Bảo vệ các nhà đầu tư: Góc nhìn từ Đạo luật Sarbanes-Oxley

Đạo luật Sarbanes-Oxley có thể là sự tham khảo hữu ích cho những nhà quản lý thị trường chứng khoán Việt Nam
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bảo vệ các nhà đầu tư: Góc nhìn từ Đạo luật Sarbanes-Oxley Bảo vệ nhà đầu tư: Góc nhìn từĐạo luật Sarbanes-OxleyĐạo luật Sarbanes-Oxley có thể là sự tham khảo hữu ích chonhững nhà quản lý thị trường chứng khoán Việt NamSau sự sụp đổ gây chấn động nước Mỹ của nhiều tập đoànlớn như: Enron, WorldCom, Peregrine Systems..., nước Mỹmới ban hành một đạo luật nhằm ngăn chặn những gian dốitài chính và bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn.Đạo luật Sarbanes-Oxley (hay còn gọi là Sarbox, SOX) có thể làsự tham khảo hữu ích cho những nhà quản lý thị trường chứngkhoán Việt Nam, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi mà liên tụcxảy ra những scandal không đáng có.Được Quốc hội Mỹ thông qua ngày 30/7/2002, đạo luật được bảotrợ bởi nguyên Thượng nghị sỹ bang Maryland, Paul Sarbanes vàNghị sỹ Michael Oxley, và là một trong những luật căn bản củanghề kế toán, kiểm toán.Dài 66 trang, đạo được cho là một sự bổ sung quan trọng nhấttrong Luật Chứng khoán Mỹ, nhằm mang lại tính minh bạch chothị trường chứng khoán.Mục tiêu chính của đạo luật này nhằm bảo vệ lợi ích của các nhàđầu tư bằng cách buộc các công ty đại chúng phải đảm bảo sựminh bạch hơn của các báo cáo, các thông tin tài chính khi côngbố.Đồng thời, đạo luật cũng bổ sung thêm các quy định ràng buộctrách nhiệm cá nhân của giám đốc điều hành và giám đốc tàichính đối với độ tin cậy của báo cáo tài chính, bênh cạnh đó yêucầu các công ty đại chúng phải có những thay đổi trong kiểm soátnội bộ, đặc biệt là kiểm soát công tác kế toán.Cũng nhờ đạo luật này, vị trí và thị thế của kiểm toán viên đượcđặt ở vị trí trung tâm, là cầu nối quan trọng tạo nên những bảnbáo cáo tài chính có tính độc lập cao và mức độ tin tưởng caohơn.Đạo luật Sarbanes-Oxley có 6 điểm quan trọngMột là, các giám đốc điều hành, giám đốc tài chính phải trực tiếpký vào các báo cáo tài chính được ban hành chính thức và đảmbảo tính trung thực của bản báo cáo đó. Nếu có những sai phạm,thì họ có thể phải ngồi tù.Hai là, các công ty phải lập ra ban giám sát kế toán thực hiệnchức năng giám sát hoạt động kết toán trong nội bộ của tập đoàn,đồng thời giám sát chặt hoạt động của các công ty kiểm toán chotập đoàn đó.Ba là, các công ty kiểm toán không được thực hiện tất cả cácnghiệp vụ kiểm toán của một tập đoàn mà phải chia phần việccho các công ty kiểm toán khác để tránh tình trạng tập trung lợiích có thể dẫn tới những tiêu cực có thể xảy ra.Bốn là, ban giám đốc công ty không được quyền quyết định chọnhay chấm dứt hợp đồng với công ty kiểm toán, mà quyết định nàythuộc về ban kiểm toán của công ty.Năm là, hàng năm, các công ty phải có báo cáo kiểm soát nội bộ,trong đó các thông tin về tình hình tài chính của công ty phải cósự chứng thực của công ty kiểm toán.Sáu là, các tội danh liên quan đến các thay đổi, hủy hồ sơ, tài liệuhay cản trở gây ảnh hưởng pháp lý điều tra có thể bị phạt tù lênđến 20 năm (Mục 802).Một điểm đáng chú ý khác, trong Mục 404 của đạo luật yêu cầu:“Các công ty được yêu cầu phải công bố thông tin trong báo cáohàng năm của họ liên quan đến phạm vi và phù hợp với kiểmsoát nội bộ. Các công ty phải đăng ký kế toán, trong cùng mộtbáo cáo, chứng thực và báo cáo về việc đánh giá về hiệu quả củacác cơ cấu kiểm soát nội bộ và các thủ tục cho các báo cáo tàichính...”.Trong một diễn văn của mình tại Việt Nam năm 2008, ông PaulSarbanes cho rằng, lúc đầu đạo luật này có nhiều điểm bị phảnứng mạnh từ phía các công ty đại chúng ở Mỹ, đặc biệt là cáccông ty đang niêm yết cổ phiếu trên sàn New York do những yêucầu rất cao về tính minh bạch.Tuy nhiên sau những thỏa thuận về một vài thay đổi đáp ứngnhững yêu cầu từ các nhà làm luật, đạo luật này mới chính thứcđược thông qua ở Hạ viện và Thượng viện trước khi đượcnguyên Tổng thống George W.Bush (năm 2002) ký thông quathành luật.Bảo vệ nhà đầu tưMới đây, Ủy ban Chứng khoán khoán Nhà nước đã có thông báokhông cho Công ty Cổ phần Mai Linh được phát hành cổ phiếuthưởng vì kết quả hoạt động kinh doanh của công ty này từ năm2005 đến năm 2007 bị lỗ và có nhiều khoản bị ngoại trừ, trong khicông ty lại công bố báo cáo tài chính “đã được kiểm toán” là cólãi.Hoặc Công ty Cổ phần Bông Bạch Tuyết (mã BBT-HOSE) biến lỗthành lãi cũng như nhiều sai phạm trong công tác công bố thôngtin... đã dẫn đến hậu quả là cổ phiếu bị đưa vào kiểm soát và chỉđược giao dịch 15 phút cuối phiên giao dịch.Nếu tìm thấy có điểm chung giữa trường hợp của Mai Linh vàBBT thì có thể thấy người chịu trách nhiệm cao nhất là tổng giámđốc, kế toán trưởng vẫn “bình chân như vại”, để lại những hậuquả và những mất mát cho các cổ đông, đặc biệt là các cổ đôngnhỏ.Còn các công ty kiểm toán và kiểm toán viên cũng chịu mức kỷluật chưa đủ để răn đe và chưa mang tính “phòng bệnh” chonhững sai phạm sau này có thể xảy ra của các công ty khác.Người viết cho rằng, nếu tạo ra một hành lang pháp lý chặt hơnđối với hoạt động kiểm toán, kiểm soát nội bộ,.. đồng thời gắntrách nhiệm cao đối với các giám đốc điều hành, kế toán trưởng(hay giám đốc tài chính) như các quy định có thể tham khảo trongĐạo luật Sarbanes-Oxley thì rất có thể sẽ tạo nên sự minh bạchcao hơn, qua đó tạo thêm niềm tin cho nhà đầu tư tại Việt Nam. ...