Bệnh do côn trùng gây ra

Đối với các bệnh truyền nhiễm, một số vấn đề có liên quan như: mầm bệnh, nguồn chứa mầm bệnh, hình thức lây truyền, những nguyên tắc phòng bệnh và điều trị... là những vấn đề luôn luôn được quan tâm. Về phương thức truyền bệnh thường có 3 hình thức chính: lây trực tiếp, gián tiếp và lây do côn trùng tiết túc. Trong bài viết này sẽ đề cập đến một số côn trùng, tiết túc đóng vai trò trung gian truyền bệnh.Bọ chét truyền bệnh dịch hạchBệnh dịch hạch thường gặp ở một số tỉnh của nước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh do côn trùng gây ra Bệnh do côn trùng gây raĐối với các bệnh truyền nhiễm, một số vấn đề cóliên quan như: mầm bệnh, nguồn chứa mầmbệnh, hình thức lây truyền, những nguyên tắcphòng bệnh và điều trị... là những vấn đề luônluôn được quan tâm. Về phương thức truyềnbệnh thường có 3 hình thức chính: lây trực tiếp,gián tiếp và lây do côn trùng tiết túc. Trong bàiviết này sẽ đề cập đến một số côn trùng, tiết túcđóng vai trò trung gian truyền bệnh.Bọ chét truyền bệnh dịch hạchBệnh dịch hạch thường gặp ở một số tỉnh của nướcta thuộc vùng Tây Nguyên, bệnh có liên quan đến ổchứa (loài gặm nhấm) và trung gian truyền bệnh (bọchét, rận).Ổ chứa vi khuẩn dịch hạch là các loài gặm nhấmhoang dã như thỏ, chuột. Bọ chét, đặc biệt là bọ chétchuột Xenopsyella chéopis ký sinh trên các loài gặmnhấm. Khi gặm nhấm bị bệnh dịch hạch sẽ có haihiện tượng xảy ra: hiện tượng đầu tiên là chuột sốt vàsau đó là chuột sẽ chết. Cả hai hiện tượng đó đềulàm cho thân nhiệt của chuột thay đổi. Đặc điểm nổibật của bọ chét chuột là khi thân nhiệt của chuột thayđổi (nhiệt độ tăng hay giảm) thì chúng sẽ rời vật chủđó để đi tìm vật chủ khác và khi đến vật chủ khácchúng lại hút máu, qua việc hút máu chúng sẽ truyềnbệnh dịch hạch cho vật chủ khác. Phát ban trong bệnh sốt mò.Người bị bọ chét mang vi khuẩn dịch hạch cắn thì sẽmắc bệnh, có thể là bị bệnh nhiễm khuẩn huyết ngaytừ đầu hoặc vi khuẩn theo hệ tuần hoàn đến các cơquan khác gây bệnh (viêm phổi, viêm hạch, viêmnão...). Bệnh dịch hạch còn do một vài loại tiết túcnữa làm lây bệnh dịch hạch từ người mắc bệnh dịchhạch cho người lành, đó là chấy và rận. Khi mộtngười mắc bệnh dịch hạch, nếu bọ chét chuột hútmáu người đó hoặc trên người đó có chấy, rận thìchúng cũng hút máu và khi sang cơ thể khác hút máuthì chúng cũng truyền bệnh dịch hạch.Mò, ve, rận truyền bệnh rickettsiaTrong các bệnh gây ra bởi rickettsia thì có một loạithường gây nên bệnh sốt mò hay còn gọi là bệnh sốtphát ban rừng rú, do mò đỏ làm trung gian truyềnbệnh. Tác nhân gây bệnh chính là vi khuẩn có tên làR.tsutsugamushi. Ổ chứa loại vi khuẩn này là độngvật hoang dã, gặm nhấm (chuột, thỏ), chim, gà, lợn,chó. Trung gian truyền bệnh là mò đỏ mà tác