Bệnh do Sparganum

Bệnh cảnh do ấu trùng giai đoạn II của Spirometra masoni, một loại sán dải ký sinh chó, mèo, gây ra; có liên hệ đến cách chữa bệnh không khoa học hoặc ăn uống của người dân1.Tác nhân gây bệnh Spirometra masoni trưởng thành khá giống Diphyllobothrium latum, kích thước bé hơn, ký sinh trong ruột non chó, mèo và loài Félidés sống hoang dã. Trứng sán cũng có nắp như trứng Diphyllobothrium latum nhưng không đối xứng, hình con thoiTrứng theo phân ra ngoài, ở trong nước hồ ao, cống rãnh, trứng nở ra phôi có lông tơ;...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh do Sparganum Bệnh do SparganumBệnh cảnh do ấu trùng giai đoạn II của Spirometra masoni, một loại sán dải kýsinh chó, mèo, gây ra; có liên h ệ đến cách chữa bệnh không khoa học hoặc ănuống của người dân1.Tác nhân gây bệnhSpirometra masoni trưởng thành khá giống Diphyllobothrium latum, kích thước béhơn, ký sinh trong ruột non chó, mèo và loài Félidés sống hoang dã. Trứng sáncũng có nắp như trứng Diphyllobothrium latum nhưng không đối xứng, hình conthoiTrứng theo phân ra ngoài, ở trong nước hồ ao, cống rãnh, trứng nở ra phôi có lôngtơ; phôi bơi trong nước và bị loăng quăng đỏ Cylops sp. nuốt.Khi loăng quăng đỏbị nòng nọc ăn, ấu trùng giai đoạn I sẽ trở thành ấu trùng giai đoạn II ở ếch, nhái.Trong thời Pháp thuộc, khoảng 80% ếch nhái bắt ở miền Bắc có chứa Sparganum,hiện nay chỉ còn khoảng 15 - 17%. Các động vật khác như rắn, lươn, chuột, gànuốt loăng quăng đỏ hoặc ăn ếch, nhái, KST vẫn chỉ ở giai đoạn sparganumNếu chó, mèo, loài Félidés ăn thịt các vật chủ trung gian II và ký chủ chờ thời này,sparganum sẽ trở thành sán trưởng thành trong ruột non2.Dịch tễKST này gặp ở Đông Nam Á, Nhật, Indonesia, và đôi khi gặp ở Châu Phi, ChâuÂu, Châu Úc, Bắc và Nam MỹNgười nhiễm sán do:- Đắp thịt ếch nhái dã nát lên mắt với mục đích chữa viêm kết mạc. Ở Việt Nam,nhất là Miền Bắc trước kia có rất nhiều người bị bệnh bướu sán ở mắt; hiện naychỉ còn lẻ tẻ- Ăn thịt rắn, ếch nhái nấu chưa chín- Uống nước có Cyclops sp. nhiễm sánSau khi xâm nhập qua đường miệng, sparganum chui qua vách ruột di chuyển dầnra ngoài da.ở cơ thể người, KST không phát triển xa h ơn, vẫn ở giai đoạnsparganum, có thể dài 10 - 15cm, gây phản ứng viêm mạnh3.Lâm sàngTriệu chứng tuỳ thuộc vào số lượng và nơi sparganum ký sinh* Bệnh do sparganum ở mắtSau khi đắp thịt ếch nhái lên mắt khoảng 10 ngày, bệnh nhân cảm thấy nhôn nhốtkhó chịu, cử động nhãn cầu bị cản trở, có người đau nhức mắt nhưng cũng cóngười không đau.Tuỳ theo vị trí của sparganum, các triệu chứng có thể khác nhau:- Sparganum ở hốc mắt hay sau nhãn cầu: lồi mắt, nhãn cầu cố định, không nhắmmắt được; do đó hay dẫn đến viêm kết mạc và loét giác mạc- Sparganum ở mi mắt: viêm, phù mi, nhiễm khuẩn phụ- Sparganum ở quanh hốc mắt: u cứng dưới da trán, hàm, thái dương, mũi.Sparganum có thể sống hàng năm. Các thương tổn có lúc bớt viêm, nhưng nhiễmkhuẩn có thể xảy ra vào bất kỳ lúc nàoKhi chết, xác sparganum làm sưng tấy và hoại tử mô ký chủ. Bệnh nhân có thểnóng lạnh, nổi mề đay, tăng bạch cầu toan tính trong máu* Bệnh lành tính do nuốt sparganumSau khi chui qua vách ruột, sparganum sẽ di chuyển dần ra da, nó có thể gây đauvà ngứa; khi đã định vị nó gây apxe. Ngo ài da ra, người ta có thể gặp sparganum ởmô dưới phúc mạc, màng phổi, bàng quang v.v.4.Chẩn đoánChẩn đoán xác định bằng cách tìm thấy sparganum từ vết thương. Hình ảnh lâmsàng và tiền sử có đắp thịt ếch nhái lên mắt cũng như thói quen ăn rắn, chuột, lươnnấu chưa kỹ là những yếu tố quan trọng cho chẩn đoán5.Điều trịPhương pháp hiệu quả nhất là rạch và gắp sparganum ra. Cần khéo tay, nhất là vớitrường hợp bệnh ở mắt. Sau khi lấy hết sparganum bệnh nhân b ình phục hoàn toàn6.Dự phòng- Uống nước đun sôi hay nước lọc- Bỏ lối chữa bệnh thiếu khoa học như đắp thịt ếch nhái lên mắt- Ăn rắn, lươn, ếch, chuột nấu chín