BỆNH DO TRYPANOSOMA ( Trypanosomiasis )

Tham khảo tài liệu bệnh do trypanosoma ( trypanosomiasis ), y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH DO TRYPANOSOMA ( Trypanosomiasis ) BỆNH DO TRYPANOSOMA ( Trypanosomiasis )1. ĐẠI CƯƠNG:Bệnh do Trypanosoma (Trypanosomiasis) là bệnh do ký sinh trùng đơn bào(Protozoa), lớp trùng roi (Flagellata) gây ra. B ệnh được chia thành hai nhóm bệnhchính là:- Bệnh do Trypanosoma Châu Mỹ (American Trypanosomiasis), còn gọi là bệnhChagas là bệnh lây từ động vật sang người do T. cruzi gây ra. Thể cấp của bệnhthường nhẹ, có sốt. Thể mạn tính có nồng độ kháng thể kháng T. cruzi cao v àkhông có triệu trứng lâm sàng. Một số ít bệnh nhân mạn tính có tổn thương tim, hệtiêu hoá, thậm chí tử vong.- Bệnh do Trypanosoma Châu Phi (African Trypanosomiasis), còn gọi bệnh ngủ(sleeping sickness), do các chủng của T. brucei gây ra, lây truyền qua các vết cắncủa ruồi Glossina bị nhiễm bệnh. Bệnh có biểu hiện lâm sàng sớm là các nốtsăng đặc hiệu, sốt, viêm hạch lympho..., muộn gây bệnh ngủ do viêm não-màngnão dẫn đến tử vong.2. BỆNH DO TRYPANOSOMA CHÂU MỸ - BỆNH CHAGAS: 2.1. Mầmbệnh :Là Trypanosoma cruzi, trong cơ thể người T. cruzi tồn tại dưới 2 dạng : ở máu córoi và trong các mô không có roi. T. cruzi sinh sản theo phương thức vô tính,phân chia theo chiều dọc, ký sinh ở máu, các tế b ào võng nội mô(lách, hạch bạchhuyết), cơ tim.2.2. Dịch tễ học: 2.2.1. Nguồn bệnh: là động vật (trên 150 loài động vật nuôi vàhoang dã: chó, mèo, chuột, các loài gậm nhấm, động vật ăn thịt...) và người.2.2.2. Lây truyền: - T. cruzi được lây truyền giữa các động vật có vú thông quamôi giới truyền bệnh là các loài hút máu (rận, rệp). Tuy nhiên, rận, rệp khôngtruyền thẳng mầm bệnh vào người và động vật khi hút máu mà T. cruzi (có ởtrong phân của rận, rệp) sẽ xâm nhập vào cơ thể người qua vết đốt hoặc vết xước ởda (do ngứa gãi) hoặc qua kết mạc.- T. cruzi còn có thể được lây truyền do truyền máu có sẵn mầm bệnh, hoặc ghéptổ chức.- Mẹ truyền cho con (nhiễm bẩm sinh) do Trypanosomia qua được nhau thai. Rấtít khả năng lây truyền qua sữa mẹ khi cho con bú.2.2.3. Đặc điểm dịch tễ học : - T. cruzi chỉ được phát hiện ở châu Mỹ (cả Bắc,Trung và Nam Mỹ). Theo ước tính gần đây có khoảng 16 triệu người trên thế giớibị bệnh mạn tính, trong đó h ơn 1/3 là ở Brazil. Bệnh Chagas mạn tính là nguyênnhân gây bệnh và tử vong chính ở nhiều nước Mỹ la tinh, kể cả Mehico.- Mọi người đều có thể bị bệnh, nhưng bệnh thường diễn biến nặng hơn ở ngườitrẻ tuổi. Những người suy giảm miễn dịch (bệnh nhân AIDS) thường bị biếnchứng nặng.2.3. Lâm sàng: 2.3.1. Bệnh Chagas cấp tính - Thời kỳ nung bệnh : 1-2 tuần từkhi bị rận, rệp đốt. 30-40 ngày sau truyền máu.- Khi ký sinh trùng xâm nhập qua da, tại chỗ xâm nhập xuất hiện cục cứng đỏsẫm, nề và hồng ban (Chagoma) kèm theo sưng đau các hạch bạch huyết. Nếu kýsinh trùng qua niêm m ạc mắt, có dấu hiệu Romana (dấu hiệu kinh điển của bệnhChagas cấp) : phù nề một bên mi mắt và quanh hốc mắt. Dấu hiệu này có thể tồntại 2 tháng.- Các triệu chứng toàn thân : mệt mỏi, khó chịu, sốt cao, phù nề vùng mặt và taychân. Gan, lách, hạch to. Hiếm gặp là viêm cơ tim, nhưng hầu hết các trường hợptử vong đều do suy tim. Triệu chứng thần kinh có thể thấy viêm não, màng não.- Tiến triển: phần lớn các bệnh nhân cấp tính sau đều trở th ành ngưòi mang mầmbệnh không triệu chứng hoặc mạn tính.2.3.2. Bệnh Chagas mạn tính: Bệnh có thể kéo dài hàng năm, thậm chí hàng chụcnăm. Biểu hiện lâm sàng thường gặp ở tim và não.- Biểu hiện thường gặp là loạn nhịp tim, viêm cơ tim và nghẽn tắc mạch. Trênđiện tim đồ có hình ảnh block nhánh, block nhĩ thất, loạn nhịp tim. Viêm cơ tim lànguyên nhân gây suy tim phải hoặc suy tim toàn bộ.- Nghẽn tắc mạch não có thể gặp, nhất là ở bệnh nhân AIDS có thể tổn thươngnhiều ổ và viêm não-màng não lan toả có hoại tử và xuất huyết.- Thực quản thường bị dãn to, đau. Bệnh nhân đau ngực, khó nuốt và nôn.- Hay gặp khó thở khi hít vào, đặc biệt là trong khi ngủ. Hay có biểu hiện viêmphổi.- Bệnh nhân gầy yếu suy nhược, sút cân, dễ bội nhiễm và có thể dẫn tới tử vong.Một số nguyên nhân khác gây tử vong có thể là do tắc hoặc thủng ruột, nhiễmkhuẩn huyết...2.4. Chẩn đoán: Chẩn đoán xác định bệnh Chagas chủ yếu dựa vào các xétnhiệm ký sinh trùng:- Nhuộm Giêmsa, soi tìm ký sinh trùng ở các bệnh phẩm là máu, hạch lympho,các mảnh mô hoặc các chất dịch cơ thể. Dàn tiêu bản giọt dày và mỏng.- Cấy máu trên môi trường đặc biệt.- Gần đây người ta tiến hành kỹ thuật nuôi dưỡng rệp bằng máu của bệnh nhânnghi bị bệnh Chagas. Sau 30 ngày nuôi, tiến hành mổ rệp và tìm ký sinh trùngtrong ruột của chúng. Bằng kỹ thuật n ày đã phát hiện được ký sính trùng (+) tronghầu hết các bệnh nhân bị bệnh cấp tính và khoảng 50 % bệnh mạn tính.- Để chẩn đoán bệnh Chagas mạn tính người ta còn phát hiện kháng thể kháng T.cruzi bằng phương pháp cố định bổ thể, miễn dịch huỳnh quang và ELISA. Tuynhiên, có thể gặp phản ứng dương tính giả, đặc biệt ...