Bảo hiểm trách nhiệm nhà quản lý - Góc nhìn từ phía nhà đầu tư

Bài viết "Bảo hiểm trách nhiệm nhà quản lý - Góc nhìn từ phía nhà đầu tư" giới thiệu các quan điểm chủ đạo liên quan đến phản ứng của thị trường khi doanh nghiệp mua loại bảo hiểm này. Với mỗi quan điểm, bài viết đã đề cập đến các lý thuyết nguồn, và kết quả nghiên cứu của từng nghiên cứu cụ thể.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bảo hiểm trách nhiệm nhà quản lý - Góc nhìn từ phía nhà đầu tư 205 BẢO HIỂM TRÁCH NHIỆM NHÀ QUẢN LÝ – GÓC NHÌN TỪ PHÍA NHÀ ĐẦU TƯ TS Nguyễn Thị Bảo Ngọc Khoa Kế toán Tài chính – Đại học Nha Trang Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta đang bị ảnh hưởng bởi đại dịch, tạo áp lực lẫn động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ ở Việt Nam, các nhà quản lý doanh nghiệp đang phải đối mặt với sự bùng nổ của nền kinh tế số trên thị trường tài chính, nguy cơ rủi ro bị kiện tụng về tài chính liên quan đến trách nhiệm quản lý ngày càng tăng. Bảo hiểm trách nhiệm nhà quản lý (TNNQL) được coi là một trong những công cụ bảo vệ hữu hiệu đối với những rủi ro về trách nhiệm cá nhân với những người đang nắm giữ vai trò quản lý doanh nghiệp. Đối với các nhà đầu tư, việc doanh nghiệp mua bảo hiểm TNNQL sẽ cung cấp tín hiệu tích cực hay tiêu cực đến giá trị tài sản cổ đông? Bài viết đã giới thiệu các quan điểm chủ đạo liên quan đến phản ứng của thị trường khi doanh nghiệp mua loại bảo hiểm này. Với mỗi quan điểm, bài viết đã đề cập đến các lý thuyết nguồn, và kết quả nghiên cứu của từng nghiên cứu cụ thể. 1. Đặt vấn đề Các vị trí lãnh đạo như giám đốc, trưởng phòng hay cán bộ của bất kì công ty nào dù lớn hay nhỏ đều có những trách nhiệm đi kèm với chức danh của mình. Cùng với những trách nhiệm này, các vị trí này cũng có nguy cơ gặp nhiều rủi ro có thể dẫn đến những yêu cầu bồi thường chống lại mình vì các quyết định mà họ đưa ra ảnh hưởng đến lợi ích của các bên có liên quan như: hạch toán trái với chuẩn mực kế toán, vi phạm luật cạnh tranh, vi phạm quy định về an toàn vệ sinh, khiếu nại liên quan đến tuyển dụng, trách nhiệm môi trường, các thủ tục liên quan đến tình trạng mất khả năng thanh toán, và các khiếu nại khác liên quan đến trách nhiệm tương ứng. Tuy nhiên, trách nhiệm của giám đốc và cán bộ quản lý thường bị loại trừ bởi các hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm, vì vậy Bảo hiểm cho trách nhiệm của Giám đốc và Cán bộ quản lý (sau đây gọi là Bảo hiểm TNNQL) được xây dựng để bảo vệ doanh nghiệp và các vị trí lãnh đạo của doanh nghiệp khỏi những tổn thất tài chính không mong muốn bị gây ra bởi những yêu cầu bồi thường chống lại các giám đốc và cán bộ quản lý. Nhu cầu sử dụng bảo hiểm trách nhiệm nhà quản lý hiện nay đã phổ biến ở Bắc Mỹ, Tây Âu và Châu Á, và thị trường này ngày càng mở rộng trên khắp thế giới. Các hợp đồng bảo hiểm TNNQL cung cấp bảo hiểm trách nhiệm cho các giám đốc và quản lý cấp cao nhằm bảo vệ họ khỏi các khiếu nại trách nhiệm (chủ yếu từ các cổ đông) có thể