nhânquan trọng là ấu trùng của chúng. Ấu trùng mò đỏthường bám vào thân cây, ngọn cỏ để sống hoặcchúng có ngay ở cả bề mặt đất khi động vật hay conngười đi qua đó, chúng bám vào và hút máu, trongmáu của ấu trùng mò đỏ có vi khuẩn rickettsia, vì vậyvi khuẩn sẽ gây bệnh sốt mò cho người.Bệnh sốt mò là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính cóđặc điểm là bệnh khởi phát rất đột ngột. Đầu tiên làsốt cao, đau đầu, chóng mặt, kém ăn, mất ngủ vàkèm theo là nổi ban. Ban có màu đỏ xuất hiện vàocuối tuần thứ nhất của bệnh. Ban chỉ tồn tại vài ngàyhoặc có khi hàng tuần tùy theo độc lực của loại vikhuẩn.Đặc điểm của ban là kiểu dát sần, ít khi xuất huyết.Ban thường xuất hiện đầu tiên ở ngực, bụng sau đólan ra toàn thân và các chi, rất hiếm thấy ban mọc ởmặt, gan bàn chân, bàn tay. Đặc điểm của sốt thườnglà sau một cơn rét run và kéo dài từ 2 - 3 tuần lễ. Mộtđặc điểm cần lưu ý là nơi bị mò đỏ đốt thường tạothành vết loét. Vết loét này thường không ngứa, vị trícủa vết đốt hay ở hõm nách, cánh tay, bắp chân hoặccó thể có ở thân mình, đùi, bìu.Muỗi truyền bệnhMuỗi truyền bệnh sốt rét: đây là loài muỗi anophen.Bệnh sốt rét thường xảy ra ở vùng núi, người bị mắcbệnh sốt rét thường do bị muỗi đốt, ví dụ như: đirừng, ngủ không nằm màn.Ve, mò - trung gian truyền bệnh sốt mò.Muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết: chủ yếu là loạiAedes aegypti. Muỗi mang mầm bệnh virus dengue,khi chúng hút máu người, thông qua vết đốt, chúngtruyền virus dengue gây bệnh sốt xuất huyết. Muỗitruyền bệnh viêm não Nhật Bản B.Bệnh rận muBệnh do một loài rận có hình dáng giống con cua,không có cánh, có chân nên còn có tên là rận cua.Rận mu thường bám ở chân lông mu và gây bệnh ởđó nên gọi là rận mu. Rận mu còn có thể bám vàolông tóc ở một số vị trí khác. Rận mu chủ yếu gặp ởnam giới có lẽ do lông, tóc của nam giới cứng hơn,dễ thích nghi hơn đối với rận mu. Rận mu thường đẻtrứng ở gốc lông xương mu. Triệu chứng của bệnh làgây ngứa, nổi mẩn, ban, nổi hạch vùng gần vị trí rậnmu gây bệnh như bẹn.Phòng tránh bệnh do tiết túc lây truyềnTiêu diệt côn trùng, tiết túc bằng các biện pháp dângian như: xua, đuổi hoặc phun hóa chất diệt côntrùng, tiết túc. Nhà ở phải thông thoáng để hạn chếchỗ ẩn náu của côn trùng, tiết túc. Cần nằm màn đểtránh muỗi đốt. Những người đi rừng, trồng rừng, bộđội biên phòng cần có giày, tất cao cổ hoặc dùng mộtsố dầu như: dầu gió, cao sao vàng, thuốc DEF… bôivào vùng hở của chân - tay để tránh mò, ve, bọ chét,muỗi đốt.Cần diệt bọ gậy với mọi hình thức như: thau rửachum, vại đựng nước, lọ cắm hoa, khơi thông cốngrãnh, ao tù... để hạn chế muỗi trưởng thành. Đối vớibệnh dịch hạch, ngoài diệt bọ chét cần có kế hoạchtiêu diệt chuột bằng nuôi mèo, bẫy chuột, thuốcchuộ ...