Bệnh ho gà ở trẻ

Mục tiêu: nêu được đặc điểm dịch tễ học của bệnh ho gà, mô tả đặc điểm cơn ho gà, trình bày các biến chứng của bệnh ho gà, nêu được phương pháp điều trị và cách chăm sóc bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh ho gà ở trẻ Bệnh ho gàCk1 nhi BỆNH HO GÀ THS.BS NGUYỄN THỊ THU BAMỤC TIÊU 1.Nêu được đặc điểm dịch tễ học của bệnh ho gà. 2.Mô tả đặc điểm cơn ho gà . 3.Trình bày các biến chứng của bệnh ho gà. 4.Nêu được phương pháp điều trị và cách chăm sóc bệnh .1. ĐẠI CƯƠNG Ho gà là bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do vi khuẩn Bordetella pertussis và Bordetellaparapertussis gây ra. Bệnh được đề cập trong y văn từ thế kỷ 14 nhưng mãi đến năm 1640 mới đượcnhà dịch tễ Bailou mô tả. Danh từ pertussis có nghĩa là ho dữ dội, lần đầu tiên được Sydenham sửdụng năm 1679. Riêng ở Trung Quốc, do ho kéo dài, nên ho gà được các thầy thuốc gọi là “bệnh ho 3tháng 10 ngày”. Biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng chính của bệnh là cơn ho đặc biệt với nhiều biến chứngxảy ra và sự gia tăng bạch cầu lympho trong máu ngoại biên. Mặc dù đã có thuốc chủng ngừa, bệnh hogà vẫn còn phổ biến khắp nơi trên thế giới, đặc biệt ở các nước đang phát triển có điều kiện vệ sinhmôi trường kém. Tử vong của bệnh ho gà hãy còn rất cao, đặc biệt ở trẻ sơ sinh.2. TÁC NHÂN GÂY BỆNH Vi khuẩn Bordetella hiện nay có ít nhất 8 loài: parapertussis, chronchiceptica, avium, hinzii,holmessi, trematum và petrii. Vi khẩn B. pertussis và B. parapertussis gây bệnh ho gà, trong đó chủyếu do B. pertussis, một số ít trường hợp do B. parapertussis gây ra (5%) nhưng bệnh cảnh lâm sàngthường nhẹ hơn. Ngoài bệnh cảnh ho gà, Bordetella pertussis còn có thể gây viêm tai giữa. Bordetella pertussis đầu tiên có tên là Hemophilus pertussis, được Bordet vaf Gengou phânlập và mô tả năm 1906. Vi khẩn Bordetella thuộc loại trực - cầu trùng Gram âm nhỏ, hiếu khí, cóchiều dài từ 0,5 – 1,5 m, đứng đôi hoặc riêng rẽ. B. pertussis và B. parapertussis không di động. Vikhuẩn không xâm nhập vào hệ thống tuần hoàn, chỉ gây bệnh bằng cách gây ra các triệu chứng lâmsàng tại đường hô hấp. Vi khuẩn mọc dễ trong môi trường Bodet-Gengou hoặc môi trường có chứachất đệm, muối khoáng, acid amine và các yếu tố phát triển như nicotinamide, ở nhiệt độ 35-370C.B.pertussis cần 3-5 ngày để định vị trong canh cấy, riêng B. parapertussis nhanh hơn. Hewlett, Locht và cộng sự, Mattoo và cộng sự chứng minh B. pertussis sản xuất ra một số hóachất có tính sinh học được cho rằng đóng vai trò trong cơ chế bệnh sinh và tạo miễn dịch. Đó là cácngưng kết tố FHA (filamentous hemagglutination), PRN (perpactin), protein màng ngoài 69 kDA vàlông tua; các loại độc tố như độc tố ho gà PT (còn gọi là yếu tố kích thích gia tăng lympho bào LPF),độc tố ACT (adenylate cyclase toxin), độc tố tế bào khí quản TCT và độc tố hoại tử biểu bì DNT, độctố dễ hủy bởi sức nóng HLT. Vi khuẩn còn tiết ra các chất khác như yếu tố định cư, yếu tố chông xâmnhập vào hệ tuần hoàn, yếu tố chống bị tiêu diệt .3. ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ Bệnh ho gà xảy ra khắp nơi trên thế giới, hiện nay vẫn còn là vấn đề sức khỏe toàn cầu donhiều quốc gia lơ là trong việc chủng ngừa, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Những năm cuối thếkỷ 20, hàng năm trên thế giới có khoảng 50-60 triệu người mắc bệnh ho gà và khoảng 1 triệu người tửvong. Số này sau đó giảm dần, đến năm 2001 có khoảng 285.000 người tử vong. Ở Hoa Kỳ, trước khicó vaccin, số mới mắc ho gà hàng năm khoảng 100-200 trường hợp/100.000 dân. Tỉ lệ này bắt đầugiảm vào năm 1945 khi bắt đầu sử dụng vaccin và tiếp tục giảm đến những năm 1960 chỉ còn khoảng1-2 trường hợp/100.000 dân. Tuy nhiên, số liệu thống kê cho thấy năm 2002 Hoa Kỳ có khoảng 8.296người mắc bệnh, đây là số bệnh nhân cao nhất so với 40 năm qua. Số bệnh nhân gia tăng này do mộtlượng lớn bệnh nhân là trẻ vị thành niên và người lớn đã được chẩn đoán. Đây là những đối tượngkhông còn miễn dịch sau chủng ngừa hoặc không được chủng ngừa lúc còn trẻ. 1 Bệnh ho gà Dịch thường xảy ra theo chu kỳ 3-5 năm. Cơ chế gây dịch theo chu kỳ hiện nay chưa rõ. Ngườita cho rằng, có thể do tính nhạy cảm của cộng đồng theo chu kỳ là 3-5 năm. Bệnh này lây bằng đường hô hấp qua những giọt nước bắn ra từ người lành mang mầm bệnh. Mặc dù trên thực tế người ta có thể tạo được nhiễm trùng trên súc vật nhưng không có nhiễmtrùng tự nhiên hoặc súc vật trở thành nguồn bệnh được ghi nhận. Như vậy, người là nguồn bệnh duynhất của vi khuẩn ho gà, bao gồm người bị bệnh và người mang mầm bệnh không triệu chứng. Tuynhiên, người mang mầm bệnh không triệu chứng ít nguy hiểm hơn vì không ho nên khả năng lây bệnhít. Trong bệnh ho gà, không có người lành mang trùng mặc dù trong các vụ dịch người ta phát hiện cóngười mang vi khuẩn nhưng sau đó biến mất.Số lượng vi trùng đủ để gây bệnh thật sự chưa được biết nhưng người ...