phát sinh từ các quyết định được đưa ra và các hành động được thực hiện trong phạm vi nhiệm vụ trách nhiệm được giao. Bảo hiểm TNNQL cung cấp các tầng lớp bảo vệ quan trọng cho các giám đốc và cán bộ của công ty đối với trách nhiệm pháp lý phát sinh từ các hoạt động nghề nghiệp, khi họ thay mặt cho công ty đưa ra các quyết định kinh doanh. Loại hình bảo hiểm này còn được thiết kế để bảo vệ giám đốc, giám sát và quản lý cấp cao khỏi những tổn thất tài sản cá nhân do sơ suất hoặc hành vi sai sót của cá nhân gây ra trong quá trình thi hành công vụ. Ở một mức độ nào đó, bảo hiểm TNNQL tăng cường đảm bảo sự an toàn công việc cho các nhà quản lý, giúp họ yên tâm công tác và cống hiến hết mình vì lợi ích lâu dài của doanh nghiệp. @ Trường Đại học Đà Lạt 206 Bảo hiểm TNNQL có nguồn gốc từ Hoa Kỳ và ra mắt sớm nhất từ những năm 1930 và dần dần lớn mạnh vào cuối những năm 1960. Bảo hiểm này được một công ty mua để bảo hiểm cho tất cả các giám đốc và người quản lý đối với trách nhiệm pháp lý phát sinh từ nghề nghiệp của họ cho các hoạt động nhân danh công ty. Bảo hiểm TNNQL đã được sử dụng rộng rãi ở một số quốc gia phát triển, chẳng hạn như Canada, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh (Zou và cộng sự, 2008). Ví dụ: 97% các công ty Hoa Kỳ và 86% các công ty Canada đã sở hữu bảo hiểm TNQL và tỷ lệ này ở Hồng Kông đạt 60 – 70 % (Wang và công sự, 2020). Dựa trên sự phát triển của thị trường bảo hiểm, hàng loạt các nghiên cứu ra đời đã cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động của bảo hiểm TNNQL đối với sự gia tăng giá trị của cổ đông hay phản ứng của thị trường. Đây cũng là tiêu chí quan tâm hàng đầu của nhà đầu tư trong quá trình lựa chọn doanh nghiệp để góp vốn. Căn cứ vào các tài liệu nghiên cứu trước đây, tồn tại hai giả thuyết cạnh tranh về hiệu ứng của bảo hiểm TNNQL là giả thuyết chủ nghĩa cơ hội và giả thuyết giám sát. Thứ nhất là giả thuyết chủ nghĩa cơ hội, chỉ ra rằng các quản lý cấp cao sẽ không hành xử vì lợi ích của cổ đông bởi vì trách nhiệm tiềm tàng của họ có thể được bảo hiểm TNQL bảo vệ. Giả thuyết thứ hai là giả thuyết giám sát, lập luận rằng các công ty mua bảo hiểm TNQL được các công ty bảo hiểm sàng lọc kỹ lưỡng, và kết quả là, bảo hiểm TNNQL giúp đảm bảo rằng các giám đốc theo đuổi lợi ích của cổ đông (Holderness, 1990; O'Sullivan, 1997). Hầu hết các nghiên cứu thực nghiệm đều ủng hộ giả thuyết chủ nghĩa cơ hội. Tuy nhiên, điều này không bác bỏ sự tồn tại vai trò giám sát của bảo hiểm TNQL. Do đó, bài viết này cung cấp thông tin cho cuộc tranh luận bằng cách phân tích sâu hơn về vấn đề liệu bảo hiểm TNNQL có làm giảm rủi ro kiện tụng (hay hành vi cơ hội của nhà quản lý) không và hiệu quả giám sát của bảo hiểm TNQL chỉ mang tính định hướng lý thuyết hay được thúc đẩy bởi các đặc điểm của các công ty được bảo hiểm. 2. Cấu trúc Bảo hiểm TNQL Cấu trúc của hợp đồng bảo hiểm TNPL phụ thuộc vào việc mua hợp đồng bảo hiểm nào trong số ba loại hợp đồng bảo hiểm sau: (a) Phạm vi bả ...