BẢO VỆ SỨC KHỎE - DINH DƯỠNG HỢP LÝ VÀ SỨC KHỎE – 10

Phát hiện và xử trí sớm suy dinh dưỡng. 4. Giáo dục dinh dưỡng cho các bà mẹ về kiến thức nuôi con. 5. Tăng cường nguồn thực phẩm bổ sung cho bữa ăn: Xây dựng hệ sinh thái VAC, chế biến một số thức ăn bổ sung đặc biệt khi có rối loạn tiêu hóa (thường chế biến các loại bột có kêm bột mộng ngũ cốc để tăng đậm độ năng lượng cho bữa ăn của trẻ, tăng hoạt động các men...). Trên thế giới ước tính có trên 300 triệu người bị bệnh đái đường. ở Hoa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BẢO VỆ SỨC KHỎE - DINH DƯỠNG HỢP LÝ VÀ SỨC KHỎE – 10 DINH DÛÚÄNG VAÂ AN TOAÂN THÛÅC PHÊÍM 207 3. Phaát hiïån vaâ xûã trñ súám suy dinh dûúäng. 4. Giaáo duåc dinh dûúäng cho caác baâ meå vïì kiïën thûác nuöi con. 5. Tùng cûúâng nguöìn thûåc phêím böí sung cho bûäa ùn: Xêy dûång hïå sinh thaái VAC, chïë biïën möåt söë thûác ùn böí sung àùåc biïåt khi coá röëi loaån tiïu hoáa (thûúâng chïë biïën caác loaåi böåt coá kïm böåt möång nguä cöëc àïí tùng àêåm àöå nùng lûúång cho bûäa ùn cuãa treã, tùng hoaåt àöång caác men...). CHÏË ÀÖÅ ÙN CHO BÏÅNH NHÊN ÀAÁI ÀÛÚÂNG I. ÀAÅI CÛÚNG Trïn thïë giúái ûúác tñnh coá trïn 300 triïåu ngûúâi bõ bïånh àaái àûúâng. úã Hoa Kyâ coá 2-4% ngûúâi bõ àaái àûúâng. úã Phaáp coá khoaãng 150.000 ngûúâi bõ àaái àûúâng type I. úã Viïåt Nam chûa coá söë liïåu chñnh xaác. úã Haâ nöåi coá khoaãng 0,5-1,4% (Lï Huy Liïåu vaâ cöång sûå 1990). Tuy goåi laâ àaái àûúâng nhûng khöng phaãi trûúâng húåp naâo coá àûúâng trong nûúác tiïíu cuäng àûúåc goåi laâ bïånh àaái àûúâng. Coá khi coá àûúâng trong nûúác tiïíu vò ngûúäng thêån haå thêëp thò cuäng khöng goåi laâ bïånh àaái dûúâng. Theo Töí chûác Y tïë thïë giúái thò bïånh àaái àûúâng àûúåc khùèng àõnh úã bêët kyâ thúâi àiïím naâo trong ngaây bïånh nhên coá : - Glucoza trong maáu tônh maåch > 10 mmol/1ñt (180 mg/dl). - Glucoza trong huyïët tûúng 1 11,1 mmol/1ñt (200 mg/dl). Trong trûúâng húåp nghi ngúâ cêìn laâm nghiïåm phaáp dung naåp glucoza bùçng àûúâng uöëng àïí phaát hiïån. Vïì nguyïn nhên àaái àûúâng coá 2 nhoám: - Àaái àûúâng do tuåy: Viïm tuåy, soãi tuåy, u aác tñnh di cùn tuåy, nhiïîm sùæt (hemochromatose) hay do nguyïn nhên di truyïìn, nguyïn nhên tûå miïîn (coá khaáng nguyïn HLA DR3 hoùåc HLA DR4). - Àaái àûúâng ngoaâi tuåy: Cûúâng voã thûúång thêån (Höåi chûáng Cushing), cûúâng giaáp traång, cûúâng thuây trûúác tuyïën yïn. Sûã duång glucocorticoid nhû prednisolone, sûã duång hypothiaxid. DINH DÛÚÄNG VAÂ AN TOAÂN THÛÅC PHÊÍM 208 Àaái àûúâng coá 