Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa quân sự Việt Nam gắn với thời kỳ dựng nước và chống Bắc thuộc

Di sản văn hóa quân sự Việt Nam thời kỳ dựng nước và chống Bắc thuộc là tàisản văn hóa quý giá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, một bộ phận của di sản văn hóa dân tộc. Trải qua hàng nghìn năm với bao biến cố thăng trầm của lịch sử, các di tích văn hóa quân sự Việt Nam đã và đang bị mai một và tiềm ẩn nguy cơ biến mất. Vì thế, việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa quân sự Việt Nam gắn với thời kỳ dựng nước và chống Bắc thuộc có ý nghĩa rất quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa quân sự Việt Nam gắn với thời kỳ dựng nước và chống Bắc thuộcBẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊDI SẢN VĂN HÓA QUÂN SỰ VIỆT NAM GẮN VỚITHỜI KỲ DỰNG NƯỚC VÀ CHỐNG BẮC THUỘCNGUYỄN TIẾN DŨNGTóm tắtDi sản văn hóa quân sự Việt Nam thời kỳ dựng nước và chống Bắc thuộc là tài sản văn hóa quý giácủa cộng đồng các dân tộc Việt Nam, một bộ phận của di sản văn hoá dân tộc. Trải qua hàng nghìnnăm với bao biến cố thăng trầm của lịch sử, các di tích văn hóa quân sự Việt Nam đã và đang bị maimột và tiềm ẩn nguy cơ biến mất. Vì thế, việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá quân sự ViệtNam gắn với thời kỳ dựng nước và chống Bắc thuộc có ý nghĩa rất quan trọng và cần thiết trong giaiđoạn hiện nay.Từ khóa: Quân sự, dựng nước, chống Bắc thuộc, văn hóa quân sự, di sản văn hóa quân sựAbstractThe Vietnam’s military cultural heritages during the period of the country’s building and fightingagainst the Northern invaders is a precious cultural asset of the Vietnamese ethnic community, a partof the national cultural heritage. During thousands of years with a series up and down of history, theVietnam’s military cultural relics have been lost and in the danger of disappearing. Therefore, theprotection and promotion the value of Vietnam’s military cultural heritage associated with the periodof national construction and fighting against Northern invaders is very important and essential in thecurrent period.Keyword: Military, national construction, fighting against Northern invaders, military culture,military cultural heritage1. Khái niệm về di sản văn hóa quân sựĐể có quan niệm về di sản văn hoáquân sự, trước hết cần làm rõ quanniệm về di sản văn hoá. Xét đếncùng thì văn hoá và di sản văn hoá là nhữngphạm trù đồng chất. Mọi hiện tượng, quá trìnhvăn hoá khi đạt trình độ phổ quát của hệ chuẩnchân - thiện - mỹ luôn có xu hướng tất yếu trởthành di sản, và ngược lại chỉ trở thành di sảnkhi đạt trình độ phổ quát của hệ chuẩn chân- thiện - mỹ. Song, chỉ có những nhân cách vănhoá, hành vi văn hoá, hiện tượng văn hoá, quanhệ văn hoá, hoạt động văn hoá, thiết chế vănhoá, đời sống văn hoá… hàm chứa giá trị bềnvững, tỏ rõ sức sống, được trau truyền, tíchhợp, phát huy lâu bền mới thực sự trở thànhvăn hoá theo ý nghĩa tổng hoà trình độ pháttriển nhân tính trong lịch sử. Và đó chính là disản văn hoá.Di sản văn hoá nói chung bao gồm toàn bộnhững yếu tố văn hoá được thế hệ trước, thờiđại trước sáng tạo ra và lưu truyền trong tiếntrình lịch sử, đồng thời được thế hệ sau tiếpnhận, làm sống lại và trau dồi, phát triển thêm.