Bệnh do vi khuẩn Streptococcus trên cá điêu hồng nuôi thâm canh ở ĐBSCL

Bệnh do vi khuẩn Streptococcus trên cá điêu hồng (Oreochromis sp) nuôi thâm canh ở Đồng Bằng Sông Cửu Long - TS. Đặng Thị Hoàng Oanh, Khoa Thủy sản, Đại học Cần Thơ Đồng Bằng Sông Cửu Long là vùng nuôi thủy sản lớn nhất của cả nước, trong đó, cá điêu hồng (Oreochromis sp.) là một trong những đối tượng được nuôi phổ biến do đặc điểm dễ nuôi, có chất lượng thịt ngon, có giá trị dinh dưỡng cao phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng và là đối tượng có tiềm năng xuất khẩu trong tương...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh do vi khuẩn Streptococcus trên cá điêu hồng nuôi thâm canh ở ĐBSCL Bệnh do vi khuẩn Streptococcus trên cá điêu hồng nuôi thâm canh ở ĐBSCLBệnh do vi khuẩn Streptococcus trên cá điêu hồng(Oreochromis sp) nuôi thâm canh ở Đồng Bằng Sông CửuLong - TS. Đặng Thị Hoàng Oanh, Khoa Thủy sản, Đại họcCần ThơĐồng Bằng Sông Cửu Long là vùng nuôi thủy sản lớn nhấtcủa cả nước, trong đó, cá điêu hồng (Oreochromis sp.) làmột trong những đối tượng được nuôi phổ biến do đặc điểmdễ nuôi, có chất lượng thịt ngon, có giá trị dinh dưỡng caophù hợp với thị hiếu người tiêu dùng và là đối tượng cótiềm năng xuất khẩu trong tương lai.Hiện nay, trong số các bệnh phổ biến và gây thiệt hại chonghề nuôi cá điêu hồng thâm canh là bệnh phù mắt và xuấthuyết. Cá bệnh có một số biểu hiện bên ngoài là cơ thể sậmmàu, một bên hoặc hai bên mắt bị lồi và đục, xuất huyết ởcác vây và xương nắp mang (Hình 1). Cá bị bệnh vận độngkhó khăn, bơi không có định hướng, não, thận và tỳ tạng lànhững cơ quan bị làm tổn thương nhiều nhất và đây là lý dogây chết cá. Cá bệnh cấp tính sẽ chết nhanh với tỉ lệ chếtcao. Tuy nhiên, cá có thể bị bệnh mãn tính, chỉ có một vàinốt xuất huyết trên thân mà không có hiện tượng thươngtổn nội tạng.Hình 1. Cá điêu hồng bị xuất huyết và lồi mắt do nhiễm vikhuẩn StreptococcusTác nhân gây bệnh là vi khuẩn thuộc giống Streptococcus.Đây là nhóm khuẩn hình cầu hoặc ovan, kích thước khánhỏ, bắt màu gram dương. Chúng có khả năng xâm nhậpvào làm tổn thương não cá, rồi theo máu đến làm tổnthương ở thận và tỳ tạng. Khi quan sát tiêu bản tươi môgan, thận, tỳ tạng của cá bệnh sẽ thấy chúng nằm rải ráchoặc tập trung thành từng đám trên vùng mô phết kính(Hình 2A) bên cạnh các tế bào biến dạng, cấu trúc rời rạc(Hình 2B). Mô thận và tỳ tạng cá bệnh có dấu hiệu sunghuyết, xuất huyết và hoại tử.Bệnh được ghi nhận đã xuất hiện và làm chết cá rải rác ởmột số cơ sở nuôi bè tại An Giang đầu tiên vào 2004. Thờigian gần đây bệnh xuất hiện nhiều ở các vùng nuôi cá điêuhồng trên bè thuộc các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long và TiềnGiang. Bệnh xuất hiện nhiều trong các tháng trong mùamưa và nhất là vào lúc giao mùa gây tỉ lệ chết cao. Sự lâynhiễm vi khuẩn Streptococcus ở cá điêu hồng xảy ra do tiếpxúc trực tiếp khi mật độ thả nuôi cao, môi trường nước xấuhoặc từ thức ăn kém chất lượng.Hình 2. Mô thận cá bệnh bị hoại tử nghiêm trọng với đámvi khuẩn lớn (mũi tên) (mẫu nhuộm Giemsa, 40X).Bệnh có thể được chẩn đoán cơ bản bằng cách quan sát dấuhiệu bệnh lý kết hợp với giải phẫu quan sát tổng quan dấuhiệu bệnh lý ở các nội quan và làm tiêu bản kính phết máu,mô não, thận và tỳ tạng để nhuộm Gram phát hiện vi khuẩnStreptococcus hình cầu gram dương dạng song cầu hay liêncầu. Các phương pháp sinh hóa, sinh học phân tử hoặcmiễn dịch được sử dụng trong trường hợp chẩn đoán khẳngđịnh hoặc định týp.Do vi khuẩn Streptococcus gram dương nên việc phòng vàtrị bệnh do nhóm này gây nên thường gặp nhiều khó khănvà kém hiệu quả. Các biện pháp tổng hợp để phòng và trịbệnh là: (1) thực hiện việc chuẩn bị tốt ao/bè trước khi thảnuôi, trong quá trình nuôi cần giữ cho môi trường nuôi tốtnhất là ở dưới đáy ao/bè, nên thả nuôi với mật độ vừa phải,lưu ý duy trì hàm lượng oxy hòa tan trong ao/bè nuôi hợplý bằng các biện pháp thích hợp. Bệnh thường xuất hiệnvào những lúc trời nóng nên cần theo dõi nhiệt độ nước đểcó biện pháp xư lý kịp thời; (2) khi thấy có cá chết cần lậptức vớt khỏi ao/bè, xử lý bằng cách đem chôn trong hố córải vôi; (3) thường xuyên kiểm tra để phát hiện bệnh sớmđể có thể điều trị kịp thời. Nếu phát hiện cá nhiễm vi khuẩnStreptococcus thì dùng những loại thuốc kháng sinh có tácdụng với vi khuẩn Gram dương để điều trị. Việc chọn lựaloại thuốc kháng sinh và liều sử dụng cần có sự tư vần củacán bộ kỹ thuật hoặc các phòng thí nghiệm chuyên môn. ...