Bệnh học sản - Ngôi mông , ngôi ngược

Ngôi mông hay ngôi ngược là một ngôi dọc, đầu ở trên, mông hay chân ở dưới.Ngôi mông xuất hiện 3 - 4% trong tổng số các cuộc sanh, ít gặp hơn so với ngôi chỏm nhưng nhiều hơn ngôi mặt và ngôi trán1.2. Phân loại: Có hai loại ngôi mông- Ngôi mông đủ: Ngôi gồm cả mông và hai chân gập lại, thai nhi ngồi xếp bằng trong buồng tử cung.- Ngôi mông thiếu: Ngôi chỉ có mông, hoặc chân, hoặc chân, hoặc đầu gối + Ngôi mông thiếu kiểu mông: Ngôi chỉ có mông còn hai chân...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh học sản - Ngôi mông , ngôi ngược Bệnh học sản - Ngôi mông , ngôi ngược1. Đại cương:1.1. Định nghĩa: Ngôi mông hay ngôi ngược là một ngôi dọc, đầu ở trên, mônghay chân ở dưới.Ngôi mông xuất hiện 3 - 4% trong tổng số các cuộc sanh, ít gặp hơn so với ngôichỏm nhưng nhiều hơn ngôi mặt và ngôi trán1.2. Phân loại: Có hai loại ngôi mông- Ngôi mông đủ: Ngôi gồm cả mông và hai chân gập lại, thai nhi ngồi xếp bằngtrong buồng tử cung.- Ngôi mông thiếu: Ngôi chỉ có mông, hoặc chân, hoặc chân, hoặc đầu gối+ Ngôi mông thiếu kiểu mông: Ngôi chỉ có mông còn hai chân duỗi thẳng vắtngược lên trên đầu+ Ngôi mông kiểu chân: Ngôi chir có một hoặc hai chân duỗi thẳng xuống+ Ngôi mông kiểu đầu gối: Ngôi chỉ có đầu gối quỳ trong tử cungNgôi mông thiếu thường gặp nhiều hơn ngôi mông đủ. Ngôi mông thiếu hay gặp ởngười con so, ngôi mông đủ hay gặp ở người con rạ. Ngôi mông đủ là một ngôinguyên phát xảy ra lúc mang thai, ngôi mông thiếu có thể là nguyên phát hay th ứphát (xảy ra lúc chuyển dạ)1.3. Thế và kiểu thế:- Điểm mốc của ngôi là đỉnh xương cùng- Lưng thai nhi bên nào thì thế bên đó- Đường kính lọt của ngôi là đường kính lưỡng ụ đùi: 9,5cm- Ngôi mông có 4 kiểu lọt:Cùng chậu trái trướcCùng chậu trái sauCùng chậu phải trướcCùng chậu phải sau- Ngôi mông có 2 kiểu sổ:Cùng chậu trái ngangCùng chậu phải ngang2. Nguyên nhân:2.1. Phía mẹ: Tử cung kém phát triểnTử cung đôiTử cung hai sừngTử cung có vách ngănU xơ tử cungU tiền đạoĐa sản...2.2. Phía thai: Đa thai, dị dạng thai (nhất là não úng thủy)...2.3. Phần phụ: Thiểu ối, nhau tiền đạo...3. Chẩn đoán:3.1. Cơ năng: Sản phụ cho biết thai nhi thường hay đạp ở vùng hạ vị và có cảmgiác tức một bên hạ sườn3.2. Thực thể:- Nhìn thấy tử cung có dạng hình trứng, trục dọc- Nghe tim thai rỏ nhất ngang rốn hoặc trên rốn- Các thủ thuật Léopold cho thấy cực trên thai nhi ở đáy tử cung là đầu có dạngmột khối tròn, rắn,có dấu hiệu lúc lắc rõ. Cực dưới ở đoạn dưới là mông có dạngmột khối mềm, không tròn đều.