Đó là các giá trị văn hoá, chuẩn mực quan hệvăn hoá, hoạt động văn hoá, thiết chế văn hoá...có thể tồn tại dưới dạng thái vật thể hoặc dạngthái phi vật thể. Luật Di sản Văn hóa năm 2001khẳng định: “Di sản văn hóa bao gồm di sản vănhóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể, là sảnphẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, vănhóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ nàyqua thế hệ khác”. Từ khái niệm trên, có thể tiếpcận khái niệm Di sản văn hoá quân sự ở hai gócđộ: Thứ nhất, di sản văn hoá quân sự là bộ phậncủa di sản văn hoá; Thứ hai, di sản văn hoá quânsự là tổng thể sự tích hợp, phong hoá, traotruyền, toả sáng… bản thânlĩnh vực tổ chức, hoạt động quân sự của cộngđồng, dân tộc… xét về phương diện giá trị vănhoá. Từ phân tích trên, có thể hiểu di sản vănhoá quân sự Việt Nam là những sản phẩm vậtchất và tinh thần được hình thành qua cáchoạt động quân sự, gắn với lịch sử dựng nướcvà giữ nước của dân tộc Việt Nam có giá trị lịchsử, văn hoá, khoa học quân sự được lưu truyềntừ thế hệ này qua thế hệ khác.Lịch sử dựng nước đi liền với giữ nước đãđể lại cho dân tộc Việt Nam kho tàng di sảnvăn hoá quân sự phong phú. Cũng như di sảnvăn hoá nói chung, di sản văn hoá quân sự ViệtNam được tích hợp từ những giá trị văn hoáquân sự tiêu biểu, hình thành và phát triểntrên cơ sở những nhân tố nền gốc về tiền đềđịa lý tự nhiên, bối cảnh kinh tế - xã hội và tâmthức văn hoá đặc trưng của người Việt. Chínhnhững đặc điểm thực tiễn của lịch sử dân tộcđã tích hợp nên những đặc trưng của di sảnvăn hoá quân sự Việt Nam. Cấu trúc của di sảnvăn hoá quân sự Việt Nam bao gồm di sản vậtthể và di sản phi vật thể được trầm tích tựnhiên và được trau truyền chính thống.2. Di sản văn hóa quân sự Việt Nam thời Mởnước và chống Bắc thuộcNước ta có vị trí địa lý quan trọng ở vùngĐông Nam Á, nằm trên ngã tư các đường giaothông Bắc - Nam - Đông - Tây, giữa đại lục vàhải đảo. Đây là điều kiện thuận lợi để người Việtgiao lưu, tiếp xúc với các quốc gia khác, nhưngđồng thời phải sớm đương đầu với nhiều mốiđe doạ từ bên ngoài. Về lãnh thổ, bờ cõi nướcta trong thời kỳ này đã trải dài và khá rộng. TừHà Giang và các vùng phụ cận ở phía Bắc vàođến dãy Hoành Sơn ở phía Nam; từ vùng rừngnúi phía Tây qua miền trung du và đồng bằngcác châu thổ sông Hồng, sông Mã, sông Lam...ra biển Đông. Trung tâm của đất nước chuyểndần và ngày càng mở rộng về vùng đồng bằng,nhưng vẫn tựa lưng vững chắc vào vùng rừngnúi, nơi có thế thiên hiểm và chứa đựngnguồn tài nguyên phong phú, đa dạng. Đồngthời, ngay từ thời lập quốc, đất nước ta đã cómột không gian nước bao la với bờ biển dài,nhiều đảo và quần đảo giàu hải sản quý hiếm,đặc biệt là ngọc trai, đồi mồi… mà giới quý tộcphương Bắc ham chuộng. Ở nội địa, mạngsông ngòi chằng chịt không chỉ bồi đắp phù samàu mỡ cho vùng đồng bằng, thuận lợi chophát triển nông nghiệp mà còn tạo ra hệ thốnggiao thông đường thuỷ, thuận tiện cho giao lưu,trao đổi sản vật giữa các vùng của đất nước cũngnhư với các nước khác, đồng thời tiện cho việccơ động lực lượng, vận chuyển lương thực, pháthuy thế mạnh của thuỷ chiến khi đất nước cóchiến tranh. Yếu tố nước chi phối nền văn hoáViệt, bởi vùng cư trú của người Việt cổ có trên50% diện tích là sông hồ, cùng với tính chất bánđảo (chiếm trọn phần phía Đông của bán đảoĐông Dương). Đặc tính nền văn hoá lúa nước với ...