2 thïí (type): - Thïí phuå thuöåc Insulin (type I): thûúâng gùåp úã ngûúâi treã tuöíi, gêìy. Thïí naây coá nhiïìu biïën chûáng. - Thïí khöng phuå thuöåc Insulin (type II): Thûúâng gùåp úã nhûäng ngûúâi tuöíi trïn 40, ngûúâi beáo. Thïí naây ñt coá biïën chûáng. Àaái àûúâng àûúåc chia laâm 4 giai àoaån: - Àaái àûúâng êín (tiïìn àaái àûúâng) - Àaái àûúâng tiïìm taâng. - Àaái àûúâng sinh hoáa. - Àaái àûúâng lêm saâng. Vïì àiïìu trõ thò chïë àöå dinh dûúäng laâ àùåc biïåt quan troång; nhêët laâ úã thïí khöng phuå thuöåc Insulin vaâ úã 3 giai àoaån àêìu. úã 3 giai àoaån naây, duâ laâ thïí phuå thuöåc Insulin maâ nïëu chêín àoaán àûúåc súám thò chó cêìn möåt chïë àöå ùn húåp lñ laâ coá thïí keáo daâi caác giai àoaån naây maâ khöng phaãi súám duâng Insulin. ÚÃ giai àoaån àaái àûúâng lêm saâng thò caác triïåu chûáng biïíu hiïån roä vaâ laåi nhiïìu biïën chûáng, coá nhûäng biïën chûáng hiïím ngheâo nhû tùæc maåch, suy thêån. Bïånh nhên ùn nhiïìu, uöëng nhiïìu, àaái nhiïìu, glucose maáu cao, glucose niïåu cao, toan huyïët nùång, nûúác tiïíu coá xï ton. Bïånh nhên coáthïí súám ài vaâo hön mï vaâ tûã vong. ÚÃ giai àoaån àaái àûúâng lêm saâng úã thïí phuå thuöåc Insulin hay khöng phuå thuöåc Insulin thò riïng chïë àöå dinh dûúäng khöng àuã àïí khöëng chïë àûúâng huyïët maâ phaãi àiïìu trõ tñch cûåc thïm bùçng thuöëc. Tuy nhiïn nïëu khöng coá chïë àöå dinh dûúâng húåp lñ úã giai àoaån naây thò riïng thuöëc cuäng khöng àuã chûâa trõ. Vñ duå bïånh nhên àaái àûúâng nùång nhûng laåi coá urï maáu cao do thêån. II. NGUYÏN TÙÆC XÊY DÛÅNG CHÏË ÀÖÅ DINH DÛÚNG CHO BÏÅNH NHÊN ÀAÁI ÀÛÚÂNG, THÏË KHÖNG PHUÅ THUÖÅC INSULIN (TYPE II) VAÂ TYPE I NHEÅ 1. Àaãm baão àuã nùng lûúång àïí giûä eên nùång bònh thûúâng. Àöëi vúái ngûúâi beáo cêìn giaãm búát nùng lûúång. DINH DÛÚÄNG VAÂ AN TOAÂN THÛÅC PHÊÍM 209 Àöëi tûúång KCal/c. nùång trung bònh KCal cho ngûúâi 50 kg Ngûúâi beáo cêìn suåt cên 20 1000 Bïånh nhên nöåi truá 25 1250 Ngûúâi lao àöång nheå 30 1500 Ngûúâi lao àöång trung bònh 35 1750 Ngûúâi lao àöång nùång 40 2000 2. Àaãm baão tyã lïå nùng lûúång giûäa protein, gluxit, lipit: Protit: 15%; lipit: 50%; gluxit: 35% a) Gluxit: Noái chung trong bïånh àaái àûúâng cêìn phaãi haån chïë gluxit xuöëng túái mûác maâ cú thïí bïånh nhên chõu àûång àûúåc. Ngûúâi ta thêëy rùçng cuäng khöng nïn giaãm gluxit dûúái mûác 40% töíng.söë nùng lûúång trong khêíu phêìn vò seä coá biïën chûáng. Nïëu àaä phaãi haån chïë túái mûác àoá maâ bïånh nhên vêîn coá àûúâng huyïët cao vaâ àaái àûúâng thò phaãi ...