ chÝnh ®¸ng theo luËt h×nh sù ng¨n ngõa. NhËt B¶n l h nh vi cÇn thiÕt v× mét mÆt 2. C¸c quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 trªn ®©y nã chèng l¹i vi ph¹m ph¸p luËt, mÆt kh¸c kh«ng ¸p dông ®èi víi ng−êi cã nhiÖm vô nã b¶o vÖ quyÒn v lîi Ých cña c«ng d©n ®Æc biÖt theo nghÒ nghiÖp hoÆc chuyªn v x héi. Khi quy ®Þnh vÒ phßng vÖ m«n”(2). chÝnh ®¸ng, BLHS NhËt B¶n nhÊn m¹nh Môc ®Ých cña quy ®Þnh trªn vÒ t×nh quyÒn c¸ nh©n cña con ng−êi. Nã cã thÓ thÕ cÊp thiÕt trong BLHS l ng¨n ngõa l quyÒn c¸ nh©n cña ng−êi bÞ h nh vi vi mèi nguy hiÓm ®ang x¶y ra. Mèi nguy ph¹m ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i còng cã thÓ hiÓm n y ®e däa g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh l quyÒn c¸ nh©n cña ng−êi kh¸c. m¹ng, th©n thÓ, tù do, t i s¶n cña c«ng BLHS NhËt B¶n ®−îc x©y dùng c¸ch d©n hoÆc cña nh n−íc. ChØ ®−îc coi l ®©y gÇn 100 n¨m, nã mang dÊu Ên cña nh÷ng quy ®Þnh ®Çu tiªn vÒ phßng vÖ * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa t− ph¸p chÝnh ®¸ng (phßng vÖ l quyÒn c¸ nh©n Tr−êng §¹i häc luËt H Néi. t¹p chÝ luËt häc - 43 nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi ho¹t ®éng trong t×nh thÕ cÊp thiÕt khi viÖc vi kÓ trªn ®−îc coi l hîp ph¸p v× nã g©y thiÖt h¹i l biÖn ph¸p cuèi cïng ®Ó mang l¹i lîi Ých cho x héi, chèng l¹i vi ng¨n ngõa mèi nguy hiÓm v thiÖt h¹i ph¹m ph¸p luËt v ng¨n chÆn nguy c¬. g©y ra kh«ng v−ît qu¸ thiÖt h¹i cÇn ng¨n BLHS Trung Quèc ®−îc §¹i héi ®¹i ngõa. biÓu nh©n d©n to n quèc th«ng qua ng y Kho¶n 2 §iÒu 37 BLHS NhËt B¶n x¸c 01/7/1979 v ®−îc bæ sung, söa ®æi ng y ®Þnh: Quy ®Þnh vÒ t×nh thÕ cÊp thiÕt 14/3/1997. Trong PhÇn chung, Ch−¬ng 2, kh«ng ¸p dông ®èi víi ng−êi cã nhiÖm vô §iÒu 20 cã quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®Æc biÖt theo nghÒ nghiÖp hoÆc chuyªn ®¸ng nh− sau: m«n. §©y l nh÷ng ng−êi m nghÒ “Ng−êi thùc hiÖn h nh vi trong t×nh nghiÖp cña hä x¸c ®Þnh hä cã nghÜa vô tr¹ng phßng vÖ chÝnh ®¸ng b¶o vÖ c¸c lîi ng¨n ngõa c¸c nguån nguy hiÓm. §èi víi Ých cña x héi, b¶o vÖ tÝnh m¹ng v c¸c hä th× kh«ng thÓ v× lo sî bÞ g©y thiÖt h¹i quyÒn lîi kh¸c cña m×nh hoÆc cña ng−êi ®Õn t i s¶n, søc kháe hoÆc quyÒn tù do kh¸c tr¸nh nh÷ng h nh vi tr¸i ph¸p luËt th©n thÓ hoÆc thËm chÝ ®Õn tÝnh m¹ng m ®ang x©m ph¹m nh÷ng lîi Ých nãi trªn th× tho¸i th¸c kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô nghÒ nghiÖp cña b¶n th©n m×nh. §ã l nh÷ng kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. nghÒ nh−: Phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, kh¾c NÕu h nh vi phßng vÖ chÝnh ®¸ng phôc thiÖt h¹i do thiªn tai g©y ra v v−ît qu¸ giíi h¹n cÇn thiÕt, g©y thiÖt h¹i nh÷ng nghÒ mang tÝnh chÊt cøu hé ng−êi qu¸ lín th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh hoÆc t i s¶n khi l©m n¹n. sù. Nh−ng cã thÓ tïy theo t×nh tiÕt m Néi dung trªn cña quy ®Þnh vÒ t×nh ®−îc h−ëng h×nh ph¹t d−íi møc tèi thiÓu thÕ cÊp thiÕt trong BLHS NhËt B¶n thÓ hoÆc ®−îc miÔn h×nh ph¹t”(3). hiÖn ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ho¹t ®éng trong Nh÷ng h nh vi ®Ó tù vÖ, ®èi phã víi t×nh thÕ cÊp thiÕt: Nã cã thÓ l quyÒn cña bän téi ph¹m ®ang h nh hung, giÕt ng−êi, mäi ng−êi trong x héi, mÆt kh¸c nã l¹i l c−íp cña, hiÕp d©m, b¾t cãc hoÆc ...