- Thăm âm đạo trong khi mang thai thường khó xác định vì ngôi cao, cổ tử cungđóng kín. Trong khi chuyển dạ, cổ tử cung đã mở, khám sẽ sờ thấy xương cùng,mông và chân thai nhi. Nếu ối đã vở sờ thấy rỏ hơn xương cùng hậu môn, bànchân thai nhi, bộ phận sinh dục.3.3. Cận lâm sàng:- Siêu âm: Thường hay sử dụng để xác định ngôi, vị trí nhau, thể tích nước ối vàtuổi thai- X quang: Cho phép chẩn đoán phân biệt ngôi mông với các ngôi bất thườngkhác. Chẩn đoán ngôi mông đủ hay thiếu và phát hiện một số bất thường của hệ cơxương và đầu thai nhi. Tuy nhiên phương pháp này hiện nay ít làm vì ảnh hưởngđến sức khỏe thai nhi.4. Cơ chế sanh:4.1. Ngôi mông đủ:- Sanh mông: + Thì lọt: Đường kính lưỡng ụ đùi sẽ lọt qua đương kính chéo củaeo trên. Kiểu thế hay gặp là kiểu cùng chậu trái trước. Mông thường lọt theo kiểukhông đối xứng+ Thì xuống và xoay: Mông trước xuống nhanh hơn mông sau, đến khi gặp sứccản của tầng sinh môn thì đường kính lưỡng ụ đùi sẽ xoay từ đường kính chéo củaeo trên sang đường kính trước sau của eo dưới. Có nghĩa là xoay 450 ra trước đểmông trước tỳ dưới khớp vệ+ Thì sổ: Sau khi mông tiếp tục xuống đến khi tầng sinh môn căng giãn, môngtrước tỳ vào khớp vệ, mông sau sổ ra tr ước rồi hạ xuống để mông trước sổ ra sau.Chân thai nhi ra tự nhiên hay đôi khi phải cần sự giúp đỡ- Sanh vai: Sau khi mông sổ ra ngoài thì sẽ xoay nhẹ về phía trước để đường kínhlưỡng mõm vai đi vào đường kính chéo của eo trên và xuống theo đường kínhchéo ấy và xoay về đường kính trước sau của eo dưới. Vai trước tỳ dưới khớp vệthì vai sau sẽ sổ ra trước, sau đó vai trước sổ ra sau- Sanh đầu: Trong khi vai xuống và xoay thì đầu phải cúi tối đa để lọt theo đ ườngkính chéo hoặc đường kính ngang của eo trên. Đầu sẽ xuống theo đường kính chéovà xoay về đường kính trước sau của eo dưới. Hạ chẩm tỳ vào bờ dưới khớp vệ đểđầu thai nhi ngữa dần sổ cằm, miệng, mũi, mắt ra trước rồi đến đầu. Thì sanh đầuthường khó vì đầu cúi không tốt, đầu ít bị biến dạng so với sanh ngôi chỏm4.2. Ngôi mông thiếu kiểu mông:Ngôi là khối mông nhỏ nên dễ lọt và xuống sớm. Có khi cổ tử cung chưa mở hếtvà tầng sinh môn chưa dãn tốt mà mông đã sổ. Điều này sẽ khó khăn cho thì sanhđầu hậu. Trong ngôi mông kiểu mông thì sổ mông thường chậm vì hai chân giơcao bó chặt lấy thân làm thai nhi không thể uốn cong dễ dàng để sổ mông sau5. Xử trí:Khi vào chuyển dạ có hai hướng xử trí là mổ lấy thai hay sanh ngã âm đạo5.1. Mổ lấy thai: Trong ngôi mông chỉ định mổ có lựa chọn nhằm giảm bớt tỷ lệtai biến sang chấn cho thai nhi.- Con so, ngôi mông, ước lượng thai trên 3000g- Con rạ, ngôi mông, ước thai khá to so với lần sanh trước hoặc có tiền căn sanhkhó ở những lần sanh trước- Con so, ngôi mông, mẹ lớn tuổi- Ngôi mông, con quý- Ngôi mông, sa dây rốn- Ngôi mông, suy thai trong chuyển dạ- Ngôi ...