Báo động về tình trạng pha tạp tiếng Việt

Trong các nước ở châu Á, nước ta là nước có chữ viết sớm được la-tinh hoá và được gọi là chữ quốc ngữ. Trong các nước trên thế giới, không biết nước nào có được một thứ chữ tuyệt vời như thế! Tuyệt vời vì liền sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, trong phong trào diệt giặc dốt, chỉ cần học ba tháng là một người bình thường có thể biết đọc, biết viết. Chữ quốc ngữ của chúng ta thật tuyệt vời vì viết thế nào đọc thế nấy, đọc thế nào viết thế nấy, mỗi âm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo động về tình trạng pha tạp tiếng ViệtBáo động về tình trạng pha tạp tiếng Việt Trong các nước ở châu Á, nước ta là nước có chữ viết sớm được la-tinh hoá vàđược gọi là chữ quốc ngữ. Trong các nước trên thế giới, không biết nước nào cóđược một thứ chữ tuyệt vời như thế! Tuyệt vời vì liền sau Cách mạng Tháng Támnăm 1945, trong phong trào diệt giặc dốt, chỉ cần học ba tháng là một người bìnhthường có thể biết đọc, biết viết. Chữ quốc ngữ của chúng ta thật tuyệt vời vì viếtthế nào đọc thế nấy, đọc thế nào viết thế nấy, mỗi âm chỉ có một chữ tương ứng,do đó tránh được cái nạn chính tả mà các tiếng Anh, tiếng Pháp đều mắc phải. Nótuyệt vời vì liền sau cách mạng các trường đại học đều có thể dạy ngay bằng tiếngViệt. Nhờ được dạy bằng tiếng Việt mà những khái niệm trừu tượng nhất trongkhoa học và triết học được sinh viên tiếp thu dễ dàng và dần dần thấm sâu vàotiềm thức. Nếu dạy bằng ngoại ngữ thì phải mất hàng chục năm học ngoại ngữmay ra sinh viên mới hiểu được sâu sắc như qua tiếng Việt. Sở dĩ nước ta có thể dạy bằng tiếng Việt ở bậc đại học ngay sau cách mạng làdo công lao của các nhà khoa học đàn anh như GS Nguyễn Xiển năm 1942 đãsáng lập tờ báo Khoa học và nhất là GS Hoàng Xuân Hãn biên soạn cuốn danh từkhoa học đầu tiên. Việc dạy học từ cấp phổ thông đến đại học bằng chữ quốc ngữđược duy trì trong suốt các năm kháng chiến chống thực dân Pháp. Khi hoà bìnhđược lập lại để đưa việc giảng dạy vào nền nếp, các nhà khoa học đầu ngành đãchủ trì việc xây dựng các từ điển khoa học chuyên ngành, sau đó hàng loạt từ điểnđối chiếu Nga - Việt, Anh - Việt về tất cả các môn khoa học cơ bản đã ra đời vàothập kỉ 60 của thế kỉ trước. Trong thời gian đó, Uỷ ban Khoa học - Kĩ thuật Nhànước có hẳn một tổ chuyên lo về các thuật ngữ khoa học theo ba phương châm dântộc, khoa học và đại chúng. Thế nhưng vào các năm 90 của thế kỉ trước xuất hiện ý kiến viết các thuật ngữkhoa học tiếng Việt sao cho chúng giống tiếng phương Tây, nghĩa là tiếng Anhhoặc tiếng Pháp. Ðáng tiếc ý kiến đó lại được một số nhà ngôn ngữ học hưởng ứngvà đưa vào cuốn từ điển tiếng Việt xuất bản năm 1998. Trong đó hàng loạt thuậtngữ đã được Việt hoá từ lâu nh ư: axit, bazơ, bazan, canxi, cacbon, magiê, v.v. lạiđược thay bằng nguyên dạng hoặc gần dạng Anh, Pháp thành: acid, bas, basalt,calcium, carbon, magnesium, v.v. Theo tôi, thử hỏi những từ không có vần trongtiếng Việt này, người dân Việt bình thường không đọc nổi, sao chúng lại nghiễmnhiên nằm trong một cuốn Từ điển tiếng Việt? Trong những năm 90 đó rất nhiều học giả và nhà báo đồng loạt lên tiếng đềnghị Nhà nước sớm có một đạo luật về tiếng Việt! Ðể xây dựng một quốc gia với54 dân tộc anh em thành một cộng đồng thống nhất vững, mạnh, rõ ràng cần cómột đạo luật quy định tiếng Việt là ngôn ngữ chính thức và chữ quốc ngữ truyềnthống là chữ viết chính thức của nước ta. Thế nhưng hơn mười năm trôi qua có lẽvì quá bận trong việc phát triển kinh tế, mà đề nghị nói trên chưa được thực hiện.Hiện nay, trừ các trường học đến cấp phổ thông và hai tờ báo Nhân Dân và Hà Nộimới còn giữ gìn chữ quốc ngữ truyền thống, còn lại hình như ai làm chủ mộtphương tiện thông tin hoặc một nhà xuất bản đều tự cho quyền hành xử tiếng Việttheo quan niệm riêng của mình! Một số nhà ngôn ngữ cho rằng tên riêng người nước ngoài là thiêng liêng, phảiviết nguyên dạng không được phiên âm, thí dụ trên báo phải viết Chirac khôngđược phiên âm thành Si-rắc. Người ta quên mất điều cơ bản rằng tiếng Việt dùngđể trao đổi giữa người dân Việt với nhau chứ đâu phải với người ngoại quốc. Hậuquả của sự buông lỏng là trong các sách báo tiếng Việt bị tiếng Anh lấn át nghiêmtrọng bởi các từ như live show, tuổi teen, v.v. Tình trạng này lan ra ngoài phố, cáctên cửa hiệu đều thích trưng chữ nước ngoài như beauty care thay vì chăm sócda,game thay vì ghêm hoặc trò chơi điện tử, photocopie, fotocopy, thay vì saochụp, v.v. Thậm chí một từ tiếng Việt lâu đời như cà-phê cũng lại bị viếtthành coffee, cafe, caphé, v.v. Tệ hơn một số cửa hàng còn dám thay cả ngữ pháptiếng Việt khi trưng tên cửa hiệu: Cây nhãn quán hoặc Thịt chó quán! Quả là mộtsự xúc phạm tiếng mẹ đẻ! Nước Pháp là nước có quan hệ văn hoá lâu nay với nước ta có lẽ là một thí dụnổi bật về việc nhà nước quản lí ngôn ngữ, chữ viết như thế nào. Trước tình trạngtiếng Anh xâm nhập sách báo tiếng Pháp, bằng hàng loạt sắc lệnh ban hành trongcác năm 1966, 1980 lập một Uỷ ban tối cao về tiếng Pháp; năm 1975 Quốc hội vàThượng viện ra đạo luật về việc dùng tiếng Pháp. Nước Pháp ở sát ngay cạnh nướcAnh mà còn không chấp nhận sự pha trộn tiếng Anh. Thế thì tại sao chúng ta lại đểcho sự pha tạp ấy càng ngày càng nghiêm trọng. Tiếp theo đề nghị của các cố giáosư Nguyễn Thạc Cát, Nguyễn Kim Thản, nhà báo Ðỗ Quang Lưu và nhiều trí thứckhác, chúng tôi đề nghị Nhà nước cần sớm có một đạo luật về ngôn ngữ tiếngViệt. ...