Bệnh học sản - Vở tử cung

Vở tử cung là một trong những tai biến rất nguy hiểm trong sản khoa, có thể gây tử vong cho mẹ và thai nhi. Vở tử cung có thể xẩy ra trong thời kỳ mang thai nhưng thường sẩy ra nhất trong khi chuyển dạVở tử cung là một nguyên nhân gây tử vong mẹ chiếm 5% các tử vong mẹ ở Mỹ. Ở nước ta những năm gần đây tỷ kệ tử vong do vở tử cung có giảm nhờ những tiến bộ trong lĩnh vực y học như gây mê hồi sức, truyền máu, kháng sinh...cùng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh học sản - Vở tử cung Bệnh học sản - Vở tử cungVở tử cung là một trong những tai biến rất nguy hiểm trong sản khoa, có thể gâytử vong cho mẹ và thai nhi. Vở tử cung có thể xẩy ra trong thời kỳ mang thainhưng thường sẩy ra nhất trong khi chuyển dạVở tử cung là một nguyên nhân gây tử vong mẹ chiếm 5% các tử vong mẹ ở Mỹ.Ở nước ta những năm gần đây tỷ kệ tử vong do vở tử cung có giảm nhờ những tiếnbộ trong lĩnh vực y học nh ư gây mê hồi sức, truyền máu, kháng sinh...cùng vớiviệc mở rộng mạng lưới quản ký thai nghén, trình độ chuyên khoa được nâng cao,hạn chế thủ thuật thô bạo, chỉ định mổ lấy thai kịp thời... n ên giảm được tìnhhuống có thể dẩn đến vở tử cung.Tình hình vở tử cung tại bệnh viện tỉnh Dăk Lăk những năm gần đây là khoảng 10- 11 trường hợp/ năm1. Nguyên nhân1.1. Do mẹ- Thường xẩy ra trên những sản phụ có sẹo mổ cũ ở tử cung: mổ bóc u xơ, mổ lấythai nhất là mổ dọc thân tử cung, mổ cắt vách ngăn tử cung, sẹo khâu lại tử cungvở trong lần đẻ trước, sẹo khâu lổ thủng tử cung do nạo phá thai...- Những người mẹ có khung chậu bất thường: khung chậu lệch, méo, khung chậugiới hạn dẫn đến bất tương xứng giữa thai nhi và khung chậu- Do các khối u tiền đạo như u nang buồng trứng trong dây chằng rộng, u xơ tửcung ở đoạn dưới, các khối u ở tiểu khung và âm đạo làm cản trở đường xuốngcủa thai nhi trong quá trình chuyển dạ. Nếu không được phát hiện kịp thời, đúngmức có thể dẩn đến vở tử cung1.2. Do thai- 4000 g gây nên tình trangĐẻ khó do thai to toàn bộ trọng lượng thai bất tươngxứng giữa khung chậu và thai nhi. Cũng có thể do thai to từng phần (não úng thuỷ,bụng cóc, song thai hai thai dính nhau), do thai dị dạng.- Đẻ khó do ngôi bất thường: ngôi chỏm cúi không tốt, ngôi ngang, ngôi trán, ngôimông... nếu chỉ định và xử trí không đúng có thể dẫn đến vở tử cung1.3. Do thủ thuậtTiến hành các thủ thuật không đúng chỉ định, không đúng kỷ thuật: nội xoay thai,kéo thai, huỷ thai, forceps, giác hút, kéo đầu hậu thô bạo...đều rất dể gây tổnthương cho tử cung, vở tử cung. Do đó sau khi làm các thủ thuật sản khoa khókhăn, phải thăm khám kiểm tra theo dõi phát hiện ngay vở tử cung hoặc tổnthương đường sinh dục nếu có.1.4. Do dùng thuốc tăng coDo dùng thuốc oxytocin không đúng chỉ định, không đúng liều và không theo dõisát2. Các tổn thương giải phẩu bệnh lý2.1. Vở tử cung2.1.1. Vở tử cung không hoàn toàn (vở tử cung dưới phúc mạc)Lớp cơ của đoạn dưới bị rách hết nhưng phúc mạc đoạn dưới cò nguyên khôngrách. Máu chảy trào vào vùng dưới phúc mạc làm bong thêm đoạn dưới phúc mạc,máu chảy nhiều vào dây chằng rộng gây khối máu tụ trong dây chằng rộng có khilan xuống cả vùng tiểu khung.2.1.2. Vở tử cung hoàn toànHình thái này chiếm 80% các trường hợp. Tử cung bị rách hết lớp cơ từ niêm mạcđến phúc mạc. Vị trí vở thường ở bên trái và mặt dưới của tử cung (chiếm 70%),vở từ thân tử cung kéo dài xuống đến cổ tử cung.2.1.3. Vở tử cung phức tạpBao gồm vở tử cung hoàn toàn kèm theo các tổn thương phối hợp khác như: ráchbàng quang, rách cùng đồ xuống tới âm đạo... gây nên những tổn thương phức tạpchảy máu nhiều, choáng nặng, xử trí khó khăn, hậu quả nặng nề.2.1.4. Vở tử cung do sẹo mổ củ tại tử cungThường gặp do vết sẹo ở thân hoặc đoạn dưới tử cung bị toác ra, đặc điểm bờ nơivở gọn, không nham nhở, chảy máu ít.2.2. Thai nhiVở tử cung dưới phúc mạc làm cho thai suy, có khi thai chết. Vở tử cung hoàntoàn thai nhi bị đẩy vào ổ bụng thai chết3. Dọa vở tử cung3.1. Triệu chứng cơ năng- Sản phụ đau bụng nhiều, đau lăn lộn- Cơn co tử cung dồn dập kéo dài- Triệu chứng ở người có vết mổ cũ: Đau bụng liên tục ngoài cơn co, ra máu âmđạo đỏ tươi (nứt vết mổ)3.2. Triệu chứng thực thể- Nhìn thấy đoạn dưới tử cung giãn mỏng kéo dài (có khi lên tới rốn), đẩy khốithân tử cung lên cao- Tử cung có hình dạng quả bầu chổ ở giữa thắt lại gọi là dấu hiệu vòng Banldvòng băng càng lên cao càng nguy hiểm vì gần vở.- Khi thân tử cung bị đẩy lên cao thì sờ thấy hai dây chằng tròn kéo căng lên nhưhai sợi dây đàn gọi là dấu hiệu Frommel- Nghe nhịp tim thai có biến động biểu hiện thai suy- Khám âm đạo có thể giúp cho biết các nguyên nhân đẻ khó như do khung chậuhẹp, thấy ngôi kiểu thế bất thường của thai nhi (ngôi trán, ngôi mặt cằm cùng...)3.3. Chẩn đoán phân biệt- Bàng quang căng nước tiểu- Đầu thai cao chồm vệ- Tử cung có u xơ mặt trước- Các khối u mặt trước tử cung3.4. Hướng xử trí- Có thể đề phòng và hạ tỷ lệ doạ vở tử cung bằng cách:+ Khi có thai phải quản lý thai tại cở sở y tế xã phát hiện những trường hợp đẻkhó, thai to, ngôi thế bất thường, vết mổ củ...+ Đối với những trường hợp đẻ khó phải gửi l ên những tuyến có phương tiện caohơn- Trong khi chuyển dạ phát hiện có dấu hiệu doạ vở thì phải+ Cho thuốc giảm co tử cung: papaverin, atropin...+ Tuyệt đối không cho sản phụ rặn, đặt forceps nếu ...